Euro, ABD doları karşısında 20 yılın en düşük seviyesine geriledi. Uluslararası piyasalarda, Euro/dolar paritesi 0.9913'e kadar düştü. Dolar kuru 18,12 TL’den Euro ise 17.98’den işlem gördü. Peki bu neden kaynaklandı? Türkiye’ye ve günlük hayatımıza etkisi ne olur? Bu durum geçici mi kalıcı mı?

Bu soruları, Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden Prof. Dr. Yakup Küçükkale’ye sorduk.

Dolar kuru Neden Euro’yu geçti?

ABD ve Avrupa’da enflasyon sıkıntısı var. Her iki taraf da enflasyonu düşürmek için faizleri artırmaktan yana. Ne var ki Avrupa (EU) faizi yükseltmek için çok uygun durumda değil, resesyon riski var.

Tek sıkıntı bu mu?

Hayır. Buna ilave olarak Rusya’ya yaptırımlar nedeniyle gaz sıkıntısı çıktı. Başta Almanya olmak üzere Rusya’dan doğalgaz ithal eden Avrupa ülkeleri zora girdi. Bu durum fiyatları düşürme konusunda Avrupa’nın elini zorlaştıracak. Belki de Avrupa’ya ihracat konusunda rekabet gücünü veren Rusya’nın ucuz doğalgazıydı. Son bir nokta doğalgaz fiyatlarındaki artış. Bu artışı ülkeler kendi iç piyasasına yansıtmak zorunda. Bu da enflasyonun düşmesini engelliyor ve faizi artıramıyor. Sonuçta Euro değer kaybediyor. ABD ise bu sorunları yaşamadığı için faizi artırmaya devam edebiliyor ve Dolar değerleniyor.

Bu durum böyle devam eder mi?

Son gelen ekonomik göstergeler ABD'de resesyon ihtimalinin zayıfladığını gösteriyor. Oysa aynı ihtimal EU’da hâlâ çok yüksek. Dolardaki güçlenmenin ve Euro’daki zayıflamanın devam edeceğini düşünmek "mantıklı" görünüyor.

Politikalarda bir değişim olursa ayrı tabi. Bu aralıksız bir yükseliş mi olacak, hayır. Dalgalanma olacak ve sonunda Dolar Euro’dan daha değerli noktada kalacak. ABD enflasyonu düşürme hedefinden vazgeçmesi gerek. Yetkililere baktığımızda bir numaralı öncelik enflasyonu düşürmek, bunun için adeta ahdetmişler.

Türkiye’yi ve benzer ülkeleri nasıl etkiler?

Bizim için iyi değil. Yurt içi üretim yapmak için yurt dışından kaynak almak zorundayız. Bunun başında enerji geliyor.

Dolar cinsinden satın alıyoruz. Petrol mesela. İhracatımızın ise yüzde 70’ini Avrupa’ya yapıyoruz. Dolardan ithalat Euro’dan ihracat yapıyoruz çoğunlukla. Yani bir bakıma eskiye kıyasla, daha pahalıya alıp daha ucuza satacağız.

Bu zaten iyi oymayan dış ticaret dengemizi daha da bozacak. Cari açık Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırıyor. Bu durum cari açıkları daha da olumsuz etkileyecek. Borçlanmayı artıracak.

Günlük hayatımızda sonucu ne olacak?

Yurtiçinde üretim maliyeti ve dolayısıyla ürünlerin satış fiyatları ve ardından enflasyon artacak.