Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın pazar günü Brüksel yolunda yaptığı açıklamalar, büyük kısmı kuru düşük tutmak için harcandığı tahmin edilen Merkez Bankası (MB) rezervlerine yönelik süren tartışmaları, yeniden alevlendirdi.

Erdoğan, Çin ile yeni swap anlaşması yapıldığını duyurdu. Rezervlerin sorulması üzerine Türkiye'nin brüt rezervlerinin 100 milyar dolara ulaştığını söyleyen Erdoğan, Çin ile yeni 3.6 milyar dolarlık swap (vadeli takas işlemleri) anlaşması yapıldığını bildirdi.

Yeni anlaşmayla 6 milyar dolarlık bir swap anlaşmasına ulaşıldığını belirten Erdoğan, “Başbakanlığım döneminde (rezervlerde) 135 milyar dolara kadar çıkmıştık. İnşallah bu tırmanış şimdi yeniden başlıyor ve bu tırmanışı da devam ettireceğiz” ifadelerini kullandı.

Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez

MB GÖSTERİYOR

Bu açıklamalar Merkez Bankası'nın bilanço verilerinin yeniden tartışmaya açılmasına neden oldu. Diğer ülke merkez bankaları ve yurtiçi bankalarla yapılan vadeli takas (swap) işlemlerinin rezervleri nasıl makyajladığı bir kez daha gözler önüne serildi.

Twitter hesabından MB döviz rezervleri hakkında paylaşımda bulunan Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, “28 Mayıs 2021 itibarıyla MB'nin brüt rezervleri 93.7 milyar dolar, net rezervleri 13.6 milyar dolar, swap hariç net rezervleri eksi 56 milyar dolardır” dedi. Eğilmez, swap hariç net rezervlerin Merkez Bankası'nın verilerinden hesaplandığının da altını çizdi.

MAKYAJLANMIŞ

Tera Yatırım baş ekonomisti Enver Erkan ise Türkiye ile Çin arasında yapılan swap anlaşmasına dikkat çektiği açıklamasında  “Brüt rezervlere rakamsal katkısı var, evet, ancak swap aynı zamanda bir yükümlülüktür.

Çin'in elinde TL, bizim elimizde yuan olacağı için bunun geçerli bir para birimine çevrilmesi gerekir.

İki ülke arasındaki para takası, vadesi geldiğinde bu sefer ters şekilde yapılacak.

Yani aslına bakıldığında Çin swap anlaşması bilançoyu daha iyi gösterir, ama daha iyi yapmaz” değerlendirmesinde bulundu.

Bankaların MB ile gerçekleştirdiği swap işlemleri sayesinde rezervlerdeki dramatik düşüş bir anlamda makyajlanmış oluyor. MB'nin ‘uluslararası rezervler ve döviz likiditesi' tablosuna göre, yurtiçi ve yurtdışı yerleşik bankalarla yapılan swap işlemlerden kaynaklanan net döviz ve altın yükümlülükleri 69.4 milyar dolara çıktı. Bu tutar, aynı dönemde 93.6 milyar dolar olan resmi rezerv varlıkların yüzde 74'ünü oluşturuyor. Bu oran 2019 sonunda yüzde 17 seviyesindeydi.

İlhan Kesici

‘Cumhurbaşkanı'na yanıltıcı bilgi verildiği anlaşılıyor'

CHP İstanbul Milletvekili İlhan Kesici, Twitter hesabından MB'nin swap hariç net rezervlerinin eksi 55 milyar dolar seviyesinde olduğuna işaret ederek, “MB rezervleri hakkında Cumhurbaşkanı'na eksik ve yanıltıcı bilgi verildiği anlaşılıyor” dedi. Cuma akşamı IMF raporunda, Türkiye'nin brüt rezervlerinin tavsiye edilen yeterlilik aralığının çok altında olduğu belirtildi. Açıklamada, düşük rezervin gölgesindeki Türkiye'nin şoklara karşı kırılgan olduğu vurgulandı.

Mehtap Özcan Ertürk/Sözcü