Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankacılık sektörünün kredilerinin ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 43 artarak 3.66 trilyon liraya ulaştığını açıkladı. BDDK verilerine göre sektörün 10 aylık kârı da yüzde 21 artışla 50 milyar liraya yükseldi.

Ekimde ise bankacılık sektörünü net kârı 3.7 milyar lira oldu. Özel bankalar ekim ayını kârla kapatırken kamu bankaları yüksek kambiyo zararları nedeniyle ekim ayında 330.3 milyon lira zarar etti. Kamu katılım bankaları ekimi pozitif geçirse de kamu mevduat bankalarının zararı kamu bankalarının ekim ayını zararla kapatmasına neden oldu. BDDK verilerine göre kamu mevduat bankalarının ekimde net zararı 780 milyon lira olarak gerçekleşti.

Pandemi nedeniyle devreye alınan genişletici politikalar ve düşük faizli kredi kampanyaları yılın ikinci çeyreğinden itibaren kredilerde artış yaşanmasına neden oldu. Düşük faizli krediler ekonomiyi canlandırmak için devreye alınırken, konut ve taşıt kredilerinde tarihi büyüme oranları kaydedildi.

Özellikle kamu bankaları bu dönemde hem kredi kampanyaları hem de dolar kurundaki hareketleri önlemeye yönelik yaptıkları satışlarda dikkat çekti. Yine bu dönemde tahsili gecikmiş alacak oranı da kredilerin takip gün sürelerinin uzatılmasıyla geriledi. Ekim ayı itibariyle bu oran yüzde 3,97’ye indi.

Yılın en yüksek kârı temmuzda

Sektörün kârı ise mayıs ayından itibaren artışını hızlandırdı. Özellikle kamu bankaları destek paketlerinin de etkisiyle mayısta nisana göre 7.6 milyar lira arttı. Kamu bankalarının mayıs ayı kârı ise 4 milyar lirayı aştı. Yine aynı şekilde kampanyaların tüketici ayağının devreye alındığı haziranın ardından temmuzda sektörün net kârındaki yükseliş 8 milyar 250 milyon lira oldu. Temmuzun ardından parasal sıkılaştırma ve normalleşme adımlarıyla net kârda ivme kaybı başladı.

Ekimde ise bankacılık sektörünün net kârı 3.7 milyar lira oldu. Sektörün karındaki artışın ana kaynağı üçüncü çeyrek sonrası net karşılık giderlerindeki düşüş olarak belirlendi.

Ancak, analistler bu düşüşün geçici olduğuna ve yeni yıla doğru ilerlerken ihtiyati karşılık ve IFRS model ayarlamalarının etkisinde toplam karşılık giderlerinin artacağını vurguluyor. Analistler TL kredi/mevduat makasının yükselen fonlama maliyetlerinin etkisinde aydan aya 1 puan daraldığına dikkat çekerken menkul kıymet getirilerinin yeni tahvil alımlarıyla yükseldiğini belirtti. Analistler kamu bankalarının net kısa döviz pozisyonları kaynaklı kambiyo zararları sektörün kârı üzerinde baskı oluşturmaya devam ettiğine de dikkat çekti.

İlk çeyrek zor olacak

Oyak Yatırım’ın analizinde bu yılın son çeyreği ve 2021’in ilk çeyreğinde bankalar için operasyonel ortamın zor olması beklendiği belirtilerek şöyle denildi. “Özel bankaları kamu bankaları ile karşılaştırırsak, özel bankaların kâr performansı açısından ekim ayını kamu bankalarından daha iyi geçirdiği sonucuna varabiliriz. Kamu bankaları, esas olarak kambiyo işlemleri kaynaklı yükselen alım satım zararları ve daralan kredi/mevduat makası nedeniyle ekim ayında net zarar açıkladı. Genel karşılıkların tersine çevrilmesi yoluyla toplam karşılık maliyetlerindeki aylık yüzde 66 düşüş bile, kamu bankalarının ayı zararla kapatmasını engelleyemedi. Ekim ayında özel bankalar, makası ve marjı yönetmede kamu bankalarından çok daha iyiydi. Ancak, özel bankaların da istisnasız olarak dördüncü çeyrekte yüksek fonlama maliyetlerinin etkisini hissedeceğini düşünüyoruz.”

Şebnem Turhan/Dünya