Bütçe açığının hızla yükseldiği, Varlık Fonu'nun Hazine'den sürekli yeni “borçlanma kağıdı” talep ettiği bu yılın ilk beş aylık döneminde merkezi yönetimin (Hazine'nin) iç ve dış borçları 304 milyar lira artarak 1 trilyon 633 milyar liraya kadar yükseldi. Döviz cinsinden borçların payı 17 yıl aradan sonra yeniden TL'yi geçti. Devletin borçlarını nüfusa oranladığımızda yeni doğan her çocuk 19 bin 638 lira borçla doğuyor.

Ocak-Mayıs 2020 döneminde devletin iç borçları 221 milyar lira artarak 966.1 milyar liraya kadar çıkarken, dış borçlar ise 93.6 milyar liralık artışla 667.3 milyar lira oldu.

Borç stokunun bu ölçüde artmasında tek etken bütçe açığının 90 milyar lirayı aşması olmadı, TL'nin değer kaybetmesi nedeniyle gerçekleşen kur riski, Türkiye Varlık Fonu'na kamu bankalarının sermaye ihtiyacı için verilen borçlanma kağıtlarının yanı sıra Hazine'nin bu dönemde gereksinim duyduğundan çok daha fazla miktarda borçlanması da borç stokunun rekor bir düzeyde büyümesinde etkili oldu.

VARLIK FONU İSTİYOR

Hazine sadece bu yıl içinde Türkiye Varlık Fonu'na 32 milyar liralık iç borçlanma kağıdı verdi ve dolayısıyla bu yılki artışın 32 milyarı buradan kaynaklandı. 2019 yılında verilen borçlanma kağıtlarıyla birlikte Türkiye Varlık Fonu'na verilen iç borçlanma kağıtları nedeniyle borç stokunda toplam 60 milyar lira artış oldu. Kamunun, iç ve dış borçlarından oluşan brüt borç stoku AKP iktidarından önceki 80 yılın sonunda 242.7 milyar lira olarak gerçekleşmişti.

HAZİNE BORÇLARLA NAKİT YARATTI

Nakit açığının 82.7 milyar lira olduğu ocak-mayıs döneminde 101.9 milyar liralık borç (iç ve dış) anapara ödemesine karşılık, toplam 268.2 milyar liralık yeni borç alan Hazine'nin net borçlanması 166.2 milyar lira oldu.

Hazine fazla borçlanarak kasasındaki nakit parasını 84 milyar lira artırdı. Hazine'nin borç stokunun yüzde 41'ini dış borçlar, yüzde 69'unu ise iç borçları oluşturuyor.

2007 yılında yüzde 24'e kadar gerileyen dış borcun toplam borç içindeki payı 2018 yılında yüzde 45'e çıkmış, geçen yıl ise yüzde 43 olmuştu.

Başak Kaya/Sözcü