Merkez Bankası (TCMB) rezervleri, piyasalar kadar siyasetin de gündeminde yer bulmaya devam ediyor.

Muhalefet son 2 yılda TCMB rezervlerinden yaklaşık 128 milyar doların nereye harcandığını sorarken, Cumhurbaşkanı Erdoğan “Merkez Bankası'nda kaybolan bir şey yok” diyor.

Kasımda görevi devralan yeni TCMB yönetiminin, döviz alım ihaleleri yoluyla rezervlerini güçlendirme planında ise henüz bir ilerleme yok. TCMB, bu adım için yurt içi yerleşiklerin dövizden TL'ye dönüş eğilimine girmesini bekliyor ancak bu yönde net bir eğilim henüz yok.

Nitekim, 5 Mart haftasında yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatı bir önceki haftaya kıyasla 2,3 milyar dolar azaldı ancak bu azalış, euro/dolar paritesindeki ve altının dolar cinsi fiyatındaki düşüşten kaynaklandı.

Parite etkisinden arındırılmış veriyle bakıldığında, yabancı para mevduatlar söz konusu haftada yaklaşık 400 milyon dolar artış kaydetti.

ÖDÜNÇ DÖVİZLER HARİÇ NET REZERV EKSİDE

5 Mart 2021 itibarıyla TCMB'nin brüt rezervi, bir önceki haftaya göre 3,6 milyar dolar azalarak 91,7 milyar dolara geriledi.

Bankaların zorunlu karşılık olarak TCMB'de tuttuğu döviz ve altınlar hariç tutulduğunda elde edilen net rezervler de bu dönemde 2,4 milyar dolar azalarak 11,6 milyar dolara geriledi.

TCMB'nin yurt içi ve yurt dışındaki bankalardan swap (döviz-TL takası) ile belirli bir süreliğine ödünç olarak aldığı döviz ve altınların değeri 5 Mart'ta 57,7 milyar dolar seviyesinde.

Bu rakam çıkartıldığında elde edilen swap hariç net rezerv, bir önceki haftaya göre 2 milyar dolar azalarak -46,2 milyar dolara geriledi.

Net rezervden hem swap ile ödünç alınanlar hem de Hazine'nin TCMB'de tuttuğu döviz ve altınlar çıkarıldığında elde edilen döviz pozisyonu da -61,9 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

5 Mart haftasında rezerv azalışında bankaların TCMB'deki döviz mevduatındaki azalış ve altın fiyatlarındaki düşüş etkili oldu.

AĞBAL GELDİĞİNDE -48 MİLYAR DOLARDI

TCMB rezervleri son iki yılda eridi ve Ekim 2020'ye gelindiğinde swap hariç net rezerv -48 milyar dolara gerilemişti.

7 Kasım 2020'de TCMB Başkanlığı görevini devralan Naci Ağbal, döviz kurlarına müdahale amaçlı dolaylı döviz satışlarını durdurdu ancak rezervlerde bir gelişim kaydedilemedi.

Zorunlu karşılık, swaplar ve Hazine borçlanmaları nedeniyle brüt ve net rezervlerde kısa dönemli artışlar kaydedilse de TCMB'nin kendine ait altın ve döviz rezervlerinde bir artış yok.

NASIL ARTACAK?

Ağbal, Reuters'a verdiği mülakatta, rezerv artışına ilişkin yol haritasını şöyle açıklamıştı:

“Önümüzdeki süreçte; Merkez Bankası olarak rezerv artırma stratejimiz içinde diğer ülke merkez bankaları ile swap anlaşmaları yapılması yer almamaktadır. Bunun yerine, para kur stratejimiz içinde de açıkladığımız üzere, uygulamakta olduğumuz sıkı para politikasına kararlılıkla devam etmek suretiyle güçlü bir dezenflasyonist sürecin oluşması ve kalıcı hale gelmesi sonucunda sermaye girişlerinin istikrarlı ve güçlü bir hale gelmesi, yurtiçi yerleşiklerin dolarizasyon eğiliminin tersine dönmesi ile birlikte döviz alım ihaleleri yaparak rezervlerimizi artıracağız.” 

Ağbal'ın saydığı şartlardan yabancı sermaye girişlerinde, kısa süreli sıcak para girişi şeklinde olsa da, bir ilerleme kaydedildi ancak henüz enflasyon ve ters dolarizasyon konusunda istenilen noktaya gelinemedi.

Ekonomistler, bu şartların sağlanmasının kolay ve hızlı olmasının mümkün olmadığına, geçmiş dönemlerden kaynaklanan güven kaybının ve hasarın yüksek olduğuna işaret ediyor.