Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü köşesinde banka faizlerine ilişkin dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. 

“Mevduata uygulanan ortalama faizle en yüksek faiz arasındaki makas bir yıl ve daha uzun vadelide tam 12 puana ulaştı. Bir ya da birden fazla kişi veya kurum bu yıl boyunca bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata hep yüzde 27'nin üstünde faiz aldı” diye yazan Alaattin Aktaş, “Bu faizi hangi banka ya da bankalar hangi gerekçeyle veriyor? Bu düzeyde faiz birileri çok para kazansın diye mi uygulanıyor, yoksa faizi verenlerin paraya çok mu ihtiyaçları var ve varsâ neden?” ifadelerini kullandı.

Alaattin Aktaş’ın yazısı şöyle:

“Vatandaş üç kuruş birikimine yarım puan, bir puan daha fazla faiz alabilmek için uğraşırken, bir ya da birden fazla banka, kime ya da kimlere bilinmez, inanılmaz düzeyde faiz uyguluyor.

Bankaların fiilen uyguladıkları en yüksek faiz ile ortalama en yüksek faiz arasındaki makas inanılmaz derecede açıldı.

Fiilen uygulanan en yüksek faizle ilgili veriler gecikmeli açıklanıyor ve son olarak Ağustos oranlarını biliyoruz. İşte ağustosta bir ya da birden fazla banka bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata yüzde 27.20 faiz uyguladı. Oysa aynı aydaki ortalama en yüksek faiz (haftalık faizlerin en yükseği) yüzde 15.20 oldu. Yani aradaki fark tam 12 puan!

FAİZ VAR, FAİZ VAR

Bankaların mevduata uyguladıkları faizi derli toplu bir şekilde açıklayan kurum Merkez Bankası.

Merkez Bankası mevduat faizine ilişkin oranları şu başlıklar altında açıklıyor:

-Bankalarca açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranları. (Akım ve stok veriler, haftalık)

-Bankalarca mevduatlara fiilen uygulanan azami faiz oranları. (Aylık)

-Kamu bankalarınca mevduatlara fiilen uygulanan azami faiz oranları. (Aylık) 

Tablomuzu oluştururken haftalık olarak açıklanan ortalama faiz oranlarında akım verileri kullandık. Haftalık bu oranlar içinden de o ayın en yükseğini aldık.

Tablonun üst bölümü ise kamu da dahil tüm bankaların fiilen uyguladıkları en yüksek faizi gösteriyor.

Ortalama en yüksek faiz ile fiilen uygulanan en yüksek faiz arasında önemli farklar bulunduğu çok açık. Ortalama faiz hazirandan sonra belirgin biçimde düşmeye başladı; en yüksek faiz ise en azından bazı vadelerde fazla değişmedi ve iki seri arasındaki makas açıldı.

YÜZDE 27 FAİZ KİME VERİLİYOR

Fiilen uygulanan en yüksek faizde en dikkati çeken hiç kuşku yok ki bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata uygulanan oran.

Bu vadede faiz ilk sekiz ayda yüzde 27'nin altına hiç inmemiş. Kimi aylar yüzde 27, kimi aylar yüzde 30.10, son olarak ağustosta da yüzde 27.20'lik bir faiz söz konusu olmuş. Eylül ve ekimi bilmiyoruz ve merakla bekliyoruz; acaba yüzde 27'yi görmeye devam edecek miyiz, diye...

Bu yüksek faizi bir ya da birden fazla özel banka uyguluyor. Kamu bankaları bir yıl ve daha uzun vade için bu yıl hiçbir ay yüzde 23'ün üstüne çıkmamışlar. Hatta kamu bankalarının ağustos ayındaki faizi yüzde 18.50 olmuş.

SORULAR, SORULAR...

-Yüzde 27'nin altına inmeyen bu faizi bir banka mı, birden fazla banka mı uyguluyor?

- Böylesine yüksek faiz tek kişi ya da kuruma mı, yoksa birden fazla kişi ve kuruma mı uygulanıyor?

- Bu faiz, çok yüklü bir mevduata mı uygulanmaktadır, eğer öyleyse bu tutar ne kadardır?

- Yüklü miktarda mevduata aylardır yüksek faiz vermeye razı olunmuşsa bu banka ya da bankalar, bu faizi paraya çok ihtiyaç duydukları için mi vermektedirler?

- Eğer paraya çok ihtiyaç duyma durumu söz konusu ise bu ihtiyaç ne olabilir?”