Tarihin akışını değiştiren Çanakkale Zaferi'nin kaderine yön veren ancak isimleri bilinmeyen gizli kahramanların gösterdiği özveri ve fedakarlıklara dönemin gazete ve dergileri geniş yer ayırdı. 

Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'ndaki en önemli cephelerinden olan ve kanlı çatışmaların yaşandığıÇanakkale'de Türk askeri, verdiği mücadeleyle bir milletin de bağımsızlığını ve geleceğini kurtardı.

"Hasta adam" olarak gördüğü Osmanlı Devleti'ni kısa sürede yenmeyi planlayan işgal güçlerini hezimete uğratan Mehmetçik, kahramanlığıyla tarih yazdı.

Dönemin gazetelerindeki haber ve yazılar, kınalı kuzuların gösterdiği özveri ve fedakarlıkların yanı sıra işgal güçlerinin yenilgi karşısındaki durumlarını gözler önüne serdi.  

Milli Kütüphane Başkanlığının arşivindeki dönemin gazete ve dergilerden derlenen bilgilere göre, 2 Eylül 1915 tarihli Servet-i Fünun gazetesinde "19 yaşında bir şehit" başlıklı haberde, 16 yaşında topçu mülazımı olarak cepheye katılan Mehmed Ali Efendi'nin kahramanlıkları anlatıldı.

İyi eğitimli, vatansever Mehmet Ali'nin, Çanakkale'deki vatan savunmasında gösterdiği mücadelenin örnek teşkil ettiğinden bahsedildi ve genç askerin 19 yaşında, doğduğu gün şehit düştüğü belirtildi. 

İkdam gazetesinin 14 Ocak 1916 tarihli nüshasında, Çanakkale Zaferi'nin İngiltere'nin doğudaki mevkisini sarstığı ve tehlikeli bir durum oluşturduğu değerlendirmesine yer verildi. Gazetedeki yazıda, "Viyana gazetelerinin de yorumları gayet açıktır. Onlar, ÇanakkaleZaferi'nin yalnız İngiltere ve Fransa'nın Şark'taki nüfuz ve kuvvetini mahvetmekle kalmayarak Rusya'nın da harp hakkındaki büyük ümidini ebedi bir kırılma ve sessizliğine yol açtığını (sukuta duçar eylemek) söylüyorlar" ifadeleri kullanıldı. 

13 YAŞINDA CESUR VE MERT KAHRAMAN

İkdam gazetesinin 3 Temmuz 1915 günü çıkan nüshasında, "Çanakkale ve düşmanları" başlıklı haberde, bir İngiliz muhabirin ülkesi ve Fransa'nın Çanakkale'deki kayıplarına ilişkin görüşleri aktarıldı. Muhabir, yaşadıkları kaybı şöyle anlattı:

"Buraya Çanakkale değil 'çelik kale' demek daha doğrudur çünkü dünyanın hiçbir yerinde hiçbir kale orası kadar hayret-efza (hayret attıran) bir mukavemet ibraz etmemiştir. Müttefikler Çanakkale'ye cehennem ateşi saçtılar fakat hepsi nafile. Misli görülmemiş bir mukavemetten başka bir şey elde edemediler. Karadan, denizden ne yapıldıysa akim kaldı. Biz İngilizler, Çanakkale'yi zorlamak pek kolay bir iş zannediyorduk fakat aldandığımızı pek acı tecrübelerle anlıyoruz." 

Tasvir-i Efkar gazetesinin 8 Ocak1916 tarihli nüshasında ise İzmir'in Salihli ahalisinden kahveci Mustafa Ağa'nın 13 yaşındaki oğlu Mehmet'in 6 ay süreyle Seddülbahir ve Kirte'de gündüzleri yaralı askerlerin tedavisine yardım ettiği aktarıldı, geceleri de düşman mevzilerine bomba atan küçükkahramanın gözü pek ve cesur kişiliğinden bahsedildi. 

O dönem bu özellikleriyle tanınan küçük Mehmet'e Beşinci Ordu Kumandanı Liman von Sanders Paşa'nın teftiş amacıyla geldiği Soğanlıdere'de kendi eliyle Alman Demir Salib nişanı verdiği, devletin de küçük askeri Osmanlı Harp Nişanı ile ödüllendirdiği anlatıldı. 

Tanin gazetesi de 25 Ocak 1915 tarihli nüshasında, "Safir" isimli Fransız denizaltısı ile Osmanlı tarafından esir alınan mürettabatın ailelerine yazdığı mektupların bir bölümü aktarıldı. Mektuplarda esirler, "Türk askerlerinin kendilerine çok iyi davrandığını ve sıcak yemek verdiğini" belirtti.