Türkiye'deki bireysel ve kurumsal yatırımcıların finansal varlıkları, 5 trilyon lirayı aşarak tarihin en yüksek seviyesine çıkarken, 4.7 trilyon lira olan gayrisafi yurtiçi hasılanın da yaklaşık yüzde 10 üstüne çıktı.

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin verilerine göre, yurtiçi yerleşiklerin 2019'un eylül ayında 3 trilyon 327 milyar lira olan finansal varlıkları, 2020'nin aynı döneminde yüzde 55.3'lük artışla 5 trilyon 167 milyar liraya ulaştı.

ALTININ PAYI 2 KAT ARTTI

Bu dönemde TL mevduat yüzde 38.9 artarak 1.5 trilyon lirayı geçerken, yabancı para mevduat ise yüzde 39'lik artışla 1.4 trilyon lirayı geçti. Eylül ayı itibarıyla son 1 yıllık dönemde en dikkat çekici artışlar kıymetli maden hesapları ile hisse senedinde gözlendi.

Altın yatırımlarını içeren kıymetli maden hesapları yüzde 292'lik artışla 255.8 milyar liraya çıktı. Kıymetli madenlerin geçen yılın eylül ayında yüzde 1.9 olan toplam varlıklardaki payı, bu yılın aynı döneminde yüzde 5'e ulaştı.

Yerli yatırımcıların devlet iç borçlanma senetlerindeki (DİBS) varlıkları 1 yılda yüzde 70'lik büyüme ile 1 trilyon 194 milyar liraya çıktı.

HİSSE PORTFÖYÜNDE REKOR

Finansal varlıklarda rekor büyümenin yaşandığı diğer bir alan ise hisse senedi piyasası oldu. Faizlerdeki düşüş, hisse senedi piyasasının rakip ülkelere göre iskontolu olması ve önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerle yerli yatırımcıların akın ettiği Borsa İstanbul'da yaşanan yükseliş, finansal varlıklara da yansıdı.

Türkiye'de yerleşiklerin geçen yılın eylül ayında 137 milyar lira olan hisse senedi varlıkları, 2020'nin aynı döneminde yüzde 130'luk büyüme ile 315.4 milyar liraya ulaştı. Bu varlıkların değeri kasım sonunda ise 340 milyar lira olarak gerçekleşti.

Hisse varlıklarının toplamdaki payı da yüzde 4.1'den 6.5'e ulaştı. Borsa İstanbul'da 2019'un eylül ayında 1 milyon 165 bin, 2019 sonunda ise 1 milyon 193 bin olan yerli bireysel yatırımcı sayısı, 2020'nin eylülünde 1 milyon 750 bini, kasımında ise 1 milyon 873 bini geçti.

Yurtdışında yerleşiklerin Türkiye'deki varlıkları da, eylül sonu itibarıyla son 1 yılda yüzde 10'luk büyüme ile 561.2 milyar liraya çıktı. Yabancıların varlıkları içerisinde 292.7 milyar lira ile hisse senedi ve177 milyar lira ile döviz tevdiat hesapları ön plana çıktı. Son 1 yılda yabancının hisse senedi varlıklarındaki artış yüzde 18 oldu.

HANEHALKİNİN BORÇLULUĞU DÜŞÜK

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son açıkladığı Finansal İstikrar Raporu, Türkiye'de hanehalkı borçluluk oranının yüzde 15 ile gelişmekte olan ülke ortalamasının oldukça altında olduğunu ortaya koydu.

Rapora göre hanehalkının finansal varlıkları eylül itibarıyla son 1 yılda yüzde 41.3'lük artışla 2.4 trilyon liraya ulaştı. Bu dönemde hanehalkının TL mevduat varlıkları yüzde 20'lik artışla 820 milyar liraya, yabancı para tasarruf mevduatı yüzde 28 artışla 786 milyar liraya, kıymetli maden hesapları yüzde 272 artışla 227 milyar liraya, hisse senedi varlıkları ise yüzde 133 artışla 164 milyar liraya çıktı.

Hanehalkının varlıklarında altın hesaplarının payı yüzde 3.6'dan 9.4'e, hisse senetlerinin payı ise yüzde 4.17den 6.8'e yükseldi. Aynı dönemde hanehalkının finansal yükümlülükleri yüzde 42'lik artışla 883 milyar liraya ulaştı.

REEL SEKTÖR AÇIK KAPATIYOR

Salgın döneminde devreye alınan tedbirlerle reel sektör firmalarının toplam finansal borçluluk oranı artarken, yabancı para açık pozisyonundaki gerileme devam ediyor.

Reel sektörün 2018'in mart ayında 222.6 milyar dolar, 2019'un eylül sonunda 182.1 milyar dolar olan döviz açık pozisyon tutarı, bu yılın eylül ayı itibarıyla 162.3 milyar dolarla son 8 yılın en düşük seviyesine geriledi.

Reel sektörün kısa vadeli döviz pozisyonu ise 17.1 milyar dolarla tarihinin en yüksek fazlasına sahip bulunuyor

Oktay Özdabakoğlu/Sabah