Kağıt gazeteler baskı maliyetlerinin artışı ve yüksek personel maliyetleri yüzünden kadrolarını küçültürken düşen tirajların etkisiyle operasyonlarını daraltıyorlar. TÜİK’e göre Türkiye'de 2014 yılında 2.944 olan gazete sayısı 2018 yılında 2.463'e geriledi. Söz konusu dönemde Vatan, Radikal ve Habertürk gibi gazeteler kapandı.

Basın İlan Kurumu'nun Ağustos 2019'da açıkladığı rakamlara göre resmi ilan alma hakkına hak kazanan gazete sayısı 1.075. Bir önceki sene söz konusu gazete sayısı 1.116 idi.

Resmi ilan yayınlama hakkına sahip gazetelerde 3.211 kişi sarı basın kartlı olarak istihdam ediliyor. 2018 yılında sarı basın kartı sahibi kişi sayısı 3.667 idi.

2018 yılında gazetelerde çalışan fikir işçisi sayısı 8.683 iken 2019 yılında bu rakam 7.593'e indi. Yani son bir yılda 1.090 basın emekçisinin işine son verildi veya kendi istekleriyle emekli oldular. (Basın İlan Kurumu aracılığı ile Türkiye'de gazetelerde çalışan insan sayısının kaydı düzenli bir şekilde tutulurken yüzlerce internet sitesinde kaç gazeteci olduğu bilinmiyor.)

Söz konusu gazetecilerin ürettiği içerikler genellikle okuması ücretli olan kağıt gazetelerde yayımlanıyor.

İnternet sitelerinin sayısı artarken dijital içerik üreten mecraların aldığı internet reklam gelirleri her geçen gün artıyor. Fakat bu reklam geliri yine de çoğu platform için istenen seviyede değil.

iab Türkiye’nin rakamlarına göre 2017 yılında 2 milyar 162 milyon TL’lik dijital reklam harcaması yapılırken 2018 yılında yüzde 14.2 artışla 2 milyar 470 milyon TL’lik dijital reklam harcaması yapıldı.

EKONOMİ HABERİ OKUMAYA AYLIK 50 TL VERİR MİSİNİZ?

Hal böyle olunca internette ücretsiz olan içeriği ücretli yapmanın yolları tartışılıyor. Örneğin geçen günlerde eski yayın yönetmeni Hakan Güldağ'a satılan Dünya Gazetesi önceki yıl Türkiye'de ücretli dijital abonelik sistemini getiren ilk yayın organı oldu. Dünyanın bütün haberlerinin çok büyük bir kısmı ödeme duvarının arkasında aylık abonelik ücreti ise 50 TL. Yıllık abone olunmak istendiğinde ücret yıllık 300 TL Ekonomi Gazetecileri Derneği'nin yaklaşık 1000 üyesi var, bunun 600'ünün gazeteci olduğu belirtiliyor.

EKONOMİ YAYINCILIĞI İLE 1.8 MİLYON ABONE

İngiliz Financial Times ile birlikte dünya ekonomi basınına yön veren The Wall Street Journal gazetesi internette haberlerini ödeme duvarının arkasına koyan ilk mecralardan biri. WSJ'nin haberlerini internetten okumak 1996 yılından beri ücretli.

ABONELİKTE LİDER NEW YORK TIMES

Okuması ağır bir finans ve politika gazetesi olmasına rağmen Wall Street Journal'ın şu an yaklaşık 1.8 milyon dijital abonesi bulunuyor. (New York Times dünyada 3.8 milyon abone ile lider) Wall Street Journal'ın buna rağmen daha geniş bir konu yelpazesinde yayın yapan Washington Post'tan yarım milyon daha fazla dijital abonesi var.

Ekonomi gazeteciliği hitap ettiği kesimin bir bölümünün sermayedar olması önemli bir bölümünün ise beyaz yakalı olması gerekçesiyle dijital ödeme davranışına daha fazla yönelebileceği ifade ediliyor.

ABD'DE YILLIK ABONELİK 1200 DOLAR!

Örneğin Washington'da emekli olmuş pek çok ekonomi gazetecisi büyük gazeteleri bıraktıktan sonra kendi internet sitelerinde abonelik satarak geçimlerini sağlıyor. Washington Post'tan Scott Nover bu hafta büyük gazetelerde ekonomi gazeteciliği yaptıktan sonra dijital medyada ücretli abonelik satan ekonomi gazetecilerinin hikayelerine değindi.

Jerry Hagstrom isimli gazeteci 1990'ların başından bu yana tarım alanında gazetecilik yapıyor. Büyük gazetelerde çalıştıktan sonra 2010'ların başında Hagstrom Report isimli kendi sitesini kurdu. Siteye üye olmak yıllık 1200 dolar! Devlet memurları ise 500 dolara üye olabiliyor. Bir üyelik ile beş farklı hesaptan Hagstrom'un sitesi takip edilebiliyor. Sektörel analizlerder özel röportajlara kadar Hagstrom sadece tarım alanında ücretli içerikler hazırlıyor.

SADECE SOĞAN HABERLERİ

Akla gelmeyecek kadar niş sektörlerden gazeteciler ekonomi alanında yazdıkları blogdan hallice tasarıma sahip olan sitelerden ciddi abonelik geliri elde edebiliyor. Aviation Week, Inside Mortgage Finance, American Shipper ve Gold Newsletter bunlardan bazıları. Sadece soğan sektörüne ilişkin yayınlar yapan Onion World isimli bir site de var.

Ticaretten ve ekonomiden haber veren internet sitelerini iş insanları, hükümet yetkilileri okuyor ve para vermeye daha istekli oluyorlar.

‘KİTLE BİZİ TANIYOR VE SAYGI DUYUYOR’

Michael Doyle isimli enerji muhabiri şu an E&E News isimli haber sitesinde ücretli üyelik satıyor. Doyle yakaladıkları mütevazı ticari başarı için, “Bizi belki çok fazla insan tanımıyor küçük bir kitle için yazıyoruz fakat o kitle bizi tanıyor bize para ödüyor ve bize saygı duyuyor” diyor.

Sadece gazeteciler değil tanınmış yayın organları da dijitalde ücretsiz olan araştırma bölümlerini ücretli hale getirmeye başladılar. Business Insider, Business Insider Prime ile sektörel haberlerini satıyor. Politico, Pro Politico ile ayrı bir siyasi analiz hizmeti satıyor.

DİJİTAL ABONELİK VE PREMİUM ABONELİK FARKLI

Financial Times iki farklı dijital üyelik satıyor. Birinde FT'nin gazete haberlerinin de bulunduğu dijital içeriklerine erişiyorsunuz fakat seçilen 4-5 köşe yazarını okumak için ekstra Premium içerik üyesi olmanız gerekiyor. FT'nin dijital üyeliği haftalık 5.90 euro, premium dijital üyeliği ise 10.50 euro.

Para kazanmak için haber okuyan, teknik bilgiye ihtiyacı olanların dijital aboneliğe para harcarken daha cömert davrandıkları kabul ediliyor.

Can Mumay/Sözcü