Yükselen dövize karşı, düşük faiz politikasında ısrar eden ekonomi yönetimi yaşanan kur şokuyla yeniden faize tutundu. Dövizdeki yangını durdurmak için harekete geçen Merkez Bankası'nın (MB) örtülü faiz adımlarıyla bankalar da anında harekete geçti.

Bankalar, dört puana yaklaşan faiz artışlarına giderek, TL vadeli mevduat faizlerinde yüksek miktarlı tasarruflarda yüzde 11 faiz seviyelerine yaklaştı. Ancak enflasyon oranının yüzde 11.7 olduğu göz önünde bulundurulduğunda TL mevduatlara uygulanan faizin reel getirisi hâlâ eksi seviyelerde bulunuyor.

Banka şubelerinden edinilen bilgiye göre, kısa süreli ve yüksek faizli olması nedeni ile genellikle tercih edilen 32 gün vadeli mevduat faizleri yüzde 7-8 seviyelerinden, yüzde 10.50 – 11'e çıktı. Küçük tasarruflar için tabelada görünmeyen faiz oranları yüzde 9.50-10 seviyelerine çıktı.

Böylece yüzde 7 düzeyindeyken, vergi hariç 100 bin lira için aylık net 521.64 lira kazanan vatandaşa dört puanlık faiz artışı ile 819.73 lira getiri sağlayacak.

Ekonomi yönetiminin isteğiyle kamu bankalarının tarihi dip seviyelere indirdiği faizler, şimdi yine kamu bankalarının önceliğinde yükseliyor. Bankacılar Merkez Bankası'nın attığı adımlarla birlikte mevduat faizlerinde olduğu gibi kredi faizlerinde de yükselişin devam edeceğine dikkat çekiyor.

REEL GETİRİ EKSİDE

Bankaların uyguladığı faizler, temmuzda yüzde 11.76 olan enflasyon oranının halen altında seyrediyor. Ancak 3-4 puanlık mevduat faiz artışlarıyla yüzde 6'ya kadar çıkan negatif reel faiz bölgesinden de epeyce uzaklaştı.  Yüzde 10 -11 olan nominal mevduat faizleri enflasyon etkisinden arındırıldığında yüzde 2-3 negatif faiz seviyelerine ulaştı.

Ekonomist Mahfi Eğilmez, blogunda yer verdiği yazısında faizi örtülü olarak artıran Merkez Bankası'nın bir kez daha faizi, ‘arttırmamış görünerek yükseltmiş' olduğunu ifade etti. Vatandaşın reel faiz pozitif olduğunda TL mevduata geçmeyi tercih edeceğine dikkat çeken Eğilmez, ekonomi yönetiminin bir yıl faizle uğraştıktan sonra yeniden aynı yere geldiğini ifade etti.

DÖVİZ İLE TL ARASINDAKİ TERCİHİ BELİRLER

Ekonomist Mahfi Eğilmez, “MB yaklaşık bir yıl önce politika faizini indirmeye başladı. Bir hafta önce yüzde 11 olan gösterge faizi bugün yüzde 13.37, bankaların mevduat faizi ise yüzde 11 dolayında” dedi.

Eğilmez, yazısında, “Faizi bu şekilde örtülü olarak arttırmanın siyaseten daha kolay olduğu düşünülebilir. Buna karşılık bu şekildeki örtülü bir hamlenin açıklama etkisi olmaz. Sokaktaki vatandaş TCMB'nin bu yaptığını ancak bankacı kendisine anlattığında anlar, oysa politika faizi artışı hemen duyulur ve insanlar döviz satın almakla yükselen TL faizi arasında tercih yapmaya yönelirler. Eğer reel faiz pozitif olmuşsa o zaman TL mevduata geçmeyi tercih ederler” değerlendirmesini yaptı.

Mehtap Özcan Ertürk/Sözcü