Ambalajlı su fiyatlarına yılbaşından bu yana yüzde 25 zam geldi. 19 litrelik en ucuz damacana suyun fiyatı 13 liraya çıkarken, dar gelirli ambalajlı su almayı bıraktı ve musluk suyunu içmeye başladı. Bir hanenin yıllık ambalajlı suya ayırması gereken bütçe ise 2 bin TL'yi aşıyor. 2020 yılı başından bu yana ise ambalajlı su fiyatlarına ortalama yüzde 40 zam yapıldı.

Üreticiler zamlara döviz kurundaki yükselişle birlikte, artan ambalaj ve enerji girdileri, işçilik maliyetleri, nakliye vb. maliyet kalemlerindeki artışları gerekçe gösterirken, kurda yukarı yönlü hareket ve PET hammaddesindeki yeni artışlar suya yeni zamları da beraberinde getirecek. 

Türkiye’de 2016 yılında yıllık kişi başına ortalama ambalajlı su tüketimi 148 litre iken bu oran, 2019’da 140 litreye, 2020’de 126 litreye indi. Bu yıl da kişi başına ambalajlı su tüketiminin 123 litreye gerilemesi bekleniyor.

İPİN UCU KAÇTI

İstanbul gazoz, su, şerbet, boza, turşu ve Sirke İmal Edenler ve Satanlar Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya, su fiyatlarında ipin ucunun kaçtığını vurgulayarak, “Alım gücü düşen yurttaş musluk suyunu içmeye yöneldi” dedi. Kanuna göre ekmek ve suyun acil gıda maddesi olduğunu vurgulayan Akkaya, kimsenin tarifeye uymadığını her firmanın kafasına göre fiyat belirlediğini açıkladı. Akkaya, 2019 yılı sonuna kadar firmaların suda 9.5 liralık tavan fiyata uyduğunu ama artık kimsenin tavan fiyatı umursamadığını kaydederek, “Bizim yaptırım gücümüz yok, sağlıklı denetimler de yapılamadı. 19 litrelik damacananın fiyatı bazı markalarda 20 lirayı aştı” diye konuştu.

TÜPÇÜ BİLE SATIYOR

Akkaya, bu dönemde birçok yurttaşın arıtma cihazlarına da yöneldiğini ancak cihazların mineral değerini ciddi oranda öldürdüğünü, arıtma cihazlarındaki filtrelerin fahiş fiyatlar nedeniyle düzenli değiştirilmemesi ile halkın zehir içtiğini anlattı. 

İstanbul’da 1875’i aşkın kayıtlı su bayisi bulunduğuna, en az 3 bin de kayıtsız işletme bulunduğuna işaret eden Akkaya, tüpçülerin bile su sattığını aktardı.

AYLIK 160 TL BÜTÇE

Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) verilerine göre, 2020’de Türkiye’de su pazarı hacmi yüzde 9.4’lük küçülmeyle 10.5 milyar litreye indi. Bu hacmin 5.9 milyar litresi yüzde 6.99’luk küçülme ile damacana satış kanalından, 4.6 milyar litresi de yüzde 12.4’lük küçülme ile PET satış kanalından geldi. Bu yıl Türkiye’de ambalajlı su pazarı hacminin yaklaşık 10.3 milyar litreye düşmesi öngörülüyor. Ambalajlı su sektöründe mevcut endüstriyel kapasite kullanım oranı ise yüzde 40 seviyelerinde bulunuyor.

Öte yandan bir hane haftada en ucuz fiyatlı 19 litrelik iki damacana su alsa 26 TL, en pahalısından alsa 40 TL ödemek zorunda. Bir hanenin aylık suya ayırması gereken bütçe ise 104 TL ile 160 TL arasında değişiyor. 

Şehriban Kıraç/Cumhuriyet