İbrahim Kahveci'nin köşe yazısından alıntı

Milliyetçi sermaye!

Aylardır ele aldığımız bir mesele.

Merkez Bankası ile Kamu Bankaları arasında kurulan bir yeni dengeden bahsediyoruz. Haftanın son günü Berat Albayrak ‘İvme Kredilerinde’ kullanımın Ekim ayında yüzde 106 artışla 24,5 milyar liraya ulaştığını açıkladı.

Yine Berat Albayrak’ın açıklamasına göre, Kamu Bankaları 1 Kasım itibariyle reyting oranlarına göre yüzde 13,0-15,50 aralığında uyguladıkları kurumsal kredi faiz oranlarını 200 baz puan indirilerek yüzde 11,00-13,50 aralığında uygulayacaklar.

Tabii ki, bu faiz oranları ‘İstihdam Seferberliği’ kapsamında verilecek.  Kamu Bankaları ise açıklamalarında, tekstil-giyim sektöründe 1 kişi istihdam başına 100 bin TL kredisi, diğer imalat sanayi sektörlerinde ise 1 kişilik istihdama 200 bin TL kredisi verileceğini açıkladılar.

Şimdi Merkez Bankası verilerinden (Haftalık Para ve Banka İstatistikleri) gelişmelere bakıyoruz.

2017 yılı sonunda Kamu Bankalarından 354 milyar 942 milyon TL mevduatına karşılık, 479 milyar 511 milyon TL kredisi verilmiş.

2018 yılı sonunda Kamu Bankalarından 387 milyar 314 milyon TL mevduatlarına karşılık, 542 milyar 112 milyon TL kredisi verilmiş.

25 Ekim 2019 tarihi itibariyle ise, Kamu Bankalarından 454 milyar 811 milyon TL mevduatlarına karşılık, 657 milyar 566 milyon TL kredisi verilmiş.

Burada dikkat çeken iki nokta var: 2018 yılının tümünde Kamu Bankalarının TL mevduatı sadece %9,1 artış gösteriyor (TL kredileri ise %13,1 artıyor). Oysa 2019 yılının 25 Ekim tarihine kadar Kamu Bankalarında TL mevduatları %17,4 artış gösteriyor (TL kredileri ise %21,3 artıyor)

Bu yılın 25 Ekim tarihine kadar Kamu Bankalarının TL mevduatları yüzde 17,4 artış gösterirken, Özel Sermayeli Bankaların TL mevduatları sadece ve sadece yüzde 6,3 artış gösteriyor ve 347 milyar 097 milyon liraya ulaşabiliyor.

2016 yılı başında Kamu Bankalarında 259 milyar TL mevduatı bulunurken, Özel Sermayeli Bankaların TL mevduatı 298 milyar lira ile yüzde 15 daha fazlaydı. Artık Özel Sermayeli Bankaların TL mevduatları, Kamu Bankalarının yüzde 23,7 daha gerisinde kaldığını görüyoruz.

Para adeta Kamu Bankalarına akmış...

Hatta 2019 yılı 25 Ekim tarihine kadar geçen sürede Yabancı Sermayeli Bankaların TL mevduatları sadece ve sadece yüzde 4,4 artış gösterebilmiş.

Kamu Bankaları öyle bir performans göstermiş ki, TL mevduatlarını 67 milyar 497 milyon TL artırırken (25 Ekim 2019’a kadar), TL kredilerini de 115 milyar 453 milyon lira artırmışlar.

Şimdi BDDK Aylık Verilerinden Kamu Bankalarının Aralık 2018-Eylül 2019 gelişmelerine bakıyoruz:

Bankacılık sektörü TL kredileri 118 milyar 532 milyon TL artarken, bu artışın tam 117 milyar 095 milyon liralık kısmı Kamu Bankalarından gelmiş. Yani nerede ise tüm TL kredilerini kamu bankaları vermiş.

Bu artışında çok büyük kısmı taksitli işletme kredisi (77,6 milyar TL) ve tüketici kredisi (26,5 milyar TL) türlerinden gelmektedir. Hatta yüzde 31,2 artış gösteren kredi kartları bile 6,3 milyar liralık artış gösteriyor.

TL mevduatının vade yapısının dağılımına baktığımızda karşımıza ilginç bir nokta çıkıyor:

Olay şu: Aralık 2018-Eylül 2019 arasında bankalardaki TL mevduatı sadece yüzde 8,45 artıyor. Kamu bankalarındaki TL mevduatı yüzde 14,78 artarken, özel ve yabancı sermayeli bankalardaki TL mevduatı yüzde 4,58 artışta kalıyor.

Şimdi gelelim işin öbür tarafına.

Kamu Bankalarındaki TL mevduatı ise resmi kurumlardan artmıyor, tersine  resmi kurumların TL mevduatı da 57,0 milyar liradan 51,0 milyar liraya düşüyor.

Artış gerçek kişilerden ve ticari kurumlardan geliyor. İyi ama yüzde 14,78 artış gösteren TL mevduatları vade yapısında birden değişim gösteriyor. Olay şu:

Kamu Bankaları:

Vadesiz TL mevduatı: 77,5 milyar liradan %23,9 artışla 96,0 milyar liraya çıkıyor. 

1 aya kadar vadeli TL mevduatı: 48,5 milyar liradan %14,2 artışla 55,3 milyar liraya çıkıyor.

1-3 ay vadeli T mevduatı: 207,2 milyar liradan %1,7 artışla 210,7 milyar liraya çıkıyor.

3-6 ay vadeli TL mevduatı ise 28,3 milyar liradan %86,5 artışla 52,7 milyar liraya çıktığı görülüyor. Ama işin daha garip tarafı şu: Özel ve yabancı sermayeli bankaların 3-6 ay vadeli TL mevduatları da aynı dönemde -%77,7 düşüşle 58,2 milyar liradan 15,8 milyar liraya geriliyor.

Sanki bir el özel ve yabancı sermayeli bankaların 3 aydan uzun süreli TL mevduatlarında erimeye yol açarken, tam tersi şekilde kamu bankalarında mevduatları artırmış oldu.

Ne diyelim: Sermayemiz bir taraftan sürekli dolar ve euro alarak gayri milli davranıyor; ama diğer yandan da kamu bankalarına daha uzun vadeli TL mevduatlarını aktararak milli davranıyor.

Hesabı çözen lütfen bana da anlatsın...

Kaynak: Karar