Yeni Evim Finansman Kampanyası’nda, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirler beklenen ilgiyi görmedi. En çok başvuru, 74 şehri kapsayan 3’üncü Bölge’den yapıldı. Sektör temsilcileri, satışların artmasında vergi indirimin önemli rol oynayacağı görüşünde.

Ekonomim'den Leyla İlhan'ın haberine göre konut sektöründe üretimi artırarak, ev sahipliği oranını yükseltmeyi amaçlayan Yeni Evim Finansman Kampanyası, beklenen ilgiyi görmedi. Başvurular incelendiğinde, Türkiye genelinde an fazla talep, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Bursa ve Mersin hariç, diğer 74 ili kapsayan 3’üncü Bölge’de oluştu.

Toplam talebin yüzde 54,44’ünü kapsayan bölgeden 4 bin 371 başvuru geldi. İstanbul’un yer aldığı 1’inci Bölge’de müracaat oranı bin 859 adet olurken, bu bölgenin başvurulardaki payı yüzde 23.10 oldu. Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Bursa ve Mersin’in dahil olduğu 2’inci Bölge ise bin 797 adet başvuru ve yüzde 22,38’lik payla üçüncü sırada yer aldı.

Kampanyanın başladığı 16 Ocak’tan itibaren geçen 10 günlük sürede böylece toplam 8 bin 27 başvuru yapılmış oldu.

Sektör temsilcilerine göre, 3’üncü Bölge’nin talepte öne çıkması, fiyatların uygun olması ve bu bölgede 1 yıllık ikamet şartının aranmamasından kaynaklandı. Bu nedenle İstanbul’dan ev alamayan birçok kişinin İstanbul’a yakın illerden alıma yöneldiği ifade ediliyor.

Uzmanlar, kampanyaya katılmak isteyenlerin başka evinin olmaması şartının aranması, bankaların müteahhitlerden komisyon alması, bazı müteahhitlerin vergiden kaçınmak için evlerin fiyatlarını düşük göstermesi ve böylece alıcıların evin gerçek satış fiyatındaki düşük faizli krediye erişememesinin de talebi sınırlı tuttuğu görüşünde.

Koşullarından dolayı bazı markalı müteahhitlerin kampanyaya dahil olmadığına da dikkat çeken uzmanlar, satışların artması için konutlarda vergi indirimine gidilerek, alıcıların gerçek bedel üzerinden ucuz krediye ulaşmasının önemine değiniyor.

“Fırsatçılık ve vergi kaçırma olumsuz etkiledi”

Başvuruların az olmasında, müteahhitlerin fırsatçılık yapıp ev fiyatlarını artırmasının ve bazılarının da vergi kaçırmasının etkili olduğunu söyleyen Tüketici Dernekleri Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu, “Bazı müteahhitler vergiden kaçınmak için örneğin 2 milyona satılacak evin değerini 1 milyon lira gösterdi.

Dolayısıyla tüketicinin kullanacağı kredi miktarı fiiliyatta düşmüş oldu. Evin gerçek değeri kadar kredi kullanamayanlar da başvuru yapamadı.

Burada devletin yapması gereken teşvikli konut kampanyasında satıcılara vergi indirimi sağlayarak gerçek değerden konut satışlarına gitmektir. 0.69 dışındaki kredi faizleri yüksek olduğu için de vatandaş başvuru yapmakta çekimser kalıyor” diye konuştu.

“Büyük şehirlerde 5 milyon TL’lik konut sayısı çok azaldı”

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği Başkanı Melih Tavukçuoğlu, talebin düşük olmasının İstanbul’da 5 milyon TL’lik konutun azalmasından kaynaklandığını söyledi. Artık 10 ile 12 milyonluk fiyatlı konutların talep gördüğünü kaydeden Tavukçuoğlu, önceden 1.29 olan faizin şimdi 4-5 milyon liralık konutlarda 0.99 olduğunu belirtti.

Diğer yandan krediye verilecek yüzde 5’lik katkı payından dolayı 2-3 dairesi olan küçük müteahhitlerin kampanyaya dahil olmasının da zor olduğunu belirten Tavukçuoğlu, insanların önünü görmesi halinde bu kampanya kapsamında 100 bin konutun satılacağını ifade ederek, “Öte taraftan seçim sonrası fiyatların düşeceği beklentisi de alımlar üzerinde etkili oluyor. Üçüncü bölgedeki artışta ise İstanbul gibi büyük kentlerde yaşayıp memleketinde ev almak isteyenler etki etmiş olabilir” diye konuştu.

EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı da, kampanyadaki kısıtlamaların talebin düşük kalmasına neden olduğunu söyledi.

Kampanyanın genel olarak müteahhitlere yönelik olduğunu ve bundan sonraki süreçte de kampanyanın tabana yayılmasını beklemediğini ifade eden Yazıcı, “Kurumsal olmayan müteahhitler, konut fiyatlarını kağıt üzerinde daha düşük gösterdiği için bu kampanyaya giremiyor. Doğru bir kampanya olmasına rağmen Türkiye gerçeklerinde tabana çok yayılamıyor. Üçüncü bölgede fiyatlar çok uygun olduğu için oralarda talep yüksek ve bölgede oturum şartı aranmaması buralarda talebin daha yüksek olmasına neden oldu” dedi.

“İstanbul’da satışlar artacak”

Alıcıların mevzuatın netleşmesini beklediği için talebin az olduğunu belirten Babacan Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan, “Çünkü ödenecek kredi taksitleriyle ile ilgili bir belirsizlik vardı. Bu belirsizlik cuma günü Resmi gazetede yayımlanınca ortadan kalktı. Hane gelirinin yüzde 30’unun üzerindeki taksit rakamının, ilk 3 yıldaki düşük taksit ödeme ile Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacağını belirtiliyor. Bu konularda ilk hafta bankalar net bilgi sahibi olmadığı için sorunlar yaşanıyordu. Ancak şimdi durumun netleşmesi ile önümüzdeki dönemde İstanbul’daki satış adetlerinin artacağını düşünüyorum. Çünkü artık bir şekilde ödenecek taksitlerde gelir durumu düşük kalsa bile, Maliye Bakanlığı tarafından bunun finanse edileceği netleşti. Böylece artık biz de müşteriyi bankaya yönlendirebiliyoruz” değerlendirmesini yaptı.

“Belirsizlikler azalınca talep artacak”

3’üncü Bölge’nin şartlar ve ev fiyatlarının daha uygun olmasından dolayı öne çıktığını kaydeden TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya ise, “Bu durum insanlar için cazip bir ortam sağlıyor. Çünkü borçlanma faizi daha düşük. Fiyat açısından da daha kolay ulaşılır olmasından dolayı 3’üncü Bölge ilk etapta öne çıktı” dedi. Diğer bölgelerde alıcıları projeleri tanımaya, hangilerinin kampanyaya dahil olacağını öğrenmeye çalıştığını aktaran Maya, süreçteki belirsizliklerin azalmasıyla kampanyaya başvuruların daha fazla artacağını beklediklerini söyledi.

“İlgi 3. Bölge’ye kaydı”

İSTEBKOOP Başkanı Ulvi Özcan da 3’üncü Bölge’ye olan ilginin nedenini şu sözlerle aktardı: “Toplumun genelinin satın alma gücüne göre konut fiyatları yüksek olsa da kampanyada belirtilen oranlar enflasyona göre çok düşük. Bu durumda kredi şartları tutan insanların çoğu Yeni Evim Finansman Kampanyası’na müracaat etti. 3’üncü Bölge’deki yoğun talebin sebebi bu bölgelerde ikamet şartı aranmaması. Örneğin İstanbul’da yaşayan ve kredi şartlarını taşıyan bir kişi Kocaeli, Sakarya veya Tekirdağ’da bulduğu bir evi satın almak için de müracaat etti. İstanbul’da fiyatlar daha yüksek olduğu için talep 3’üncü Bölge’ye de kaydı.”

“Kampanya katılım şartları satışları engelledi”

Avrupa Konutları markasıyla tanınan Artaş İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya ise koşullarından dolayı Yeni Evim Finansman Kampanyası’na katılmadıklarını söyledi. Kampanyada sadece 2 milyon liralık konutlara 0.69’la kredi verildiğini kaydeden Çetinsaya, “Kampanya ayrıca fiyatların sabitlenmesini ve bankaya binde 5 oranında komisyon verilmesini öngörüyor. Ev almak için 5 milyon lira kredi kullanmak isteyen vatandaşın aylık gelirinin 70- 80 bin olması gerekiyor ki bunun yüzde 30’unu kredi olarak ödeyebilsin. Bunun gibi birtakım şatlar var. Onun için yüksek fiyatlı bölgelerde katılım beklendiği gibi olmadı” dedi.

Diğer taraftan artık İstanbul’da bir ailenin oturabileceği evlerin 7 milyon liradan başladığını söyleyen Çetinsaya, “7-10 milyon liralık evler olunca faizler artıyor ve vatandaşın gelirini artırıp beyan etmesi gerekiyor. Onun için bu parayı çıkaramıyor. Dolayısıyla Anadolu’da kampanya iş görüyor. Ayrıca kampanya ilanları veren bazı şirketler de İstanbul dışında kalan daha makul olan projeleriyle bu kampanyaya katılıyor. Biz şirket olarak katılmadık. Özel bir bankayla garantörlük anlaşması yaparak müşterilerimize özel bir faiz oranıyla ayrı çalışma yaptık” açıklamasını yaptı.

“Aracı sitelerin trafiği 3’üncü Bölge’de hızlandı ”

Zingat’taki trafiğe baktıklarında site ziyaretlerinin daha çok 3’üncü Bölge’ye olduğunu gözlemlediklerini kaydeden Zingat.com Ticari ve Satış Direktörü Eser Karaismailoğlu, “Diğer bölgelerde gidişatı takip etmek isteyen bir grup var. Ayrıca kalan 2 bölgede ‘müteahhitler bu kampanyaya katılmaya istekli mi, kişilerin bu taksitleri ödeme gücü olacak mı?’ soruları da süreçte etkili olacak” yorumunda bulundu.

Evim Kampanyası’nın detayları ResmiGazete'de yayımlandı

*İlk 3 yıldaki finansman taksit tutarının gerçek kişinin hane gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar miktar, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacak.

*Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı payı yüklenici firma hesabından veya finansman tutarından tahsil edilerek, finansman sağlayan bankalarda geçici hesaplara aktarılacak.

*Konut finansmanı 31 Aralık 2023’e kadar kullandırılabilecek. Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2024’e kadar uzatabilecek.

*İlk aşamada 2 milyon TL’ye kadar 0.69, 2-4 milyon TL arası 0.79, 4-5 milyon TL arasındaki kredilerde 0.99 faiz oranı/kar payı ile finanse edilecek.

*Hazine 2023-2024-2025 yıllarında toplam 18.22 milyar TL katkı sağlayacak.