Bankaların açık hesap, ek hesap gibi adlarla tanımladığı kredili mevduat hesaplarının (KMH) faizleri yükseliyor.

Merkez Bankası’nın sıkılaştırma adımları çerçevesinde kredi faizlerindeki artışa paralel yükseliş eğilimine giren kredili mevduat hesaplarında 25 Şubat’tan itibaren aylık yüzde 1,89 faiz alınacak. Gecikme faizi de yüzde 2,19 olarak hesaplanacak. KMH yıllık faizi ise yüzde 25’i geçiyor.

İhtiyaç kredisi faiz oranları 15 Ocak itibariyle yıllık yüzde 22,94 seviyesinde bulunuyor. KMH faizleri ihtiyaç kredisi faizinin üzerine çıkmış durumda. Kredili mevduat hesaplarının hacmi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 2020 üçüncü çeyrek sonu itibariyle 18.9 milyar liraya yükseldi. 2019’un aynı dönemine göre yüzde 9,17 artış gösteren hesaplarda eylül ayından itibaren hızlı bir yükseliş gözleniyordu.

KMH hesaplarında kullanım miktarını bankalar kredi limitleriniz dahilinde belirliyor. Küçük tutarlı nakit ihtiyaçlarını karşılamaya dönük belirlenen bu limitlerde kullanım yapıldığında faiz KMH hesabından kullanılan tutar için geri ödenilen gün kadar hesaplanıyor.

Yani KMH hesabından para kullanıp aynı gün ödediğinizde bir günlük faiz uygulanıyor. Hafta sonu veya tatil günlerinde aynı gün içerisinde limitinizi kullanıp borcunuzu kapattığınızda ise ilk iş gününe kadar faiz hesaplanıyor.

2020 Nisan’da yüzde 1,25’e inmişti

2019 Temmuz’da yüzde 2 seviyesinde olan KMH faiz oranı 2019 Ekim ayında aylık yüzde 1,60’a düşürülmüştü. 2020 yılı ise yüzde 1,40 KMH faiz oranı ile başlamış pandemi ile birlikte kredi genişlemesi ve bol para politikası kapsamında 1 Nisan’da KMH faizleri yüzde 1,25’e kadar gerilemişti.

Kredi genişlemesi döneminde ihtiyaç kredisi faizlerinde de büyük indirimlerin olması vatandaşları kredili mevduat hesabı yerine ihtiyaç kredisine yönlendirmiş ve Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre ilk kez kredili mevduat hesabı kullanan kişi sayısı Nisan 2020’de 23 bin ile en düşük seviyelerine inmişti.

Aynı dönemde ilk kez ihtiyaç kredisi kullananların sayısı 920 bin kişi ile rekor kırmıştı. Ancak hazirandan itibaren işler tersine dönmeye başladı. İlk kez ihtiyaç kredisi kullananların sayısı gerilerken ilk kez KMH kullananların sayısı artmaya başladı. Öyle ki Eylül 2020’ye gelindiğinde ilk kez KMH kullanan sayısı ilk kez ihtiyaç kredisi kullanan kişi sayısını geçti. Eylülde 87 bin kişi ilk kez KMH’a başvururken ihtiyaç kredisi alanların sayısı 84 binde kaldı.

Eylül 2020’de Merkez Bankası uzun süredir yüzde 8,25’te sabit tuttuğu politika faizini yüzde 10,25’e yükseltmişti. İhtiyaç kredisi faizleri politika faizindeki artışa daha çabuk ayak uydurdu ve KMH faizinden daha hızlı yükseldi. Ardından bankalar 3 Kasım’da KMH faiz oranının 3 Aralık itibariyle yüzde 1,46’ya çıkarılacağını duyurdu. Yine TBB verilerine göre Kasım 2020’de ilk kez KMH kullananların sayısı 73 bine geriledi, ilk kez ihtiyaç kredisi kullananların sayısı da 79 bine indi.

Nisan 2020’den bu yana 64 baz puan arttı

Kasım 2020 Para Politikası Kurulu toplantısında yeni Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal öncülüğünde politika faizinin 475 baz puan artışla yüzde 15’e çıkarılmasının hemen ardından KMH faizleri de değişti. Bankalar 25 Kasım’da 25 Aralık itibariyle KMH faiz oranının 13 baz puan artışla aylık yüzde 1,59’a çıkarılacağını duyurdu. Aralık toplantısında PPK’dan 200 baz puanlık artış KMH faiz oranlarının 27 Aralık’ta 26 Ocak itibariyle yüzde 1,79’a yükseltilmesi haberini getirdi.

Son olarak bu yılın ocak toplantısında PPK’da politika faizi sabit tutulsa da önceki gün bankalar 25 Şubat itibariyle KMH faizlerinin aylık yüzde 1,89’a yükseltildiğini duyurdu. Bu oran yıllık faizin yüzde 25’i geçmesine neden oldu. Nisan 2020’den bu yana ise 64 baz puanlık artış yaşandı. Gecikme faizi de yıllık yüzde 2,19 olarak belirlendi.

KMH kullanımında en yüksek artış Siirt’te yaşandı

BDDK Fintürk verilerine göre 2020’nin 9 ayı itibariyle 2019’un aynı dönemine göre KMH hesapları hacmi yüzde 9,17 arttı ve 18 milyar 866 milyon liraya ulaştı. 2019’un aynı döneminde 17 milyar 281 milyon lira seviyesindeydi.

2019 sonunda ise 17 milyar 333 milyon lira KMH bakiyesi bulunuyordu. İllere göre değişim göz önüne alındığında ise KMH bakiyesi en hızlı yükselen il Siirt oldu. 2019’un 9 aylık dönemine göre Siirt’te 2020 9 aylık döneminde KMH artışı yüzde 34,5 oldu.

Siirt’i yüzde 29,6 artışla Şırnak, yüzde 28,8 ile Bayburt, yüzde 28,7 ile Ağrı, yüzde 27,4 ile Bitlis, yüzde 24,6 ile Mardin, yüzde 24,3 ile Kilis, yüzde 22 ile Adıyaman izledi. Tüm illerde KMH bakiyesi artarken en düşük artış ise yüzde 1,91 ile İstanbul’da yaşandı. KMH bakiyesi artışında 23 il yüzde 9,17 toplam yükselişin altında kalırken 58 ilde yüzde 9,17’nin üzerinde yükselişler yaşandı.

Şebnem Turhan/Dünya