Milyonerlerin uzay gezintileri başladı. Geçen hafta Virgin Galactic’in kurucusu İngiliz trilyoner Richard Branson ve ekibi ilk uçuşu gerçekleştirerek bir ilke imza attı. 20 Temmuz’da ise Amazon’un ve Blue Origin’in kurucusu Jeff Bezos, Blue Origin’in New Shepard roketiyle uzaya çıkacak. New Shepard  pilotsuz ve tam otomatik bir uzay aracı. 

15 kez yörünge altı uçtu ama henüz kimseyi taşımadı. Yani uzayda henüz milyarderlerle sınırlı olsa da turizm çağı başladı diyebiliriz.  Bronson tarih yazdı, uzaya giden ilk milyarder oldu!

Şimdilik bu uçuşlar uzayın sınırına, yani yörünge altına düzenleniyor. Virgin Galactic’in uçuşu 85 km (53 mil) yüksekliğe idi. Peki bu yükseklik aslında uzay olarak sayılır mı? Uzayın başladığı yerin tanımı nedir?  

Kármán çizgisi, 100 km (62 mil) olarak 1957 yılında İsviçre Hava Sporları Federasyonu tarafından bir faaliyetin havacılık mı yoksa uzayla ilgili mi olduğunu belirlemek için kabul edildi. ABD Hava Kuvvetleri ve NASA ise bu sınırı 80 km (50 mil) olarak belirler. Bu irtifaya, X-15 ve özellikle özel olarak finanse edilen SpaceShipOne dahil olmak üzere bir dizi özel uçak tarafından ulaşıldı. Hatta 112 km’ye (70 mil) kadar çıkıldı. Yani Branson’un  VSS Unity’sinin mevcut başarısının çok üzerinde. Blue Origin lansmanı ise 106 km (66 mil) hedefliyor.

250 BİN DOLAR

Bu yükseklik, aslında yörüngede olmak anlamına gelmiyor. Bu irtifada yörüngede olmak için yatay yönde minimum 7.85 km/s (17.500mph) hızla seyahat ediyor olmanız gerekir. Unity sadece yukarı doğru bir hızlanma ve ardından kontrollü bir düşüştü. Bunu yapmak nispeten basit, ancak bunu bir yörüngeye dönüştürmek hem enerji hem mühendislik açısından çok daha zor.

Bir milyarderin 1 saatlik yolculuk için 250 bin dolar ödeyerek dünyaya 85 km yükseklikten bakması birçok insanı heyecanlandırdı tabii. Ama tepkiler de yok değil. Böyle bir girişime harcanan rakamların dünyada süregelen  yoksulluk, pandemi gibi yaşamsal sorunlara ayrılmaması örneğin... 

BİR DE ÇEVRESEL BOYUTU VAR

İşin bir de bugüne kadar dillendirilmeyen bir çevresel boyutu var: 

Virgin Galactic’e göre, Unity’de tek bir uçuş, Londra- New York arası bir yolculukta business class’taki bir yolcuya eşdeğer olan 1.2 ton karbon emisyonuyla sonuçlanıyor.

Havacılıkla karşılaştırıldığında, bu oran küçük olabilir ama bu uçuşlar ne kadar sık ve düzenli olursa o kadar fazla karbon eklenecek.

Blue Origin’in motorları ise sıvı hidrojenle çalışıyor. Bu nedenle emisyonlar minimum düzeyde olsa da sıvı hidrojen üretimi ve malzemelerin taşınması için karbon maliyeti hala bir sorun. 

Sonuçta özetlersek; hiçbir yeni rekor kırılmadı ve hiçbir yeni teknoloji test edilmedi. Gerçek heyecan, bu şirketler yörüngeye ulaşabildiklerinde, yeni teknolojileri denemeye istekli olduklarında, bilimsel araştırmalara ciddi katkılarda bulunduklarında ve süper zengin olmayan daha fazla insana kapılarını açtıklarında gelecek.

Özlem Yüzak/Cumhuriyet