Cumhuriyet gazetesinin “Boğaz’da kaçak var” başlığıyla kamuoyuna duyurduğu, Cumhurbaşkanı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un Kuzguncuk’ta vakıflardan kiraladığı araziye yaptırdığı şömine ve çardağın İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ekiplerince yıkılmasına ilişkin haberi nedeniyle ceza kesildi. Basın İlan Kurumu (BİK) söz konusu haber sebebiyle 35 gün süreyle resmi ilan ve reklamların kesilmesi cezası verdi.

Basın İlan Kurumu’nun kararında “haberin gerçeği yansıtmadığı”, “kamu yararı olmadığı” öne sürülürken, Cumhuriyet gazetesinin “basının haber verme ve ifade özgürlüğünün sınırlarını aştığı” ifadelerine yer verildi. Gazetenin avukatlarının karara itiraz edeceği duyuruldu.

Neler yaşanmıştı?

Cumhurbaşkanı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un Boğaziçi Öngörünüm Bölgesi’nde yer alan ve Kuzguncuk’ta vakıflardan kiraladığı araziye “yol, şömine ve çardak gibi peyzaj düzenlemesi yaptırdığını” ve “bu yapıların İBB zabıta ekipleri tarafından yıkıldığını” ortaya çıkmıştı.

İBB ekipleri Kuzguncuk’taki işlemi 13 Nisan 2020 tarihinde yapmış; bir gün sonra 14 Nisan 2020 tarihinde söz konusu durum Cumhuriyet tarafından “Boğaz’da kaçak var” başlığıyla haberleştirilmişti.

Ardından İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı “terör örgütlerine hedef gösterme” suçlamasıyla haberde imzası olan Hazal Ocak, foto muhabiri Vedat Arık, Sorumlu Yazıişleri Müdürü Olcay Büyüktaş Akça ve Yazıişleri Müdürü İpek Özbey hakkında soruşturma başlatmıştı.

Söz konusu habere İstanbul Anadolu 8. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından “Koronavirüsle mücadele döneminde Avrupa ülkeleri başarısız olurken Türkiye’nin başarısını sekteye uğratmak ya da gizlemek” gerekçesiyle 17 Nisan’da jet hızıyla erişim engeli getirilmişti.

Haberdeki o ifadeler...

Bu sürecin ardından Altun’un avukatı Sezgin Tunç, BİK’e söz konusu haberle ilişkin şikâyette bulunarak gazeteye reklam ve resmi ilan cezası kesilmesini talep etti. BİK Genel Müdürü Rıdvan Duran’ın imzası bulunan kararda İstanbul Vakıflar 2. Bölge Müdürlüğü ile Altun arasında İBB ekiplerinin Kuzguncuk’ta yıkım yaptığı gün yani 13 Nisan 2020 tarihinde kira sözleşmesi imzalandığı anımsatılarak Altun’un bu araziyi “güvenlik ve ıslah amaçları doğrultusunda kiraladığı” anlatıldı.

Ancak vakıflara ait arazideki çalışmaların sözleşme imzalanmadan günler önce izinsiz bir şekilde başlatılmasıyla ilgili hiçbir bilgiye yer verilmemesi dikkat çekti.

Kararda Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yerinde yapılan tespitler neticesinde kiralama sözleşmesine aykırı bir yapılaşmaya sebebiyet verilmediği belirtilerek “zabıta ekiplerince bu arsaya yerleştirilen ahşap çardak ve şöminenin anında sökülmesinin yanı sıra buradan çıkan malzemenin kolaylıkla tasnif edilmesinin de bu durumu gösterdiği tespit edilmiş” yorumunda bulunuldu.

BİK'ten araştırmacı gazetecilik dersi

Bu yorum nedeniyle haberin gerçeği yansıtmadığı öne sürülerek kararda, “Cumhuriyet gazetesinin, basının haber verme ve ifade özgürlüğünün sınırlarını aşarak, bu haberini gereğince araştırma yapmadan yayınlayarak ve bu konuda şikâyetçi hakkında da haksız isnatlarda bulunarak ‘haberlerde ve olayların yorumunda gerçeklerden saptırma, çarpıtma veya kısaltma yoluyla amaçlı olarak ayrılınamaz.

Doğruluğu kuşku uyandırabilen ve araştırılması gazetecilik imkânları içinde bulunan haberler, araştırılıp doğruluğundan emin olunmadan yayımlanamaz’ ve ‘kişi, kurum ve toplum katmanlarına yönelik yayınlarda, eleştiri sınırlarını aşan iftira ve haksız isnat yapılamaz’ şeklindeki Basın Ahlak Esasları hakkındaki 129 sayılı Genel Kurul kararının 1. maddesi ile bu maddenin (ı) bendini ihlal ettiği kanaatine varılmıştır” denildi.

Ayrıca kararda haberle Basın Ahlak Esasları hakkındaki 129 sayılı Genel Kurul kararının 1. maddesinin (c) bendinin de ihlal edildiği savunuldu.

Kararda ne denildi?

Kararda Altun’un haberi olmadan evinin adresinin yanı sıra evinin fotoğrafının yayımlanması ile özel hayatın gizliliğinin de ihlal edildiği belirtilerek şu ifadelere yer verildi:

“Haberin bu içerikte yayımlanmasında kamu yararı olduğu da söylenemez; zira haber gerçekleri yansıtmamaktadır. Dolayısıyla, gazetenin şikayet konusu haberinde, Cumhurbaşkanı İletişim Başkanı’nı hedef gösterircesine evinin adresinin yanı sıra evinin fotoğrafını da yayınlayarak ‘kamu yararını ilgilendirmeyen durumlarda bireylerin özel hayatlarının gizliliği ihlal edilemez’ şeklindeki Basın Ahlak Esasları hakkında 129 sayılı Genel Kurul kararının 1. maddesinin (i) bendinin de ihlal ettiği görülmüştür.”

BİK söz konusu haberde 3 bendin ihlal edildiğine kanaat getirerek Cumhuriyet gazetesi ve internet haber sitesine resmi ilan ve reklamlarda 35 gün süre ile kesilmesi cezası verdi.