Geçen yılın aralık ayında devreye giren Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması ve Merkez Bankası'nın liralaşma stratejisi çerçevesinde attığı adımlar, sistemde TL'nin hakimiyetini sağladı. TL'nin mevduat içerisindeki payı dövizi geçerken, kredilerde de dövizden adeta kaçış yaşandı.

33 MİLYAR $ TL'YE GEÇTİ

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, KKM'nin yürürlüğe girdiği 22 Aralık 2021'de 261 milyar 639 milyon dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü, 13 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 33 milyar dolardan fazla azalarak 228 milyar 627 milyon dolara geriledi. Bu dönemde şirketlerin döviz hesapları 8.9 milyar dolar azalırken, bireysel döviz hesaplarında ise 24.1 milyar dolar çözülme yaşandı.

Sabah'tan Oktay Özdabakoğlu'nun haberine göre döviz hesaplarında çok hızlı bir çözülmenin yaşandığı 1 yıllık dönemde, TL mevduatlar ise rekor kırdı. 22 Aralık 2021'de 1 trilyon 833 milyar lira olan TL mevduat hacmi, 12 Aralık 2022'de 4 trilyon 484 milyar liraya çıktı.

TL mevduattaki artış yüzde 144'e ulaştı. 2021'in aralık ayında yüzde 38 olan TL'nin toplam mevduattaki payı, 13 Aralık 2022 itibarıyla yüzde 52'ye çıktı. Buna karşılık dövizin payı yüzde 62'den 48'e geriledi. 9 Aralık 2022 itibarıyla KKM hesaplarının büyüklüğü 1 trilyon 464 milyar lira seviyesinde bulunuyor.

DÖVİZDEN KAÇIŞ HIZLANDI

Merkez Bankası'nın son dönemde aldığı tedbirlerin etkisi özellikle son 1 ayda etkisini fazlasıyla hissettirdi. 11 Kasım 2022'de 239.1 milyar dolar olan döviz hesapları, 13 Aralık 2022'de 228.6 milyar dolara geriledi. Döviz hesaplarında 10.5 milyar dolarlık bir çözülmenin yaşandığı bu 1 aylık dönemde TL mevduat hacmi ise 253 milyar lira arttı. Bu dönemde bireysel döviz hesapları 5.2 milyar dolar, şirketlere ait hesaplar ise 5.3 milyar dolar azaldı.

KREDİLER TL'YE DÖNDÜ

Merkez Bankası'nın sistemin gerek fonlama gerekse yatırım tarafında TL'ye dönmesine yönelik izlediği strateji, kredilere de yansıdı.

2018 sonunda 182.2 milyar dolar, 2019 sonunda 171.3 milyar dolar, 2020 sonunda 165.6 milyar dolar ve 2021 sonunda 157.8 milyar dolar olan döviz kredilerinin tutarı, 13 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 134 milyar dolara kadar geriledi. TL kredilerin 2021 sonunda yüzde 57.8 olan toplam krediler içerisindeki payı, yüzde 66.2'ye çıkarken, döviz cinsi kredilerin payı yüzde 42.2'den 33.7'ye indi.

VADE DE UZADI

KKM ile birlikte bankaların en büyük problemi olan mevduattaki kısa vade sorunu da kısmen çözüldü. Toplam mevduatın 2021 sonuna göre yüzde 110 arttığı bu yılın ilk 10 ayında vadesiz mevduat yüzde 75, 1 aya kadar vadeli mevduat yüzde 97.1, 1-3 ay arası vadeli mevduat ise yüzde 60 arttı. Buna karşılık 3-6 ay arası vadeli mevduatta yüzde 680, 6-12 ay arası vadeli mevduatta yüzde 379, 1 yıl üzeri vadeli mevduatta ise yüzde 191 artış oldu. 3 aya kadar vadeli mevduatın toplamdaki payı yüzde 91.5'ten 75.2'ye geriledi. 3-6 arası vadelinin payı yüzde 5'ten 18.6'ya, 6-12 ay arası vadenin payı ise yüzde 1.4'ten 3.2'ye çıktı.

KKM 1 YIL UZATILDI

"Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Desteklenmesine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında" Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Finansal istikrara katkı sağlanması, TL cinsinden tasarrufların özendirilmesi ve TL yatırımcılarının korunması amacını taşıyan uygulamada, Kur korumalı Türk lirası (TL) mevduat ve katılma hesapları açabilmek için son tarih 31 Aralık 2022 olarak belirlenmişti.

Değişiklikle söz konusu hesaplar, 31 Aralık 2023'e kadar açılabilecek.