Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, ocak ayında enflasyon oranının yüzde 13,5-15,5 arasında olacağını ifade etti. Özellikle elektriğe gelen zammın diğer zamlara benzemediğini, elektrik fiyatlarındaki artıştan etkilenmeyen hiçbir kalemin olmadığına dikkat çeken Aktaş şöyle dedi:

"Elektrikle başlayan ve yedi grupta topladığımız kalemlerin ağırlığı yüzde 22.4 ve bunlardan gelen etki 5.5 puan.     

Gıda ve lokanta-otel gruplarının toplam ağırlığı yüzde 32 ve bunlardan gelmesi muhtemel etki yaklaşık 7.5 puan.       

Diğer kalemlerin ağırlığı yüzde 45.6 ve bu kalemlerdeki ortalama zam oranını yüzde 3-4 aralığında varsaysak, gelecek muhtemel etki 1.4-1.8 puan.       

Bu durumda yüzde 14-15 arası bir ocak ayı TÜFE artışı göreceğiz demektir."

BAŞLICA ZAMLAR VE BUNLARIN ETKİSİ

Ağırlıkların aynı olduğu varsayımıyla yaptığımız tahmin bizi nasıl bir sonuca mı götürüyor, aktaralım...

Elektrik: Üniversite öğrenciliğim döneminde başladığım gazetecilik yaşamımda bu ocakta yapılan elektrik zammı kadar yüklü zam az gördüm. Bu zam, suya atılan taş değil, adeta bir kaya! Bu zammın hem doğrudan yükü, hem dolaylı etkisi çok büyük. Elektrik TÜFE'de (geçen yılki haliyle) yüzde 2.71 ağırlığa sahip. Şimdi elektriğe kademeli zam geldi. 150 kilowatsaate kadar yüzde 52, daha üstü tüketime yüzde 127. TÜİK ne yüzde 52 oranı esas alabilir, ne yüzde 127'lik oranı. Tüketime göre ağırlıklı bir ortalama esas alınacak, bu oran da yaklaşık yüzde 75. Yüzde 2.71 ağırlığa yüzde 75 zam uygulandığında ocak enflasyonuna gelecek etki 2.03 puan.

Doğalgaz: Konutlarda tüketilen doğalgaza yılbaşından geçerli olmak üzere yüzde 25 zam geldi. Doğalgazın TÜFE’deki ağırlığı yüzde 1.69. Yüzde 25’lik zammın bu ağırlığa uygulanmasıyla bulunan yansıma 0.42 puan.

Tüp gaz: TÜFE'deki ağırlığı yüzde 0.49 olan tüp gaza bu ay yüzde 17 zam dolayında yapıldı. Buna göre tüp gazdan yansıma yalnızca 0.08 puan olacak.

Akaryakıt: TÜFE’de benzinin yüzde 1.16, motorinin yüzde 1.66, LPG’nin yüzde 0.94 ağırlığı var. Akaryakıtta yılbaşında başlayan zamlar devam ediyor. Mevcut fiyatlar ay sonuna kadar değişmezse ay ortalaması bazında benzin fiyatı aralık ayına göre yüzde 27, motorin fiyatı yüzde 30, otogaz fiyatı ise yüzde 16 artmış olacak. Bu ağırlıklara ve zam oranlarına göre ocak ayı enflasyonunu benzin 0.31 puan, motorin 0.50 puan, LPG 0.15 puan etkileyecek. Böylece akaryakıtın toplam etkisi 0.96 puanı bulacak.

Sigara ve içki: Sigaraya yüzde 22, alkollü içkilere de yüzde 47 dolayında zam geldi. Sigara TÜFE’deki yüzde 4.57 ağırlığı ile önemli bir yer tutuyor ve yüzde 22 zamla TÜFE’ye gelen etki 1 puanı buluyor. Rakı, viski, şarap ve biranın toplam ağırlığı yüzde 0.31 ve yüzde 47’lik zamdan TÜFE’ye yansıma 0.15 puan. Böylece sigara ve alkollü içkilerin toplam etkisi 1.15 puan dolayında.

Ulaştırma: Taksi, dolmuş, belediye otobüsü, metro gibi şehir içi ulaşımla köprü geçiş ücreti ve otoban geçiş ücretlerinden oluşan başlıca ulaştırma kalemlerinin ağırlığı yüzde 1.63 düzeyinde. Bu kalemlere ocak ayında yüzde 25 ile yüzde 40 arasında değişen oranlarda zam geldi. Söz konusu kalemlerden TÜFE’ye 0.65 puan dolayında bir yansıma olacak.       

Otomobil: TÜFE’ye geçen ay en büyük etkiyi toplamda yüzde 7.2’lik payı bulunan otomobil yapmıştı. Bu ay otomobil fiyatlarında ilginç bir dalgalanma yaşandı. Yılbaşından 13 Ocak gününe kadar fiyatlar arttı. 13 Ocak’ta ÖTV’ye iki kademe eklenmesiyle birlikte fiyatlarda gerileme oldu. Otomobil fiyatları bu nedenle aralık ayına göre neredeyse sabit kaldı, endekse yalnızca yüzde 1-2 gibi bir artış yansıması bekleniyor. Yüzde 2’lik bir fiyat artışı halinde otomobilden TÜFE’ye yansıma 0.14 puanda kalacak. Bu arada otomobilde 2022 modeller piyasaya pek çıkmış değil. Zamlar, yeni modellerin gelmesiyle birlikte önümüzdeki ayların endekslerine yansıyacak.             

TOPLAM 5.5 PUAN

Yedi kalemde topladığımız bu zamların ocak ayı artışına doğrudan etkisi yaklaşık 5.5 puan düzeyinde. Bu kalemlerin TÜFE’deki ağırlığı yüzde 22.4.      

Dolayısıyla TÜFE’nin kalan yüzde 77.6’sında neler oluyor, biraz da o kalemlere bakalım.

Yazının tamamı için tıklayın