Merkez Bankası'nın (MB) seriye bağladığı faiz indirimlerinin kredi faizlerine yansımasıyla, ay sonunu getirmekte zorlanan vatandaş ihtiyaç kredisi kullanmak için bankalara koştu. Şubat ayında ihtiyaç kredisi faizinde taban oran yüzde 0.89'a kadar geriledi.

Faizler düştükçe kredi kullanımı da adeta patladı. MB'nin geçen yıl faiz indirim serisine başladığı 26 Temmuz'dan bu yana bankacılık sektörünün ihtiyaç kredisi hacmi 62.3 milyar lira artarak 278.8 milyar liraya çıktı. Tüketimi artıran dolayısıyla ithalatı tetikleyen kredi genişlemesi MB'yi korkuttu.

Zorunlu karşılık oranlarını bankaların kredi büyümesine bağlayan ve bu yolla kredi alanlarını da belirleyen MB, şimdi ihtiyaç kredilerindeki patlamaya karşı tedbir almaya hazırlanıyor. Sektöre yakın kaynaklar MB'nin, zorunlu karşılık politikasında yapılacak olan değişiklikle ihtiyaç kredilerini frenleyecek bir formül arayışında olduğunu belirtiyor.

AMAÇ İTHALATI FRENLEMEK

TL zorunlu karşılıklara ödenen faiz ve nemayı bankaların kredilerdeki yıllık büyüme oranına bağlayan düzenleme MB tarafından geçen yıl aralık ayında devreye alındı. Bu düzenleme bankaları ‘havuç-sopa' yaklaşımı ile kredi genişlemesine zorladığı eleştirilerinin hedefi olmuştu.

Ağustos ayında ise yeni bir düzenleme ile kredi büyümesinin hesaplanmasında tüketici fiyat endeksinden arındırılmış hesaplamaya geçildi. Ayrıca zorunlu karşılık düzenlemesi uzun vadeli ticari kredileri ve konut kredilerini teşvik edecek şekilde güncellendi. MB'nin son değişikliği ise sistemin yabancı para zorunlu karşılık için de kullanılması oldu.

Ancak MB'nin uyguladığı zorunlu karşılık politikası istenilen sonucu vermedi. Üretimi destekleyici ticari kredilerde istenilen oranda artış olmadığı gibi aksine tüketimi artırıcı ihtiyaç kredilerinde patlama yaşandı. Şimdi ihtiyaç kredilerinde son 7 ayda görülen yüzde 30'a varan artış trendinin önüne geçilmeye çalışılıyor. Tüketimin tetiklemesiyle son aylarda artmaya başlayan ithalatın ‘cari açık' sorunu yeniden gündeme getirdiğine dikkat çeken bankacılar, düzenlemeyi “makro ihtiyati tedbir” olarak nitelendiriyor.

Faizler yüzde 0.89'a geriledi

Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, Temmuz 2019'da görevine başladığı dönemden bu yana 7 ayda tam 1.375 baz puanlık faiz indirimi gerçekleştirdi. 7 aylık süreçte yüzde 24 olan faiz oranları yüzde 10.75 seviyesine düştü. Gelinen noktada özellikle ihtiyaç kredi faizleri yüzde 0.89'a kadar geriledi. Bu seviyelere en yakın oranlar en son Haziran 2013'te görülmüştü.  2019 başlarında ihtiyaç kredilerinde aylık yüzde 2.5 – yüzde 3 faiz oranları uygulanıyordu. İhtiyaç kredisi faiz oranları 21 Şubat itibarıyla yıllık yüzde 14.144'e kadar geriledi.

Mehtap Özcan/Sözcü