Dolar/TL kurunda Merkez Bankası başkan değişikliğiyle görülen yükseliş hareketi iki hafta vatandaşın döviz mevduatında çözülmeye yol açmış ve yurtiçi yerleşiklerden 12 milyar dolara yakın bir satış yaşanmıştı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun günlük verilerine göre 6-7-8 Nisan’da yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı yeniden yükselişe geçti ve üç günlük değişim 2.1 milyar dolar oldu. Dolar/TL’nin 8.20 liranın altına gerilediği günlerde alımda ticari işletmeler öne çıktı.

Kurda yaşanan hareket ve 8.45 liraya kadar çıkan seviye vatandaşların da döviz mevduatını azaltmasına yol açtı. 19 Mart sonrası ilk haftada parite etkisinden arındırılmamış olarak yurtiçi yerleşikler 8.9 milyar dolar satış yapmıştı. Gerçek kişilerin döviz mevduatı 7.2 milyar dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı da 1.7 milyar dolar geriledi. Sonrasında 2 Nisan ile biten haftada da vatandaşın döviz mevduatında çözülme ivme kaybetse de devam etti. O hafta ise toplam satış parite etkisinden arındırılmadan 2.5 milyar dolar oldu. Toplamda iki haftada döviz mevduatındaki çözülme 12 milyar dolara yaklaştı.

Geçen hafta ise vatandaşın dolar/TL’de 8.20 liranın altına gelinmesiyle tavrı değişti. Haftanın ilk üç günü hem gerçek kişiler hem de tüzel kişilerin döviz mevduatında yükseliş yaşandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) günlük verilerine göre 5 Nisan’da yurtiçi yerleşiklerin 243 milyar 745 milyon dolar olan döviz mevduatı 8 Nisan’da 245 milyar 845 milyon dolara yükseldi. Üç işgününde 2.1 milyar dolarlık toplam artış yaşandı.

Gerçek kişilerin döviz mevduatı 5 Nisan’dan 8 Nisan’a 462 milyon dolar arttı. 5 Nisan’da 157 milyar 218 milyon dolar olan gerçek kişilerin döviz mevduatı 8 Nisan’da 157 milyar 680 milyon dolara çıktı. Şirketler ise daha hızlı bir alım yaptı. 5 Nisan’da 86 milyar 526 milyon dolar olan tüzel kişilerin döviz mevduatı 8 Nisan’da 88 milyar 164 milyon dolara yükseldi. Bu 1 milyar 638 milyon dolarlık alım yaptıklarını gösteriyor.

Döviz mevduatının payı yüzde 55

BDDK verilerine göre döviz mevduatının toplam mevduattaki payı da geçen hafta arttı. 8 Nisan itibariyle yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatının payı toplam mevduatta yüzde 55 olurken TL mevduatın payı da yüzde 45 oldu. 5 Nisan’da ise döviz mevduatının toplam mevduattaki payı yüzde 54,5 seviyesindeydi. Toplam mevduatlar içindeki döviz payı 2014 yılı başındaki yüzde 33 seviyesinden yıllar itibariyle artış göstererek 8 Nisan yüzde 55’e gelmiş oldu.

TL mevduat faizinde yükseliş sürüyor

Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatında yeniden yükseliş hareketi gözlense de bankaların TL mevduata uyguladığı faiz oranları da 2 Nisan ile biten haftada yükseliş göstermişti. Merkez Bankası verilerine göre bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 02 Nisan haftasında bir önceki haftaya göre 10 baz puan artışla yüzde 17,87’e çıktı.

Dolar cinsi mevduatın faizi de 7 baz puan artarak yüzde 1,20’ye yükseldi. Euro cinsi mevduat faizi ise 1 baz puan artışla yüzde 0,45 oldu.

2 Nisan haftasında kredi faizleri de yükseldi. Merkez Bankası verilerine göre TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı 2 Nisan haftasında bir önceki haftaya göre 72 baz puan artışla yüzde 21,78’e çıktı. Bireysel kredilerin de her cinsinde yükseliş yaşandı. TL bazlı konut kredi faizleri 30 baz puan artışla yüzde 18,18’e, taşıt kredi faizleri 25 baz puan artışla yüzde 20,36’ya ve ihtiyaç kredi faizleri 19 baz puan artışla yüzde 23,74’e yükseldi.

Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 68 baz puan azalışla yüzde 3,53 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 57 baz puan artışla yüzde 3,74’e çıktı. Hesaplamalara göre ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 3,91, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 2,33 ve yüzde 3,29 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin yukarısında seyretmeye devam etti.

Şebnem Turhan/Dünya