Böyle büyük felaketin sonrasında borsanın kapatılması gerektiğini söyleyen piyasa uzmanları, geçici önlemlerin piyasada karşılık bulmadığı görüşünde. BIST 100 endeksinde satışlar dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 ilde 3 ay süreyle OHAL ilan edildiğini açıklamasıyla hızlandı. Borsa iki günde yüzde 10 düştü.

Kahramanmaraş’ta 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde yaşanan depremlerin ardından işlemlerin devam etmesine yönelik tartışmaların devam ettiği Borsa İstanbul ikinci işlem gününde de sert hareketlere sahne oldu.

Dünya'dan Birol Bozkurt'un haberine göre Pazartesi günü depremler nedeniyle oldukça düşük işlem hacminin gerçekleştiği BIST 100 endeksi, ilk günü yüzde 1,35 değer kaybıyla 4 bin 930 puandan tamamlamıştı. İkinci günde ise satışlar derinleşerek büyüdü.

SPK tarafından açıklanan açığa satış yasağının devam edeceği ve depo şartı uygulamasının sonlandırılması önlemleri de borsada sert satışların önüne geçemedi. Ayrıca Borsa İstanbul’da endekste kaybın yüzde 3'ü aşması sebebiyle seans sonuna kadar yukarı adım kuralının uygulandığı açıklandı. Tüm bu önlemlere rağmen dün iki defa devre kesicilerin çalıştığı Borsa İstanbul’da düşüş yüzde 9’u aştı.

Borsada sert hareketler baş döndürdü

Dün Borsa İstanbul’da ilk devre kesici saat 12:11’de satışların yüzde 5’i aşmasıyla devreye girdi. İşlemlerin saat 12:41’de yeniden başladığı Borsa İstanbul’da düşüş durmadı ve değer kaybının yüzde 7’nin üzerine çıkmasıyla ikinci kez devre kesici çalıştı. Borsada devre kesicinin çalıştığı saat 13:04 itibarıyla BIST 100 endeksi önceki kapanışa göre 345,69 puan değer kaybederek 4.584'e indi. Toplam işlem hacmi 22,5 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Endekste işlemler 13:34 itibarıyla yeniden başladı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 ilde 3 ay süreyle OHAL ilan edildiğini açıklamasının ardından borsada satışlar hızlandı. Endekste düşüş yüzde 9’u aşarak 4 bin 484 puanı buldu.

Borsa İstanbul'da Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi, anlık olarak endekste yüzde 5 ve yüzde 7'lik değer kayıplarının oluşması ile tetiklenerek yatırımcıların panik işlemleriyle zarar görmesini en aza indirmek için kullanılıyor. Uzmanlar, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 4.800 ve 5.000 seviyelerinin direnç, 4.400 puanın destek konumunda bulunduğu görüşünde.

“Borsa işlemlere kapatılsın”

Konuyla ilgili görüştüğümüz piyasa uzmanları Borsa İstanbul’un böyle büyük bir felaketin yaşandığı dönemde işlemlere kapatılmasının tüm yatırımcılar açısından daha sağlıklı olacağını söyledi. Uzmanlar, SPK’nın aldığı önlemlerin yaşanan sert hareketlere bir önlem olmadığı görüşünde. Uzmanlar işlemlerin bir an önce durdurulmasını, küçük yatırımcıların mağdur edilmemesi için panik havasının dağılmasının ardından işlemlerin başlatılması gerektiği konusunda hem fikir. Küçük yatırımcıyı uyaran uzmanlar panikle hareket edilmemesi gerektiğini, piyasada panik havasının dağılmasının ardından işlemlerin normalleşeceğini söylüyor.

OHAL borsayı nasıl etkileyecek?

Daha önce 17 Ağustos 1999 depreminden sonra OHAL ilan edilmiş ve Borsa İstanbul 9 gün boyunca işlemlere kapatılmıştı. O dönem Türkiye ekonomisinin yüzde 50’sinin depremden etkilendiğini söyleyen uzmanlar, bu yüzden Kahramanmaraş depremlerini 1999 depremi ile kıyaslamanın çok doğru olmadığını söylüyor.

Uzmanlar, 1999 depreminin ülkenin ekonomik üretim merkezinde yaşanması ve borsa şirketlerinin bu bölgede yer alması nedeniyle piyasalar daha çok etkilendiğini belirtti. Bu nedenle borsadaki düşüşler açıklanabiliyordu.

Ancak şu anki tabloda, depremden etkilenmeyen birçok şirketin hissesi de ciddi kayıplar yaşamış durumda. Uzmanlar, "Volatilitenin yüksek olduğu bir dönemde yaşanan bu elim felaket sürecinde düzenleyici kurumların etkin hamleler alamamış olması yatırımcılarda ciddi bir güven kaybı yaratmış durumda. Yatırımcılar açısından oldukça sıkıntı yaratan bu tablo bir çok platformda borsa kapatılsın söylemleriyle tepki çekerken düzenleyici kurumlardan ise bu yönde bir adım gelmedi” diye konuştular.

Yukarı adım kuralı getirildi

Borsa İstanbul, yaşanan sert fiyat hareketliliğinin önüne geçebilmek için 2 Şubat'ta aldığı karar çerçevesinde, dün ilk kez yukarı adım kuralını devreye aldı. Borsa İstanbul, dün endekste yaşanan yüzde 3’ü aşan değer kaybı sebebiyle seans sonuna kadar yukarı adım kuralının uygulandığını duyurdu.

Depo şartı kaldırıldı

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), deprem bölgesinde bulunan müşterilerin kredili işlemler, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VİOP) ve kaldıraçlı işlemlerine esneklik getirirken, açığa satış yasağının devam ettiğini, satışa konu edilecek paylar için depo şartı uygulamasının ise sonlandırıldığını duyurdu.

Buna göre, aracı kurumların kendi risk politikalarına uygun düştüğü ölçüde ve müşteri talepleri de olabildiğince gözetilerek, kredili işlemler, VİOP ve kaldıraçlı işlemlerle ilgili mevzuatta yer alan hükümler esnek bir şekilde uygulanabilecek. Kredili işlemlerle ilgili maddeler 10 Mart'a, VİOP ve kaldıraçlı işlemleriyle ilgili maddeler ise 24 Şubat'a kadar esnek bir şekilde uygulanabilecek.