Kripto paralarda son dönemde yaşanan yükselişi fırsat bilen dolandırıcılar, sosyal medya üzerinden yaydıkları videolar ile ‘ava' çıktı. Prof. Özgür Demirtaş da takipçilerini uyararak, “Paranızı yatırın 10'a katlayın gibi reklamlara inanmayın. Ponzilere para kaptırmayın” dedi.

PONZİ NASIL İŞLİYOR?

Sistem şöyle işliyor: Bir dolandırıcı yeni bir kripto parayı sunarak mı, örneğin 100 TL ile bir coin alabileceğinizi, çok yakında bu paranın 20 bin liralara değerleneceğini belirtiyor. Arkadaşlarınızı sisteme getirirseniz onlardan da pay veriliyor. Böylece bir ağ oluşturuluyor.

Bitcoin'in 58 bin dolarlara ulaşmasının yarattığı “Bu işten iyi para kazanılıyor” algısının etkisi ile ponzi-saadet zinciri sistemi şeklinde yürütülen dolandırıcılığın kaydı, paralar kripto borsasında yer almadığı için tutulamıyor.

Ekonomist Atilla Yeşilada, kripto sisteminde 1 trilyon dolar biriktiğini belirterek, “Sistem patlayabilir ve bu tüm ekonomiyi etkiler” dedi. Yeşilada, kripto paralar dahil tüm riskli varlıkların kaderinin, turizmin durumunun netleşeceği mayıs ayında belirleneceğini söyledi. 3 binin üzerindeki kripto paralardan sadece birkaçının gerçek para haline geleceğini belirten Yeşilada, “Ayrıca bir şey yüzde 400 değerlendiyse o artık alınmaz, ya satılır ya da tutulur” ifadesini kullandı.

Ponzi sistemi kripto madenciliğine de sıçradı. “1 kuruş ödemeden kazımı başlatın. Davetiye Kod:xxx” mesajlarına karşı uzmanlar, ‘Bu yolla sisteminiz ele geçirilebilir” uyarısı yapıyor.

DİREKT UZAKLAŞIN

Bitdefender Türkiye Genel Müdürü Barbaros Akkoyunlu ise “Eğer sadece belirli bir kripto para topluluğunun oluşturduğu bir oluşumun içine dahil ediliyorsanız muhtemelen ponzi- saadet zinciriyle karşı karşıyasınız. Sizden üye getirmeniz ya da daha yüksek bir meblağ kazanmak için ödeme yapmanız istenirse direkt uzaklaşın” dedi. Üsküdar Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Serhat Özekes de, “Az riskle yüksek kâr teklifi sunulduğunda yanlış bir şeyler olabileceği düşünülmeli” uyarısı yaptı.

KİŞİYE ÖZEL KOD DAĞITIYORLAR

Kripto ponzi sistemine giren pek çok kişi sosyal medyadan “Bana özel xxxx kod numarasını kullanarak yüzde 10 indirim kazanabilirsin” diyerek ağını genişletmeye çalışırken özellikle Telegram sosyal medya sitesinde kripto para ile ilgili pek çok spekülatif grup oluştuğu belirtiliyor.

Kripto  para dolandırıcılığında 2019'dan sonra yaşanan bu ikinci dalganın pandemi ve ekonomik darboğaz nedeniyle küçük yatırımcıyı daha da içine çektiği ve çok sayıda mağdur ortaya çıkacağı vurgulanıyor. Sosyal medya üzerinden, değeri artacağı iddiası ile farklı kripto paralar pazarlanırken, piramidin tepesindekiler satışa geçerek kârlarını realize ediyor, olan küçük yatırımcıya oluyor.

Özlem Ermiş Beyhan/Sözcü