Eski Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile görevden alınmasının ardından başlayan ‘Merkez Bankası’nın bağımsızlığı’ tartışmaları devam ediyor.

AKP grup toplantısında Ekim ayı enflasyon rakamlarını değerlendiren Erdoğan “Hep ne diyordum? Bu faizi düşürmekten başka çare yok. ‘Bunu düşürdükçe enflasyon düşer’ dedim. Demedim mi? Bakın şimdi, sistem değişince Merkez Bankası Başkanını da görevden aldık. Çünkü laf dinlemiyor adam. Ve yeni arkadaşımızla yola devam ettik. Dedik, ‘Bak böyle böyle, bunu düşüreceğiz.’ Şimdi enflasyonda tek haneye düştük, buyurun” şeklinde konuştu. Erdoğan’ın bu sözleri Merkez Bankası’nın siyasal bağımsızlığının kalmadığını gözler önüne seriyor. Erdoğan: Laf dinlemedi görevden aldım

Ancak liberal ekonomilerde Merkez Bankası’nın temel ilkelerinden biri olan ‘bağımsızlık’ bankanın resmi sitesinde yer alan makalede şu şekilde anlatılıyor:

“Merkez Bankası bağımsızlığı, para otoritelerinin kurumsal, yönetimsel, finansal ve para politikasına ilişkin kararlarını herhangi bir baskı unsurundan bağımsız bir şekilde alabilme kabiliyetini ifade etmektedir.

Merkez bankası bağımsızlığı kavramının bir diğer boyutunu ise kurumsal bağımsızlık oluşturmaktadır. Kurumsal bağımsızlık, karar alma organlarındaki üyelerin işlevlerinin ve bağımsızlıklarının sürekliliğini ve toplumla iletişim yollarının siyasi baskıdan uzak olmasını da ifade etmektedir.”

‘Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ve Bağımsızlık’ isimli makalede 2001 yılının Merkez Bankası’nın bağımsızlığı açısından dönüm noktası olarak belirtiliyor:

"Kurumsallaşmanın merkez bankası bağımsızlığının güçlendirilmesi konusundaki önemi dikkate alınarak söz konusu Kanun değişikliği ile para politikası karar alma sürecinin de kurumsallaşması hedeflenmiş ve para politikası ilke, strateji ve hedeflerinin belirlenmesinden sorumlu Para Politikası Kurulu (PPK) kurulmuştur.

2001 tarihinde kabul edilen 4651 sayılı kanunda ise Merkez Bankası hakkında şöyle bir kanuni hüküm yer alıyor; “Banka, bu Kanun ile kendisine verilen görev ve yetkileri, kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır.”

Havva Gümüşkaya/Birgün