20 Kasım 1942’de Scranton, Pennsylvania’da dünyaya gelen 77 yaşındaki Biden, ABD siyasetinin içinde çok uzun süredir yer alan bir isim. 1972’de 29 yaşındayken Delaware eyaletinden seçimlere giren Biden, Amerika tarihinin en genç altıncı Senatörü olmayı başardı.

1973-2009 yılları arasında aralıksız olarak Senato’da yer almayı başaran Biden, 2008’de Demokrat Parti’nin adayı olarak seçimlere giren Barack Obama’nın yarışı kazanmasıyla Başkan Yardımcısı oldu. 2009-2017 yılları arasında iki dönem boyunca Obama’nın yardımcılığını yapan Biden, 2017’de bu görevi Mike Pence’e devretti.

SOYKIRIMI DESTEKLEME SÖZÜ 

Biden gerek Obama dönemindeki görevi, gerekse de Senatör olduğu dönemdeki girişimleriyle Türkiye’yi yakından tanıyan bir isim. Uzun süre Senato’nun Dış İlişkiler Komitesi’nde yer alan ve Başkan olarak da görev yapan Biden, Ermeni lobisine olan yakınlığıyla biliniyor. Dönem dönem sözde Ermeni soykırımıyla ilgili çıkışlarda bulunan Biden, adaylığı belli olduktan sonra yaptığı açıklamada eğer seçilirse soykırım tasarısını destekleme sözü verdi.

AMBARGODA AKTİF ROL

Biden, Türkiye’nin 1974’te düzenlediği Kıbrıs Barış Harekatı’ndan bir yıl önce Senato’ya girmişti. Seçildiği Delaware eyaletinde de Yunan asıllı nüfusun yoğunlukta olduğu bilinen Biden, harekatın ardından Türkiye karşıtı kararları savunan isimler arasında başı çekenlerden biri olmuştu. ABD’nin Türkiye’ye 1975’te uygulamaya başladığı silah ambargosu kararını masaya getiren Senatörler arasında Biden’ın da adı yer alıyordu.

TÜRKİYE’YE DÖRT KEZ GELDİ

Joe Biden, Başkan Yardımcılığı yaptığı dönemde Türkiye’ye dört kez ziyarette bulundu. İlk kez 2011’de Türkiye’ye gelen Biden, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’le yaptığı görüşmelerde Arap Baharı’nı masaya yatırmıştı. 

İkinci ziyaretini 2014 yılında yapan Biden, Erdoğan bu kez Cumhurbaşkanı seçildikten birkaç ay sonra Kasım ayında Türkiye’ye geldi. Masadaki ana gündem maddesi, bölgedeki IŞİD tehdidi ve ABD’nin başlattığı hava operasyonları oldu.

SON ZİYARET 15 TEMMUZ’DAN SONRA

2016 yılında Türkiye IŞİD’le mücadele koalisyonuna dahil olurken, üslerinin ABD tarafından kullanılmasına izin vermesinin ardından Biden üçüncü kez Türkiye’nin yolunu tutmuştu.

Biden son ziyaretini ise yine 2016 yılında FETÖ’nün 15 Temmuz’daki darbe girişiminden sonra Ağustos ayında gerçekleştirdi. Biden o dönemki ziyaret gerekçesini, Yeterli düzeyde empati gösterilmediği konusunda düşünceler var. Darbe girişimine gerektiği gibi tepki veremediğimiz için şahsen Türkiye’ye geldim” sözleriyle anlatmıştı.

İKİ KEZ ÖZÜR DİLEDİ

Biden, Başkan Yardımcısı olduğu dönemde yaptığı açıklamalar nedeniyle iki kez geri adım atmak zorunda kaldı. Bunlardan ilki 2014 yılında Suriye ve IŞİD ile ilgili yaptığı açıklamalar sonrası geldi. Türkiye’nin de dahil olduğu Orta Doğu’daki müttefiklerinin Esad’ı devirmek için para ve silah yardımı yaptığını iddia eden Biden, Türkiye’nin sert tepki göstermesi üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayarak özür diledi. 

Biden’ın ikinci özrü ise FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişiminden sonra geldi. 2016’nin Ağustos ayında Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yüz yüze görüşen Biden, “Amerikan halkı sizin yanınızda. Obama, Erdoğan’ı arayan ilk isimlerden biriydi. Ancak yine de özür dilemek istiyorum. Keşke daha erken buraya gelebilseydim” ifadelerini kullanmıştı.

MUHALEFETE DESTEK ÇIKIŞI

Biden’ın son dönemde en çok tepki çeken açıklamalarından biri, geçtiğimiz yıl aralık ayında yaptığı ancak 2020’nin ağustos ayında gürültü koparan muhalefet çıkışıydı.

Erdoğan’ı mağlup etmek için seçimleri işaret eden Biden, “Bence yapmamız gereken farklı bir yaklaşım izlemek. Muhalefetin liderlerini desteklediğimizi açık şekilde belirtmeliyiz. Açıkça pozisyonumuzun parlamentoda da yer edinmek isteyen Kürt nüfusun entegrasyonunu sağlamak olduğunu söylemeliyiz. Yanlış olduğunu düşündüğümüz şeyler hakkında sesimizi çıkarmalıyız. Yaptıklarının bedelini ödemeli. Muhalefetle doğrudan iletişimde olup, Erdoğan’ı mağlup etmeleri için cesaretlendirebiliriz. Darbe ile değil, seçimle” ifadelerini kullanmıştı.

ERDOĞAN’A AYASOFYA ÇAĞRISI

Ayasofya’nın Temmuz ayında ibadete açılması, Biden’ın Türkiye’yle ilgili karşı çıktığı konular arasında yer alıyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bu kararından dönmesi çağrısı yapan Biden şu ifadeleri kullanmıştı:

“Ayasofya pek çok inançtan insan için çok değerli bir kutsal mekan ve mimari bir harika. 85 yıldır müze olması sayesinde dünya genelindeki insanlara ziyaret etme, hayranlık duyma ve dua etme şansı tanıyordu. 1985'ten bu yana da UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeydi. Türk Hükümeti'nin Ayasofya'yı camiye dönüştürme kararından büyük üzüntü duydum. Cumhurbaşkanı Erdoğan'a kararından dönmesi ve bu değerli yerin müze statüsünü koruması çağrısı yapıyorum.”

Mert Yılmaz/Sözcü