Vergi uzmanı ve Başkent Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Ozan Bingöl, corona virüsü salgını nedeniyle her gün giderek derinleşen bütçe açığının yeni dolaylı vergilerin geleceği yolundaki şüpheleri artırdığını ancak vatandaşın vergi ödeyecek hali kalmadığını söyledi.

Fransız Maliye Bakanı Jean Baptiste Colbert'in “Vergileme sanatı, kazı bağırtmadan, ondan mümkün olduğu kadar fazla tüy almaktır” sözünü hatırlatan Bingöl, “Ancak bizim kümesteki kazlarda tüy kalmadı. Yeni dönem göçen, kaçan, dışarıda kalan kazları yakalama, israftan tasarrufa evrilme dönemi olmalıdır” dedi. Dr. Bingöl'le son vergileri konuştuk.

DOLAYLI VERGİLER ARTABİLİR

– Zor bir süreçten geçtiğimiz bu günlerde yeni vergiler gelebilir mi?

2019'u Merkez Bankası'nın ihtiyat akçesini de kullandığımız halde yaklaşık 164 milyarlık bir açık ile kapatmıştık. Bu bütçe şartları altında pandemiye yakalandık.

Tabii kısıtlamalar nedeniyle de özellikle harcama üzerinden toplanan vergi gelirleri ciddi şekilde düşerken, harcamalarımız da öngörülenin üzerinde arttı. Etkin ve hızlı tahsilatı düşündüğümüzde yine dolaylı vergilere yüklenilecek gibi.

– Salgının bütçeye verdiği tahribatı telafi için ek vergi gelebilir mi sizce?

Geçmişteki krizlerde bütçe açıklarının finansmanı için ek vergiler konuldu. Örneğin, 1994 krizindeki net aktif vergisi, ek motorlu taşıtlar vergisi, ilave emlak vergisi, ekonomik denge vergisi.

1999 depreminin yaralarını sarmak için geçici çıkarılıp kalıcı olan Özel İletişim Vergisi de var. Bana sorarsanız, bu kriz ek vergi değil, vergi teşviki öngören politikalar gerektiriyor.

Bu anlamda, 1994'te uygulandığında bile arkaik, gayri adil bir nitelik arz eden vergilerin, yaşadığımız krizin niteliği dikkate alındığında, mevzu bahis dahi edilmemesi gerekir.

– Son 2 ayda yaklaşık 5 bin ürüne ilave gümrük vergisi getirildi. Altın alımına bile vergi kondu. Sizce atılan taş ürkütülen kurbağaya değiyor mu?

Aksine vatandaşın devlete olan inancını, aidiyetini yitirmesine sebep oluyor. Halkta vergi alerjisini ortaya çıkartıyor.

Dr. Ozan Bingöl

Vergileme Robin Hood gibi olmalı

– Sizce vergi politikası nasıl olmalı?

Vergilemenin diğer bir yönü de Robin Hood'çuluktur. Gelirin daha adil dağılabilmesi için zenginden alıp fakire vermektir. Özetle, vergi adaleti için dolaylı vergi ağırlıklı vergi yapısının değiştirilmesi gerekir. Bunun anlamı verginin sürekli düşük gelirli kesimin üzerine yüklenmemesidir.

Çok kazanan daha çok vergi vermelidir. ÖTV, KDV gibi dolaylı vergilere, dolaysız vergilerde de kaynakta kesintiye dayanan “kolay vergicilik”e son verilmelidir. Fransız Maliye Bakanı Jean Baptiste Colbert şöyle demiş: “Vergileme sanatı, kazı bağırtmadan, ondan mümkün olduğu kadar fazla tüy almaktır.”

Biliniz ki bizim kümesteki kazlarda artık tüy kalmamıştır. Yeni dönem; göçen, kaçan, dışarıda kalan kazları yakalama, israftan tasarrufa evrilme dönemi olmalıdır.

Nuray Tarhan/Sözcü