rta Vadeli Program (OVP) dün açıklanırken, dikkat çeken noktalardan biri 2022 yılı bütçe açığı beklentisi oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan OVP’de, 2022 yılının ilk 7 ayında 29,5 milyar TL fazla veren merkezi yönetim bütçesinin yılın geride kalan 5 aylık döneminde 490,7 milyar TL açık vermesi bekleniyor.

Sözcü'den Emre deveci'nin haberine göre geçen sene 201,5 milyar TL olan bütçedeki yıl sonu toplam açığın da 2022’de 461,2 milyar TL olması bekleniyor. Böylece geçen sene milli gelire kıyasla yüzde 2,8 olan bütçe açığı, 2022’de yüzde 3,4’e yükselecek.

HARCAMALARDA HIZLI ARTIŞ BEKLENTİSİ

Kalan dönemde bütçe harcamalarında hızlı artış beklentisi dikkat çekiyor. Yılın ilk 7 ayında toplam 1 trilyon 483 milyar TL olan bütçe harcamalarının yılın tamamında 3 trilyon 134 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor. Bu da ağustos-aralık döneminde 1 trilyon 651 milyar TL’lik harcama beklentisine işaret ediyor.

Yılın ilk 7 ayında 151,3 milyar TL olan bütçedeki faiz harcamalarının OVP’ye göre yıl genelinde toplam 329,8 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor.

7 ayda 617,4 milyar TL olan cari transferler de OVP’ye göre yıl genelinde 1 trilyon 224 milyar TL’ye ulaşacak. 7 ayda 96 milyar TL olan bütçedeki mal ve hizmet alımları giderleri de OVP’ye göre yıl genelinde 258,3 milyar TL’ye yükselecek.

Yılın ilk 7 ayında 1462 milyar TL olan bütçe gelirlerinin de yılın tamamında 2 trilyon 673 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor. Bu da ağustos-aralık döneminde 1 trilyon 211 milyar TL’lik gelir beklentisine işaret ediyor. Özetle, harcamaların gelirden daha hızlı artması bekleniyor.

‘AÇIK BEKLENTİYİ AŞABİLİR’

Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, OVP’deki bütçe beklentilerini değerlendirdi.

Yılın ilk 7 ayında bütçe fazlası verilmesinde yüksek enflasyon etkisine işaret eden Bingöl, “Bankalar başta olmak üzere şirketler enflasyon kaynaklı yüksek fiktif kârlar elde etti, bu da kurumlar vergisi gelirlerini artırdı. Enflasyon etkisiyle ayrıca harcamalar öne çekildiği için dolaylı vergi gelirleri arttı” dedi.

Yılın ilk 7 aylık bölümünde motorlu taşıtlar vergisinin (MTV) tahsilatı ve Merkez Bankası’ndan (TCMB) kâr transferlerinin yapıldığını hatırlatan Bingöl, yılın kalanında bu iki kalemin olmayacağına dikkat çekti.

Yılın kalan bölümünde harcamaları ve dolayısıyla bütçe açığını artıracak 7 faktöre işaret eden Bingöl, bunları kur korumalı mevduat, inşaatlar için maliyet farkı ödemesi, yap işlet devret projelerindeki döviz cinsi garanti ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu bankaları ile Tarım Kredi Kooperatifi’nin görev zararları ve Botaş’a borç olarak aktarılacak yüksek kaynağı sıraladı.

Bingöl, OVP’deki 461 milyar TL’lik 2022 yılı bütçe açığı beklentisinin iyimser olduğunu, mevcut tabloda açığın daha yüksek olacağını, gelecek sene artacak seçim merkezli harcamalarla açığın daha da büyüyeceğini vurguladı.

KKM ÖDEMELERİ ARTACAK

2021 yılı Aralık sonunda devreye alınan kur korumalı mevduatta (KKM) Hazine’nin mart-temmuz dönemindeki kur farkı kaynaklı toplam ödemesi 60,6 milyar TL olmuştu.

KKM için “saatli bomba” benzetmesini kullanan Bingöl, kur artışına paralel olarak Hazine’nin KKM giderlerinin ve yap işlet devret ödemelerinin de katlanacağına işaret etti.

Yılın ilk yarısında KKM’de ödemelerin bütçe hakkına aykırı olarak yapıldığını, ek bütçede ise 40 milyar TL’lik ödenek konduğunu ancak temmuz ayında bu rakamın aşıldığını hatırlatan Bingöl, öngörüsüzlüğü vurguladı.

BOTAŞ’A BORÇ AKTARIMI ARTACAK

Başta doğalgaz olmak üzere enerji fiyatlarındaki artış Türkiye’nin enerji faturasının artmasına neden olurken, kur artışının ve sübvansiyonlu fiyatların etkisiyle büyük zarar eden Botaş’a bütçeden para aktarılıyor.

Yılın ilk 7 ayında Botaş’a “borç” adı altında merkezi bütçeden 70,9 milyar TL aktarılmıştı. Kış aylarıyla birlikte bu rakamın katlanması bekleniyor.

Nitekim, yılın ilk 7 ayında 98,7 milyar TL olan bütçedeki ‘borç verme’ kaleminin OVP’ye göre yıl genelinde 292,2 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor.

2022 yılının Ocak-Ağustos döneminde Türkiye’nin enerji ithalatı geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 138 artışla 64,3 milyar dolara yükselmişti. OVP’de 2022’de toplam enerji faturasının 103,5 milyar dolar olması bekleniyor.