Faizsiz finansmanla konut ve taşıt edindiren şirketlerin faaliyetlerini yasal çerçeveye kavuşturmak üzere hazırlanan kanun teklifi, TBMM Sanayi ve Ticaret Komisyonu’nda kabul edildi. Mevcut şirketlere yasaya intibak için 6 aylık süre veriliyor. Bu iki kez uzatılabilecek.

Sektörün büyükleri, komisyon toplantısında mevcut sözleşmelerin tamamının yenilenmesinin fiilen imkansız olduğunu savundu. Halen bu alanda faaliyet gösteren 39 şirketten sadece birinin 100 milyon liralık asgari ödenmiş sermaye şartını yerine getirdiği dikkate alındığında, yasa çıktıktan sonra en fazla 10 şirketin sermaye şartını yerine getirebileceği belirtiliyor. Erdoğan’dan talimat: 'Lütfi, bunlar Kombassan, Çiftlik Bank işine dönmesin'

Bazı küçük şirketlerin ise güçlerini birleştirme yoluna gidebileceği değerlendiriliyor. Faizsiz konut ve taşıt edindiren tasarruf finansmanı şirketlerinin faaliyetlerini yasal altyapıya kavuşturmak üzere hazırlanan kanun teklifi TBMM Sanayi ve Ticaret Komisyonu’nda kabul edildi. Kabul edilen teklifle birlikte tasarruf finansman şirketlerine asgari 100 milyon lira sermaye şartı getirilirken, mevcut şirketlere bu düzenlemelere uyum için 6 ay süre verildi. Şartlara uyamayan şirketlerin tasfiyesini öngören madde tartışma yarattı.  Faizsiz konutta yeni dönem: Yüzde 85'i Kapanıyor!

Halen 375 bin konut ve araç finansmanı sözleşmesi bulunduğu belirtilirken, bunların sözleşme imzaladığı şirketlerin tasfiyeye girmesi halinde önemli bir bölümünü mağdur olacağı vurgulandı. Dünya yazarlarından Bumin Doğrusöz, bazı şirketlerin sermaye şartını yerine getirebilmek için güçlerini birleştirme yoluna gidebileceklerini söyledi.

Kabul edilen teklifle birlikte tasarruf finansman şirketlerine asgari 100 milyon lira sermaye şartı getirilirken, mevcut şirketlere bu düzenlemelere uyum için 6 ay süre verildi. Ancak bu 6 aylık zaman diliminde mevcut sözleşmelerin, kanuna göre değiştirilmesine yönelik zorunluluk sektör temsilcilerinin itirazına yol açtı. Sektörün en büyük üye sayısına sahip şirketleri, komisyon toplantısında mevcut sözleşmelerin tamamının yenilenmesinin fiilen imkansız olduğunu belirttiler.

Halen tasarruf finansmanı alanında faaliyet gösteren 39 şirketten sadece bir tanesinin 100 milyon liralık sermaye şartını yerine getirdiği, yasa çıktıktan sonra ise en fazla 10 şirketin bu şartları taşıyabileceği kaydediliyor. Teklif uyarınca sözleşme şartlarını yerine getiremeyen şirketler tasfiye edilecek. Bu durumun da halen sayıları 375 bini bulan sözleşme sahiplerinin çoğunun mağduriyetine yol açacağı öne sürülüyor.

Gazetemiz yazarlarından Prof. Dr. Bumin Doğrusöz, mevcut şirketlerin güçlerini birleştirerek sermaye şartını yerine getirebileceklerini söyledi. Düzenlemede amacın sözleşme imzalayanların hakkını korumak olduğunu ifade eden Doğrusöz, “Dolayısıyla hak kaybı oluşmasını önlemek için sermaye şartı getirilmiş durumda. Küçük ve zayıf şirketler birleşerek yapılarını güçlendirebilirler” değerlendirmesini yaptı.

Yasa teklifinin Meclis Sanayi Komisyonundaki görüşmelerinde bilgi veren Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül, faizsiz konut ve taşıt edindirmeyle ilgili tasarruf finansman şirketlerinin finansman şirketi biçiminde çalışmaları nedeniyle yasal düzenleme ihtiyacı doğduğunu belirterek, geçmişte bankacılık sektöründe yaşanan olumsuzlukların benzerinin yaşanmaması için bu şirketlerin belirlenen kurallar çerçevesinde bankalar gibi BDDK’nın gözetimine gireceğini ifade etti.

Sermaye şartı getirildiğini, sektöre girme şartlarının belirlendiğini anlatan Gül, “Aynı bankalar gibi sektöre giriş ve çıkışlar noktasında bir problem olursa o problemin düzeltilmesi sağlanacak, düzeltme mümkün değilse, kötü çalışan ya da suça kayan mekanizmalarda da bir anlamda savcılığa intikal ettirecek bir denetim, gözetim faaliyeti yürütülecek. Toplanan paralar amaçları doğrultusunda harcanacak” dedi.

5 yıla kadar hapis cezası getiriliyor

BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben yasa teklifinin hazırlanma çalışmalarına başladıklarında 12 firma varken çalışma tamamlandığında sayının 29’a yükseldiğini belirterek, halen Ticaret Bakanlığına kayıtlı 45 firma olduğunu belirtti. Akben, firma sayısının Anadolu’nun çeşitli illerine yayılarak arttığını belirterek, Ticaret Bakanlığı kayıtlarında 45 şirket görünmekle birlikte, emlakçı ya da başka sıfatlarla yaklaşık 100’e yakın firmanın olduğunu söyledi.

Akben, bu kapsamdaki firmalarda 375 bin sözleşme bulunduğu bilgisini verdi. Komisyonda kabul edilen teklife göre, tasarruf finansman şirketlerinin asgari sermaye tutarı 100 milyon lira olacak. Tasarruf finansman şirketleri yalnızca konut veya taşıt ediniminden doğan borçları finanse edebilecek. Gerekli izinleri almadan tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan kişiler, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

Bu arada yasa teklifinin görüşmeleri sırasında TTK’da yer alan tek ortaklı anonim şirket kurulmasına ilişkin düzenlemeye paralel olarak 6361 Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununda yapılan değişiklik, bankaların da 5 yerine tek ortakla kurulup kurulmayacağı tartışmasına neden oldu. BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben, Türk Ticaret Kanunu’na paralel olarak Bankacılık Kanununda değişiklik ihtiyacı bulunduğunu belirtirken Bankalar Kanunu ile ilgili bir değişiklik paketi çalışması yaptıklarını açıkladı.

Sektörün profili

60 bin: 2020’de teslim edilen ev ve araba sayısı. Yüzde 5: Konut sektöründen aldığı pay.

Yüzde 20: Yasal düzenlemeyle konutta hedeflenen pay. Yüzde 35: 2020 büyüme oranı.

Markalı konut üreticileri de sektöre girdi

2020’yi yüzde 35 oranında büyüme ile kapatan sektör, konut sektöründen aldığı yüzde 5 payla dikkat çekiyor. Yasal düzenleme sonrası büyümenin hızlanmasının beklendiği sektöre müteahhitler de giriş yaptı. İlk giriş yapan ise sektörün markalı konut üreticisi Sinpaş oldu. Firma, Sinpaş YTS adıyla sektörde ilk şubesini açtı.

Pandemi sürecinde faizsiz otomobil sektörü de hareketli günler yaşadı. Pandemide toplu taşıma kullanmak istemeyenler özel otomobil arayışına girince bu alana yönelik talepler de arttı. Bazı firmaların otomobil satışları yüzde 100 artış kaydetti. Bazı şirketlerin ise otomobilin dışında iş makineleri, nakliye araçları, tır ve kamyon gibi seçenekleri de portföyüne ekledikleri dikkat çekti.

Büyük firmalar düzenlemeyi olumlu buluyor

Faizsiz konut ve otomobil finansman alanında faaliyet gösteren büyük ölçekli şirketler düzenlemeden memnun. Finansman yapısı zayıf küçük ölçekli şirketlerin sektöre verebileceği olası zararların önüne geçileceğini, bu alandaki belirsizliklerin ortadan kalkacağını ifade eden büyük şirketlerin temsilcileri, yasayla birlikte sistemin hızla büyüyeceğini savundu.

Bu arada, yasal düzenleme çalışmalarının şekillenmesi sonrasında, sektördeki büyümenin hızlanmasını bekleyen müteahhitlerin sektöre girişi de başladı. Markalı konut üreticilerinden Sinpaş, bu alanda faaliyet gösterecek Sinpaş Yapı Tasarruf Sandığı adıyla yeni bir şirket kurdu. Sektörün önde gelen firmaları, küçük firmaların sektöre zarar vermemesi için düzenlemeyi olumlu buluyor. Son iki yılda ortaya çıkan şirketlerin yasaya olan ihtiyacı ortaya koyduğunu belirten Emin Grup Kurumsal İletişim ve Marka Yönetimi Direktörü Mustafa K. Daldal, “Eminevim olarak yılda 25 bine yakın teslimat yaptığımız, 60 binden fazla kişinin tercihi olduğumuz bir ortamda bu sistem için devlet denetim ve güvencesi olmasının zamanının geldiğine inanıyoruz. Birbiri ardına çıkan şirketlerle sistemin suiistimal edilmesi endişesini yaşadık. Son iki yılda ise bu endişemiz daha da arttı. Çünkü yaşanmış bazı acı tecrübelerin burada da yaşanmasını arzu etmiyoruz ve yasayı sektörümüz için artık bir ihtiyaç olarak görüyoruz. Çıkacak yasanın sistemin faizsiz esaslara dayalı ve kendine özgü bir yapısını koruması gerektiğine inanıyoruz.”

Sektör disipline edilecek Türkiye Yapı Tasarruf Finansman Derneği Kurucu Genel Başkanı ve Finansevim Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Kolo yapılacak düzenlemelerle tasarruf finans sektörünün çok daha sağlıklı hale geleceğini söyledi. Yasanın, gelecekteki tüketici mağduriyetinin önüne geçilmesine sağlayacağını belirten Kolo, “Sektörümüze vatandaşın ilgisi büyük. Bu nedenle bu alanda faaliyet gösteren firma sayısı hızla artıyor. Biz ve bizim gibi kurumsal firmalar vatandaşın zarar görmesinden endişe ediyor ve ‘bizi denetleyin’ diyorduk. Uzun süredir beklediğimiz adım atıldı. Atılan bu adımla sektörümüz disiplin altına alınacak. Yeterli sermayesi olan firmalar bu alanda faaliyet gösterecek ve tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilecek” dedi. Regülasyon sürecinin sektöre önemli katkı sağlayacağını ifade eden Birikimevim Genel Müdürü Osman Telli de, “Finans sektöründe hizmet sunduğumuz bilinciyle tüm alt yapısal gereksinimlerimizi tamamlamak üzere çalışmalarımızı yapıyor, regülasyon süreci sonrasına hazırlanıyoruz” açıklamasını yaptı.

Canan Sakarya/Leyla İlhan/Dünya