TMMOB Gıda Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremler Ön Gözlem Raporu, bölgedeki sağlık risklerine işaret etti.

Raporda son tüketim tarihi geçmiş ürünlerin deprem bölgesine gönderildiği, ayrıca gıda ürünlerinin sağlıksız koşullarda saklandığı ve dağıtıldığı ifade edildi.

Rapordan bazı bölümler şöyle:

Lokal toplanma alanlarında gerekli kontroller ve istifler dog?ru yapılmadıg?ı ic?in; deprem bo?lgesinde yeniden bir kontrole (Son Tu?ketim Tarihi (STT), Tavsiye Edilen Tu?ketim Tarihi (TETT), ac?ık ambalaj, deforme olmus? ambalaj, evlerde yapılmıs? konserve, salc?a, zeytin vb. kontrolleri) ihtiyac? olus?turmus?tur. Olus?an bu ihtiyac?, ilgili prosedu?r ya da denetlemeye yetkinlig?i olan kis?ilerin (Gıda Mu?hendisi/Teknikeri vb.) Afad ve yetkililerce alanayo?nlendirilmedig?i/go?revlendirilmedig?i go?zlemlenmis?tir. Bunun neticesinde lokal toplanma alanlarında giderilemeyen riskler deprem sahasına dog?rudan yansımıs?tır.

Yukarıdaki bahsedilen eksik/hatalı kontrollerle birlikte daha ku?c?u?k dag?ıtım alanlarına aktarılan malzemeler gerekli ekipmanlar olmamasından kaynaklı (palet vb.) depolama/istif kurallarına uygun yerles?tirilmemis?tir. I?lgili depolama alanlarının neredeyse hic?birinde u?ru?nlerin yerle teması kesilmemis?tir. Bunun nedenleri gerekli bilincin, alanda eg?itimli personelin, yeterli ekipmanın bulunmaması ya da alana sevk edilememesi ve afet anları ic?in tatbikatların yapılmamasıdır.

Tespit edilen dig?er depolama uygunsuzlukları ise; yardım malzemelerinin c?o?p toplama alanlarına ve tuvaletlere yakın istiflenmesi ve ambalajsız go?nderilen gıda yardımları s?eklindedir. Bu durumların, gıda kaynaklı hastalıklara sebep olan patojenlerin bulas?ma ve u?reme hızlarını arttırması ise kac?ınılmaz bir sonuc?tur. Depremzedelerin ve alanda bulunan go?nu?llu?lerin uyku du?zenlerinin olmaması, bag?ıs?ıklık ve sinir sisteminin zayıfladıg?ı du?s?u?nu?lu?rse bu patojenlerin alanda bulunan vatandas?ların sag?lıg?ı ic?in ciddi riskler olus?turdug?u tespit edilmis?tir.

Alanda ve yardım dag?ıtım alanlarında STT ve TETT gec?mis? u?ru?nlerle kars?ılas?ılmıs?tır. Bu, zaten bag?ıs?ıklık ve sinir sistemleri zayıflamıs? olan depremzede ve yakınlarının, gıda zehirlenmesi ve gıda kaynaklı risklerle kars?ılas?masına sebebiyet verebilecek bir durumdur.

Deprem alanında, koordinasyon merkezlerinde ya da depolama alanlarında depremin ilk 6 gu?nu?nde gebe, anne, lohusa, yeni dog?an bebek ve c?ocuk beslenmesi ic?in yeterli du?zeyde iyi uygulamaya rastlanmamıs?tır.

Koordinasyonsuzluk sebebiyle o?zellikle dag? ko?ylerinin birc?og?una depremzedeler ic?in temel gıda maddesi, gec?imini hayvancılıkla sag?layan insanların hayvanları ic?in yem ulas?tırılmamıs?tır.