Türkiye, dört ay önce Hazine Bakanı Berat Albayrak’ın istifasıyla başlayan krizin yarattığı enflasyon artışını sindirmeye çalışırken, Merkez Bankası başkanı değişikliğiyle yaşadığı yeni krizin belirsizliğine girdi. Döviz kurlarındaki oynaklık piyasalarda yeni zamların habercisi. Küçük ve orta ölçekli işletmeler ise faiz artışından yakınırken yeni darbeyi kurdaki yükselişle yaşadı.

Kurdaki oynaklık ve piyasadaki öngörülemezliği, “Bir elim şalterde, kuru takip ediyorum” sözleriyle anlatıyor İkitelli Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim yapan Çılga Metal Aksesuvar Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sahibi Hakan Ataman. Çanta, kemer ve ayakkabı için metal aksesuvar üretiyor. Ataman, kullandığı ürünün girdisinin tamamen dövizle temin edildiğini söylüyor ve yaşadıklarını şu sözlerle özetliyor:

“Dövizin en son yükselişinde hammadde almıştım. Onu daha satma imkânı olmadan dolar kuru düştü. Üretim için tekrar yurtdışından hammadde siparişi verdim ve dolar yükseldi. Kuru tahmin etmek imkânsız ancak sipariş verdiğim üründe kurdan doğan farkı ödemek zorundayım. Pandemi nedeniyle daha önce 950 dolara aldığım hammaddeyi 1300 dolara aldım. Samimi olarak söyleyeyim, müşteriye fiyat vermeye utanıyorum. Zincir marketlerle yaptığım anlaşmalar var o nedenle aşamayacağım fiyatlar da var. Ortam dürüst çalışanlar için çok zor.”

‘KARABORSA HORTLAR’

Levent Çabuk ise Onay Laboratu-var’ın sahibi. Hastanelere ve laboratuvarlara malzeme veriyor. O da dövizle ürün alıyor. “Kurdaki düşüş ve artış öngörülemediğinden fiyat verirken sorun yaşıyorum” diyen Çabuk, “2020 Ocak ayı alacaklarını bile tahsil edemedik. O tarihteki kurla şimdiki arasında çok fark var. Ürünü TL ile vermek zorundayım. Doları o zaman iş yapmayıp cebimde tutsaydım kâr etmiş olacaktım. Her ay yüzde 40-50 oranında zarardayım. Distribütör desteği ile ayaktayım yoksa batmak kaçınılmaz.”

İz Mühendislik’in sahibi Zeki Şakiroğlu ise otomotiv sektöründe. “Otomotiv yan sanayii firmam var. İhracat ağırlıklı çalışıyorum. Teknoloji içeren her ürünü dışarıdan alıyorum. Kullandığım özel çelik ve alüminyumu mecburen dışarıdan temin etmek zorundayım. Kurdaki oynaklık nedeniyle oluşan fiyat farkını da alıcıya yansıtamıyoruz. İşverenim ama maliyetleri azaltmak için işçinin yerine banda geçip gece gündüz çalışıyorum” diyor.

Romanya Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Cemil Tunka’nın yorumu ise şöyle oldu: “Kurlardaki dalgalanma ithalat yapan herkesi etkiliyor. En fazla da tüketici etkileniyor. Bu yükselme, ürünlere zam olarak yansıyacak. Hatta karaborsacılık da yaşanacaktır.”

Esra Alus/Cumhuriyet