Mart ayında 2 gün erken toplantı yapan Merkez, politika faizini 9,75 kadar çekti. Fakat, Merkez’in fonlama faizi bu oranın da altına kadar geriledi. 15 Nisan’da Merkez, 8,91 puandan piyasaları fonladı. Yani fiilen faiz indirimi gerçekleşmiş oldu.

Dünya genelinde koronavirüs etkisini hızla göstermeye devam ederken, ekonomilerde bir bir önlemler almaya başladı. Özellikle merkez bankalarının sahneden olduğu senaryoda, para musluklarının sonuna kadar açıldığı görüldü. Türkiye’de de vakaların görülmesiyle birlikte Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) acil toplantılara başlamıştı.

Geçen ay 19 Mart’ta toplanması beklenen Merkez, resmi günü beklemeyerek 17 Mart’ta yeni faiz kararını açıklamıştı. Para Politikası Kurulu (PPK) 2 gün erken toplandığı toplantıda, politika faizini 100 puan aşağı çekmişti. Böylece faiz 2 yıl sonra tek haneye düşerek 9,75’e kadar geriledi. Fakat, krizin etkisiyle politika faizi 9,75 seviyesinin de altına düştüğü dönem dönem görüldü.

15 Nisan’da 8,91’e kadar gerileyen politika faizinin fiili olarak düşürüldüğü görüldü. 23 Mart’tan sonra 9,76 seviyesinden gerilemeye başlayan faizin kademeli olarak 9,75’in oldukça altında seyrettiği TCMB verileriyle ortada. En son ise politika faizinin 17 Nisan’da 9,05 seviyesinde seyrettiği görülüyor. Tüm bu veriler ışığında faiz neredeyse 75 baz puan fiilen gerilemiş. 

PPK toplantısına yönelik piyasa beklenti anketi, 15 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı. Buna göre, 15 ekonomistin 11’i politika faizinde (bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı) indirim beklerken, ekonomistlerin indirim beklentileri 25 ila 100 baz puan aralığında yer aldı. Ankete katılan ekonomistlerin politika faizine ilişkin indirim beklentilerinin medyanı 50 baz puan oldu.

Ekonomistlerden biri 100 baz puan, 3’ü 75 baz puan, 6’sı 50 baz puan ve biri de 25 baz puan indirim olacağını, 4 ekonomist ise TCMB’nin, PPK toplantısında politika faizini değiştirmeyeceğini öngörüyor. 17 Mart’taki PPK toplantısında politika faizi 100 baz puan indirilerek yüzde 9,75 düzeyine çekilmişti. 

JP Morgan Türkiye Başekonomisti Yarkın Cebeci bir raporunda Merkez Bankası’ndan temkinli indirim beklediğini açıkladı. Merkez Bankası’nın son yedi toplantısında da faiz indirdiğini hatırlatan Cebeci, gevşeme hızının kademeli biçimde yavaşladığını belirtti.

Cebeci “Ekonomik aktivitedeki sert yavaşlama, küresel piyasalarda ve içerideki zayıf fiyat baskıları büyük Merkez Bankalarının genişlemesi politikaları daha fazla gevşeme beklentisini  destekliyor. Ancak büyük dış kırılganlıkları olan gelişen ülke Merkez Bankaları fiyat ve finansal istikrara karşı oluşan riskleri de değerlendirmeli. Diğer yüksek getirili para birimleri gibi Türk Lirası üzerindeki baskı da son birkaç haftada arttı. Zayıf TL dezenflasyon sürecini raydan çıkarabilir. Ekonominin yüksek dış finansman ihtiyacını da göz önüne alındığında TL’deki değer kaybı finansman istikrara karşı risk oluşturuyor, Merkez Bankası’nın gelecek haftaki toplantısında bunu değerlendireceğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.

BEKLENTİ 25 BAZ PUAN

Yarkın Cebeci bu kapsamda bankanın sembolik bir faiz indirimi yapacağını belirterek şunları söyledi: “25 baz puanlık bir indirim bekliyoruz, finansal istikrara ilişkin endişeler Merkez Bankası’nın bir süre durmasına neden olabilir.”

Goldman Sachs bu hafta genel beklenti olan 50 baz puandan daha düşük indirim eklediklerini belirtti. Kurum 25 baz puanlık faiz indirimiyle politika faizinin yüzde 9,50’e çekileceğini öngörüyor. 17 Marttaki olağanüstü toplantıda 100 baz puanlık faiz indirimi olduğunu hatırlatan kurum konuya ilişkin raporunda “otoriteler ekonomiyi desteklemek için bankanın daha fazla faiz indirmesini isteyecektir. Bu nedenle faiz indiriminin süreceğini ancak Lira’daki değer kaybı nedeniyle bu indirimin sınırlı olacağını düşünüyoruz” dedi. 

YENİ SWAP KANALLARI ARANIYOR

TCMB Başkanı Murat Uysal, salgın hastalığın küresel ekonomi ve Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerini yakından takip ettiklerini belirterek, “Merkez bankalarıyla mevcut iş birliğimizi güçlendirmek ve yeni swap anlaşmaları tesis etmek amaçlı görüşmeler de yapıyoruz” ifadelerini kullandı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) da aktif rasyosu hesaplamasında değişikliğe giderken, BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben yeni düzenleme ile bankaların kaynaklarını daha verimli kullanacağını, reel sektörün ihtiyacı olan finansmana daha rahat erişebileceğini söyledi.

Analistler, TCMB’nin swap anlaşması yapması durumunda döviz likiditesinin artacağını ve kurlar üzerindeki baskının hafifleyebileceğini, BDDK’nın hamlelerinin ise finansmana erişim açısından güven verdiğini belirterek, tüm bunların piyasaları destekleyici etki yapabileceğini söyledi.

Bu hafta, yurt içinde çarşamba günkü TCMB Para Politikası Kurulu toplantısının, yurt dışında ise dünya genelinde perşembe günü açıklanacak PMI verileri başta olmak üzere yoğun veri gündeminin takip edileceğini belirten analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 97.000 seviyesinin destek, 99.000 puanın direnç olarak öne çıktığını bildirdi.   

Ali Yıldırım/Karar