Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 3. çeyreğe ilişkin GSYH verilerini açıkladı. Verilere göre Türkiye ekonomisi yılın 3. çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,4 büyüdü.

Çeyreklik bazda büyüme ise yüzde 2,7 olarak kaydedildi. Ana kalemlere bakıldığında en hızlı büyümenin ihracat ve kamu harcamalarından geldiği izlendi. Buna göre ihracat 3. çeyrekte yıllık yüzde 25,6 arttı. Kamu harcamalarındaki büyüme ise yüzde 9,4 oldu. Sektörel bazda bakıldığında tarım ve inşaattaki daralma dikkat çekti. Sanayide büyüme yüzde 10 olurken, hizmetler sektöründe ise yüzde 20,7 olarak gerçekleşti.

Buna göre üçüncü çeyrekte ekonomi bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,7 büyüme kaydetti.

Verilere göre üçüncü çeyrekte ana gruplar bazında en yüksek büyümeyi ihracat gösterdi. Mal ve hizmet ihracatı, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 25,6 artarken ithalatı yüzde 8,3 azaldı.

Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 9,1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9,6 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 2,4 azaldı.

Sektörel bazda büyüme görünümü

Ekonominin temel sektörlerine bakıldığında tarımdaki daralma dikkat çekti. Verilere göre tarım sektöründe bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,9'luk daralma yaşandı.

Aynı dönemde sanayi yüzde 10 büyüdü. İnşaat sektörü de iki çeyrek sonra yıllık daralmaya geçti. İnşaatta üçüncü çeyrekteki daralma yüzde 6,7 oldu.

Hizmet sektörünün büyümesi de yüzde 20,7 olarak kaydedildi.

Sektör performanslarına çeyreklik bazda bakıldığında ise tarım sektöründeki çeyreklik daralmanın 3. çeyrekte de sürdüğü izlendi. Buna göre tarım sektörü üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,5 daraldı.

Sanayi sektörü üçüncü çeyrekte çeyreklik bazda yüzde 2,2 büyüdü. İnşaat ise yüzde 3,7 daraldı.

Hizmetler sektörü ise yüzde 7,9 ile güçlü bir çeyreklik büyüme sergiledi.

Büyümeye en yüksek katkı net ihracattan geldi

Ana gruplara bakıldığında yıllık yüzde 7,4'lük büyümeye en yüksek katkının net ihracattan geldiği izlendi. Buna göre ihracat 6,8 puanlık katkı verdi.

İhracatı 5,4 puanlık katkıyla iç tüketim, 1,2 puanla devlet harcamaları izledi. Yatırımlar büyümeden 0,6 puan götürürken stoklar ise 5,4 puanlık negatif etki etti.

Dayanıklı mal talebinde büyüme tek haneye indi

Hane halkı tüketimine ilişkin verilerde dayanıklı mallardaki büyümenin tek haneye inmesi dikkat çekti. Buna göre üçüncü çeyrekte dayanıklı tüketim mallarındaki büyüme yüzde 5,2 oldu. Böylelikle dört çeyrek sonra yıllık büyüme tek haneli gerçekleşti.

Üçüncü çeyrekte yarı dayanıklı mallarda büyüme yüzde 23,6, dayanıksız mallarda ise büyüme yüzde 8,2 oldu.

Makine yatırımlarında büyüme devam etti

TÜİK verilerine göre üçüncü çeyrekte makine-teçhizat yatırımları büyümesine devam etti. Üçüncü çeyrekte makine-teçhizat yatırımlarındaki büyüme yüzde 17,5 oldu. İnşaat yatırımları ise yüzde 9,6 daraldı.

G-20'de en yüksek ikinci büyüme Türkiye'de

Üçüncü çeyrek performansı Türkiye'yi G-20 içinde ikinci sıraya taşıdı. G-20 içinde Hindistan yüzde 8,4'lük büyümesiyle ilk sırada yer aldı. G-20 içinde Türkiye'yi yüzde 6,6 ile İngiltere, yüzde 4,9 ile Çin takip etti.

İngiltere'de yıllık enflasyon yüzde 4,2 olurken, Çin'de ise yüzde 1,5 olmuştu.

Beklenti yüzde 7,8 olmuştu

Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin beklentisi yıllık büyümenin yüzde 7,8 olması yönündeydi. Ankette en düşük tahmini veren kurum yüzde 5,3, en yüksek tahmini veren kurum ise yüzde 11,4 büyüme öngörmüştü.

Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte önemli bölümü pandeminin yarattığı baz etkisiyle hizmetler ve sanayi kalemlerinin öncülüğünde yüzde 21,7 büyümüştü.

Öncü göstergeler pozitif sinyaller vermişti

3. çeyrek büyüme rakamları açısından en temel öncü göstergelerden biri olan sanayi üretiminden pozitif sinyaller gelmişti.

TÜİK'in açıkladığı verilere göre takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi 2021 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 10,8 artmıştı. Bir önceki çeyreğe göre mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise yüzde 1,6 artmıştı.

3. çeyrekte dış ticaret tarafında da ivmenin hareketlendiği izlenmişti.

TÜİK'in açıkladığı verilere göre 3. çeyrekte toplam ihracat 56 milyar doları aşmıştı. 2020'nin aynı döneminde ihracat rakamı 43,4 milyar dolar seviyesinde kalmıştı.

Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı yüzde 14,6 azalarak 37 milyar 876 milyon dolardan, 32 milyar 351 milyon dolara gerilemişti. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2020 Ocak-Eylül döneminde yüzde 75,8 iken, 2021 yılının aynı döneminde yüzde 83,3'e yükselmişti.

Tüketici Güven Endeksinde ise 3. çeyrekte düşük seyir devam etmişti. Temmuz'da 80,1 değerini alan endeks Ağustos'ta 78,5'e gerilemiş, Eylül'de ise yüzde 79,6 olarak kaydedilmişti.

BETAM büyümeye ilişkin değerlendirmesinde kamu yatırımlarının 3. çeyrekteki performansına da dikkat çekmişti.

3. çeyrek verilerine ilişkin tahminleri içeren analizinde BETAM bu çeyrekte ekonomik bu?yu?menin iki kaynağı olduğunu, yıllık bazda kamu yatırımlarındaki artış ile dış ticaret fazlasının bu çeyrekte büyümeye ana katkı veren kalemler olduğunu belirtmişti.

Raporda, "Kesinleşen Temmuz, Ağustos ve kısmen açıklanan Eylu?l ayı GSYH öncu? göstergeleri ile yaptığımız hesaplamalara göre 2021 yılının u?çu?ncu? çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla GSYH’nin yu?zde 5,6 oranında bu?yu?mesini bekliyoruz. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilerle yaptığımız hesaplamalarla ise 2021 yılının u?çu?ncu? çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla GSYH’nin yu?zde 1,6 bu?yu?yeceğini öngöru?yoruz." ifadeleri kullanılmıştı.

Elvan: Ücretli kesimin milli gelirden aldığı payı artırmak için adımlar atılacaktır

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan 3. çeyreğe ilişkin GSYH verilerini sosyal medya hesabından değerlendirdi.

Elvan, "Dış talebin verdiği önemli katkıyla 2021’in üçüncü çeyreğinde yıllık %7,4 oranında büyüdük. Ücretli kesimin milli gelirden aldığı payı artırmak için gerekli adımlar atılacaktır. Vatandaşlarımız müsterih olsun, herkesin büyümeden en iyi şekilde faydalanması temel önceliğimizdir" dedi.