Türkiye'de özellikle son 10 yıldır artan proje finansman kredileri ile aralarında çok sayıda büyük enerji, altyapı  ve gayrimenkul yatırımları finanse edildi. Bankacılık sektöründe proje finansmanı kredileri risk bakiyesi Haziran 2021'de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11 artışla 577 milyar TL'ye çıktı. Söz konusu tutar dolar bazında yüzde 6 geriledi.

Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) 19 bankadan derlediği verilere göre, proje finansmanı amacıyla kullandırılan kredilerin yüzde 43'ünü enerji, yüzde 33'ünü altyapı, yüzde 11‘ini gayrimenkul sektörü oluşturuyor.

YAPILANDIRMA İLE DÖNÜYOR

Proje finansman kredilerinde özellikle 2018 kur krizi ve ardından geçtiğimiz yıl baş gösteren pandemi ile birlikte artış sınırlı olsa da son beş yılda (Haziran 2019-Haziran 2021) yüzde 158 artışla 224 milyar liradan 577 milyar liraya çıktı.

Sektörel olarak incelendiğinde enerji sektöründe risk bakiyesi son beş yılda yüzde 122 artışla 111 milyar liradan 246 milyar liraya ulaştı. Aynı dönem itibarıyla risk bakiyesi, altyapıda yüzde 506 artışla 32 milyar liradan 194 milyar lira oldu. Çoğunluğu alışveriş merkezleri projelerinden oluşan gayrimenkul sektöründe ise proje finansman kredi riski bakiyesi yüzde 121 artışla beş yılda 28 milyar liradan 67 milyar liraya yükseldi.

Başkent Üniversitesi Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşçu, 2018'de yaşanan kur krizi ile birlikte köprü, baraj, yol gibi devletin altyapı yatırımlarında durgunluk olduğunu, büyük projelerde de yap-işlet-devret modeliyle Hazine garantilerine başlandığına dikkat çekti. Enerji sektöründe ise doygunluk oluştuğunu belirten Babuşçu, “Enerjide ciddi yapılandırmalar var. Bankacılık sektörü riski bu yapılandırmalar sayesinde öteliyor, kredileri yüzdürüyor” dedi.

Hazine garantili projelerin yükünü kapsamıyor

BANKACILIK uzmanı ve finans danışmanı Erol Taşdelen ise proje kredileri raporlanırken sadece Türkiye bilançosuna dahil olanların dikkate alındığına işaret ederek, “Büyük projelerde firmaların yurtdışından aldıkları krediler ve bu kredilere verilen Hazine garantilerini kapsamıyor. Mega projelerin çoğunda Hazine garantisi var. Bu projeler yapılırken cebimizden bir kuruş çıkmayacak dendi ama sonra anlaşıldı ki geçmediğimiz köprünün parasını da millet ödüyor” yorumunu yaptı.

Mehtap Özcan Ertürk/Sözcü