Türkiye’nin uzun süredir ihraç etmek için üzerinde çalıştığı ATAK helikopterinin ihracatı için motor engelinin aşılamadığı ortaya çıktı. ATAK’ın ABD-İngiltere ortak yapımı motoru nedeniyle satış belirsizliği devam ediyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın önceki gün gazete ve televizyonların genel yayın yönetmenleriyle yaptığı toplantıdaki açıklamaları, ATAK helikopterinde kullanılan ABD-İngiltere ortak yapımı motor için İngiliz Rolls Royce’tan talepte bulunulduğunu ancak bu talebe olumlu yanıt verilmediğini ortaya koydu.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, 13 Temmuz 2018’de Pakistan’a 30 adet T129 ATAK helikopteri satışı konusunda anlaşma sağladı.

Anlaşmanın yapıldığı dönemde ihracatın toplam tutarının 1.5 milyar dolar tutarında olduğu ve böylece Türkiye tarihinin tek seferde en büyük savunma sanayii ihracatının gerçekleştireceği belirtilmişti. Ayrıca Filipinler’in de ATAK helikopterine ilgi gösterdiği belirtilmiş, bu kapsamda Türkiye ile Filipinler arasında Savunma Sanayii İşbirliği Mutabakat Muhtırası imzalanmıştı.

Alternatif arayışı

O dönemde Pakistan’a ilk ATAK helikopterinin 2019 yılı içinde teslim edileceği haberleri yapılmıştı ancak takvimde helikopterin en önemli parçalarından olan motor sorunu ortaya çıktı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ/TAI) tarafından üretilen ATAK helikopterinde Amerikan Honeywell ile İngiliz Rolls Royce şirketlerinin ortak girişimi olan Light Helicopter Turbine Engine Company’in (LHTEC) ürettiği CTS800 tipi motor kullanılıyor.

Helikopterde bu motor kullanıldığı için başka bir ülkeye ihracatında ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) izni gerekiyor. Pentagon’dan bu izin halen çıkmadı. Rusya’dan alınan S-400 füzeleri nedeniyle ABD’den yaptırım tehditlerinin geldiği bir dönemde bu iznin kısa vadede çıkması beklenmiyor.

Geçen yıl sonunda Türkiye’nin ATAK için LHTEC motoruna Fransa ve Polonya’dan alternatif aradığı yönündeki haberler basında yer almıştı. Ancak Pakistan ATAK helikopterinde ABD dışındaki bir ülkeden motor kullanılması durumunda Himalayalar’da yeniden test uçuşu yapılmasını şart koşuyor. 

TUSAŞ Motor Sanayii’nin (TEI) yerli helikopter motoru olarak tasarladığı turboşaft motorunun ilk testi ise geçen yılın sonunda yapıldı. Yerli helikopter motorunun seri üretim aşamasına gelmesi ve ATAK helikopterinde kullanılabilmesinin ise uzun vadede gerçekleşebileceği belirtiliyor.

Türkiye’de şu anda Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na 41, Jandarma Genel Komutanlığı’na 6 olmak üzere toplam 47 ATAK helikoperi teslim edildi.

Hüseyin Hayatsever/Cumhuriyet