Geçiş ücreti ve kur güncellemesinin yılda bir kereden ikiye çıkarılması sonucu üç projede şirketlere geçen yıl fazladan 884 milyon lira aktarıldı.

Sansürlenen rapora ulaşan CHP’li Deniz Yavuzyılmaz, “Kur farkından doğan devasa yük halkın sırtına yüklendi. Bu gerçek, raporda yer almadı. Şirketlerin 2020’de 884 milyon 931 bin TL daha fazla gelir elde etmesi sağlandı’’ dedi.

Cumhuriyet'ten Hazal Ocak'ın haberine göre Sayıştay Başkanlığı’nın “Karayolları Genel Müdürlüğü 2020 Yılı Taslak Denetim Raporu” ortaya çıktı. Taslak raporda, yap-işlet-devret modeliyle yapılan bazı projeler için verilen geçiş garantilerinde şirketlerin kur farkından etkilenmemesi için sözleşmede değişiklik yapıldığı tespit edildi. Yapılan değişiklik nedeniyle, kur farkından doğan devasa yük halkın sırtına yüklenmiş oldu. Yayımlanan raporda bu bölüm yer almadı. 

Rapora ulaşan TBMM KİT Komisyonu üyesi CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “Sansürlenen bulgulara göre yap-işlet-devret modeli ile yaptırılan otoyol projelerinin sözleşme hükümleri değiştirilerek görevli şirketlerin 2020’de 884 milyon 931 bin TL daha fazla gelir elde etmesi sağlandı. Sözleşmelerde yapılan bu değişiklikler nedeniyle projelerin kamuya devredileceği tarihe kadar şirketlerin kasasına fazladan 2 milyar 549 milyon 982 bin TL gireceği Sayıştay tarafından hesaplanmaktadır” dedi. 

Yavuzyılmaz’ın paylaştığı taslak raporda, şirketlerin lehine uygulamalar dikkat çekti. Raporda “Kuzey Marmara Otoyolu Projesi (KMO), Odayeri - Paşaköy (3. Boğaz Köprüsü dahil) kesimi işi, Gebze - Orhangazi - İzmir (İzmir Körfez Geçişi) Otoyolu projesi işi ve Menemen - Aliağa - Çandarlı Otoyolu projesi işinde, işin sözleşmesinin sözleşme imzalandıktan sonra esaslı unsurları itibarıyla değiştirildiği tespit edilmiştir” denildi. 

Raporda köprülere ilişkin tespitler özetle şöyle:

- KMO Odayeri - Paşaköy Kesimi projesi: Günlük 135 bin araç geçiş garantisi verildi. Ödemeler ilk yarıyıl dokuz, ikinci yarıyıl üç ay öne çekildi. 2019 ilk işletme yarıyılı için garanti ödemesi tutarı KDV dahil 1 milyar 684 milyon 426 bin 721 lira 22 kuruş, ikinci işletme yarıyılı için 1 milyar 872 milyon 679 bin 588 lira 1 kuruş ödendi. 2020 ilk işletme yarıyılı için ise garanti ödemesi tutarı KDV dahil 2 milyar 31 milyon 976 bin 259 lira 62 kuruş, ikinci işletme yarıyılı için 2 milyar 258 milyon 469 bin 2 kuruş ödeme yapıldı. Geçiş ücreti ve kur güncellemesinin yılda bir defadan ikiye çıkarılması sonucu 2019 için şirket garanti geliri ve araç geçiş geliri toplamı olarak 261 milyon 781 bin 634 lira daha fazla gelir elde etti. Şirket 2020 yılı içinse 424 milyon 690 bin 314 lira daha fazla gelir elde etti.

- Menemen - Aliağa - Çandarlı Otoyolu projesi: 35 bin araç geçiş garantisi verildi. Yılık ilk altı ayı için yapılacak garanti ödemesi sekiz ay, ikinci altı ayı için yapılacak garanti ödemesi iki ay öne çekildi. 2020 ilk işletme yarıyılı için garanti ödemesi tutarı KDV dahil 207 milyon 736 bin 867 lira, ikinci işletme yarıyılı için 211 milyon 954 bin 511 lira ödendi. 2020 yılı için şirket garanti geliri ve araç geçiş geliri toplamı olarak 39 milyon 288 bin 645 lira daha fazla gelir elde etti.

- Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu projesi: 2020 ilk işletme yarıyılı için garanti ödemesi tutarı KDV dahil 1 milyar 999 milyon 953 bin 25 kuruş, ikinci işletme yarıyılı için 1 milyar 794 milyon 555 bin 130 lira 12 kuruş ödeme yapıldı. 2020 için şirket garanti geliri ve araç geçiş geliri toplamı olarak 420 milyon 952 bin 89 lira daha fazla gelir elde etti.