Boğaziçi Yasa Taslağı’nın ardından hazırlanan yeni torba yasa teklifiyle değer artışının yalnızca yüzde 20’si İBB’nin olacak

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın, Boğaziçi’nde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yetkilerini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından oluşturulacak kurula devreden yasa taslağının yanı sıra yeni bir torba yasa teklifi hazırlanıyor. Meraları ve kıyıları yapılaşmaya açan bu taslak İBB’nin yetki ve gelir kaynaklarına yönelik yeni düzenlemeler içeriyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı ve “erken” duyulduğu için AKP’nin yetkili kurullarında bakanların uyarılmasına neden olan düzenlemelerden ikincisinde imar ve gecekondu yasaları gibi çok sayıda yasada değişiklik yapılıyor. Torba yasa niteliğindeki bu metinde öne çıkan ve belediyenin çok sayıdaki yetkisi ile gelir kaynağını merkezi hükümete aktaran hükümlerden bazıları şöyle:

BELEDİYEYE CEZA 

İmar Kanunu’nun ruhsatsız yapılara ilişkin 32’nci maddesine “Bu şekilde yıktırılamayan yapılar Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir. Yıkım maliyetleri yüzde 100 fazlası ile ilgili idaresinden tahsil edilir. Bu şekilde tahsil edilememesi halinde İl Özel İdarelerine Ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun gereğince aktarılan paylarından kesilerek tahsil olunur. Tahsil olunan miktar Bakanlığın döner sermayesine gelir olarak kaydedilir” fıkrası ekleniyor.

Ödenecek para cezasının kusurlu kişilerden alınması öngörülmediğinden belediye gelirlerine ya kaynağında el konulacak ya da sonradan ceza yoluyla tahsil edilecek.

DEĞER ARTIŞI MERKEZE

İmar Kanunu’na ayrıca, “İmar planı değişikliği sonucunda değerinde artış olan arsanın artan değerinin tamamı değer artış payı olarak alınır. Büyükşehirlerde yüzde 20’si büyükşehir belediyesinin kamulaştırma hesabına, yüzde 20’si ilgili ilçe belediyesi kamulaştırma hesabına, yüzde 20’si Bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel hesabına, yüzde 40’ı da Hazine ve Maliye Bakanlığı hesabına yatırılacaktır” hükmü ekleniyor. Bununla Anayasa’nın, belediyelere ‘görevleri ile orantılı gelir kaynakları’ sağlanacağına ilişkin hükmü ve yüksek yargı organlarında alınan çeşitli kararlara aykırı olarak belediyelerin yerel niteliği ağır basan faaliyetlerden elde edilen ekonomik değerler merkezi idareye aktarılacak.

GECEKONDULARDA TOKİ YETKİLİ

1988 yılında Gecekondu Kanunu’nun belediye sınırları ile mücavir alanlarda uygulanmasına ilişkin TOKİ’ye ait olan hak, yetki ve görevleri belediyelere devreden hüküm yürürlükten kaldırılıyor. Özellikle gecekondulaşmayı önleme çalışmaları kapsamında belediye bölgesinde oluşturulan yeni alanlardaki tüm yetkiler TOKİ’ye veriliyor. İstanbul’un Armutlu ve Okmeydanı gibi bölgelerinde yeni yapılaşmalar da planlanıyor.

KIYAK İÇİN HÜLLE

Kıyı Kanunu’na eklenen bir madde ile kıyılara kamu hizmet alanı, resmi kurum alanı yapılmasının yolu açılıyor. Anayasa Mahkemesi’nin daha önce aldığı kararlara aykırı olan bu uygulama ile kamu hizmeti alanının bir tanımı yapılmadığı, alanın kapsamı ve sınırları da belirtilmediği için daha sonra tahsis amacının değiştirilmesi önünde bir engel kalmıyor. Bununla inşaat yasağı olan kıyıların önce kamu yatırımlarına açılması sonra da müteahhit şirketlerin girmesinin yolunu açacak şekilde tahsis amacının değiştirilmesini amaçladığı iddia ediliyor.

Nurcan Gökdemir/Birgün