Türk Lirası son günlerde yeniden değer kaybetmeye başlamışken Bloomberg'den Uğur Yılmaz; durumun sebeplerini, hükümetin bu konuda ne yapabileceğini, dövize endeksli mevduat hesaplarının ülke ekonomisine ciddi bir yük olduğunu uzman görüşleriyle destekleyerek anlattığı bir analiz kaleme aldı.

Yılmaz'ın aktardığına göre; Türk Lirası, Merkez Bankası rezervlerindeki keskin düşüş ve alışılmışın dışında para politikası nedeniyle, ülkenin NATO müttefikleriyle yaşanan bir açmazın ortasında para birimini giderek daha fazla açıkta bırakırken, geçen yılın sonundaki düşüşten bu yana en sert düşüşü yaşadı.

Halihazırda bu yıl gelişen piyasalarda en kötü performansı sergileyen lira, salı günü dolar karşısında dünyanın en büyük düşüşünü gerçekleştirme yolunda ilerliyor ve yüzde 1,5'e varan düşüşle beş ayın en zayıf seviyesine iniyor. Özellikle Türkiye için enerji maliyetleri daha da yükselirken, pek bir rahatlama görünmüyor.

'FECİ ŞEKİLDE YANLIŞ BİR PARA POLİTİKASI'

Stockholm'deki SEB'de gelişen piyasalar baş stratejisti Per Hammarlund, "Lira üzerindeki baskı artıyor. Sürekli yüksek enflasyon, Türkiye ve ana ticaret ortaklarında yavaşlayan büyüme işaretleri ve feci şekilde yanlış yönlendirilmiş bir para politikası" dedi.

Bu, arka kapı müdahalelerinin ve tasarruf sahiplerini liradaki zayıflıktan koruyan devlet destekli hesapların tanıtılmasının da yardımıyla, para birimi için görece istikrarlı bir dönemi sona erdiren haftalarca süren piyasa türbülansının doruk noktasıdır. Tehlike, enflasyonun yirmi yılın en hızlı yükselişine rağmen Merkez Bankası'nın oybirliğiyle bu hafta faiz oranlarını tekrar sabit tutması beklendiği için, para biriminin daha da kırılgan hale gelmesi olabilir.

ERDOĞAN'IN SON DÖNEMDEKİ KRİTİK ÇIKIŞLARI

Jeopolitik meseleler de bu gidişatı etkiliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üye olmak için başvurmasının ardından bu tekliflere karşı çıktı. Erdoğan, daha sonra geçen hafta ABD Kongresi'nde Ankara'ya F-16 savaş uçaklarının satışını engellemeye çağıran Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis'e sert çıkıştı.

Monex Europe Ltd.'deki FX analizi başkanı Simon Harvey, dış finansman pozisyonunun kötüleşmesi, artan enflasyon, enflasyon beklentilerinin daha da kırılması, NATO'da Batı ile siyasi ayrışma ve Türk merkez bankasının makro gelişmeleri etkilemek için politika değiştirememesi, Türk lirasının değer kaybetmesi gerektiği anlamına geldiğini söylüyor.

MERKEZ REZERVLERİ HIZLA DÜŞÜYOR

Gerilimler, fiyatlara göre ayarlandığında Türk faiz oranlarının dünyanın en düşük - yaklaşık eksi yüzde 56 ile - olduğu bir zamanda ortaya çıkıyor. Tüketici fiyatları Nisan ayında yıllık yüzde 70 oranında artmasına rağmen, Merkez Bankası geçen yıl 500 baz puanlık indirimin ardından duraklamayı genişleterek Perşembe günkü toplantıda muhtemelen oranı yüzde 14'te tutacak.

Türk varlıklarını elden çıkarmaya karşı koruyacak bir oran tamponu olmayan Merkez Bankası'nın piyasayı istikrara kavuşturmak için de kullanacağı daha az kaynağı var. Brüt döviz rezervleri, 13 Mayıs'ta sona eren yedi gün içinde bu yıl en fazla düşüş göstererek, stoku 61.2 milyar dolar ile 10 ayın en düşük seviyesine getirdi.

Goldman Sachs Group Inc.'e göre, ticari borç verenler ve diğer merkez bankalarıyla yapılan takaslar hariç tutulduğunda, Türkiye'nin net dış varlıkları eksi 63,3 milyar dolara ulaştı.

'LİRAYA DESTEK ENİNDE SONUNDA DEVLET BÜTÇESİNDEN GELECEK'

Para politikası aşırı gevşek kaldığı sürece, lirayı istikrara kavuşturmak, hükümetin tasarruf sahipleri ve yatırımcılar arasında güveni yeniden tesis etmenin başka yollarını bulma yeteneğine bağlıdır. Geçen yıl, 13 Mayıs itibarıyla 849 milyar lira (53 milyar dolar) fon çeken "sözde döviz korumalı" hesaplarla Türkiye'nin para krizini kontrol altına almak için yeni bir finansal araç gerektirdi.

Hükümet, tasarruf sahiplerine, bankaları tarafından ödenen mevduat oranını aşan herhangi bir döviz kaybını telafi edeceğini söylediği için, yetkililer yeni hesapları faiz oranı artışlarına alternatif olarak lanse ettiler.

Hammarlund, "Yetkililerin lirayı istikrara kavuşturmak için şapkadan bir tavşan daha çıkarması gerekecek" dedi. Ancak rezervlerin azalması ve faiz oranlarını artırma seçeneğinin söz konusu olmaması nedeniyle, liraya desteğin eninde sonunda hükümet bütçesinden gelmesi gerekecek.

'TÜRKİYE ARTIK DÖVİZ KORUMALI HESAP YÜKÜYLE UĞRAŞMAK ZORUNDA'

Hesaplara girişler son haftalarda yavaşlarken, hükümet yanlısı medya hafta sonu politika yapıcıların yerel yatırımcıları enflasyondan korumak için pazartesi günü yeni bir araç sunmayı planladıklarını bildirdi.

Hükümetin lira tasarruflarını desteklemek için yeni bir program sunacağına dair beklentiler, pazartesi günü liranın yükselmesine yardımcı oldu. Ancak böyle bir duyurunun olmaması nedeniyle lira, salı günü düştü.

Mevcut döviz korumalı hesaplar da bütçeye bir maliyet ekliyor.

East Capital Dubai'nin kıdemli danışmanı Emre Akçakmak, "Türkiye artık sadece zayıf para biriminin ek enflasyonist etkileriyle değil, aynı zamanda mali dengelerinde artan döviz korumalı hesap yüküyle de uğraşmak zorunda kalacak" dedi.