Marmara’da beklenen büyük İstanbul depremi için son 20 yıldır hiçbir önlem alınmadığından dolayı yapılması gerekenler yurttaşa kaldı. Ancak, sürekli yaşanan depremlerle tedirgin olan yurttaş, yaşadığı binanın güvenilir olup olmadığını, bunu öğrenmek için hangi kurumlara başvurması gerektiğini bilmiyor.

Yapılması gerekenler şöyle:

- Binasında hasar tespiti yapanlar belediyelere ya da serbest çalışan inşaat mühendisleri bürolarına müracaat etmeli. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisanslı olan bu büroların listesine, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) internet sitesinde yer alan “tescilli işyerleri” ibaresinden ulaşılabilir.

- Farklı kaynaklardan ulaşılan büroların yetkili olup olmadığıyla ilgili meslek odaları aranıp teyit ettirilmeli. 

- Maliyet, binanın konut ya da işyeri olmasına, kaç kata sahip olduğuna ve metrekaresine göre değişiyor. Bilgi amaçlı hızlı testler 750 TL’den başlarken, risk tespitinin maliyeti 15 bin liraya kadar çıkıyor. 

- Kapsamlı bir deprem dayanıklılık raporu için binanın bir katından numune alınıp laboratuvar ortamında test ediliyor ve sonuç sizinle paylaşılıyor. Bunun maliyeti 4 bin 500 TL. Eğer binanın deprem performans analizini yaptırmak istiyorsanız, bu defa tüm katlardan numune alınıyor. Bunun bedeli ise en az 15 bin TL.

- Test sonrası binanızı güçlendirmek istiyorsanız, belediyeden ruhsat almalısınız. Ancak risk tespiti sonrası binanızın yıkılması öngörülürse kentsel dönüşüm kapsamına alınıyorsunuz. Buna bina sakinlerinin 15 gün içinde yaptıkları itiraz, heyet tarafından inceleniyor.

- Heyet de riskli olduğunu kabul ederse 3 ay mühlet tanınıyor. Bu süre içinde bina boşaltılmazsa elektrik, doğalgaz, su hizmeti kesiliyor. 

BODRUM KAT SÜREKLİ HAVALANDIRILMALI

Ekonomik kriz ortamında yurttaşın bireysel olarak bina güçlendirmesi yapmasının çok zor olduğuna dikkat çeken TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İstanbul Şubesi Başkanı Nusret Suna, “Her depremden sonra artan duyarlılık, 10 gün sonra azalıyor. Yurttaşın ekonomik gücü yok ki deprem güçlendirmesi yapsın” dedi. Suna, “Şunları önerebilirim: Her depremde binanızı yeniden kontrol edin. Kolon ve kirişleri iyi gözlemleyin. Bodrum katı temiz tutup sürekli havalandırın. Orası rutubetlenirse kolondaki demir paslanır. Dökülmeler yaşanır. Kanser hücresi gibidir bu. Sürekli kontrol etmek gerekir” diye konuştu.

Farklı deprem senaryolarına göre, 7.5 şiddetindeki bir depremde İstanbul’da yıkılacak bina sayısının en az 44 bin 500 olduğunu anımsatan Suna, şunları önerdi: “Bu binaların hangi binalar olduğu ‘hızlı tarama yöntemi’ ile tespit edilebilir. Bu yüzden yerel ve merkezi yönetim deprem seferberliği ilan edip en riskli bölgelerde hızlı tarama yöntemi yapmalı. Söz konusu binalar hangisiyse güçlendirilip onarılır. En azından can kaybı aza indirilmiş olur.”

6.7 MİLYON RİSKLİ YAPI

Uzmanlar, “Hazır beton kullanılmadıysa, dere yatağındaysa, projesiz ve ruhsatsız yapıldıysa, bodrum katta rutubet ve kolon demirlerinde paslanma varsa, binanın riskli olma ihtimali var” diyor.

Ülke genelinde 6.7 milyon riskli yapı bulunuyor. 

Gamze Bal/Cumhuriyet