Alım gücündeki düşüşün de etkisiyle galerilerin kapıları açılmaz oldu. Sıkıntılı tablo en çok satan ilk 10 listesine de yansıdı. Ortalama fiyatlar 195 bin liradan 232 bin liraya çıktı. İlk sırada bulunan Fiat Egea’da bu yılın başından bu yana yüzde 35’lik fiyat artışı meydana geldi.

Otomobil satışlarını derinden etkileyen kur, ÖTV ve faizler bir türlü düşmek bilmiyor. Özellikle rekor kıran kur karşısında araç fiyatları her geçen gün yükselirken, ÖTV baremlerinin de artmaması fiyatları zirveye taşıdı. Buna bir de düşük alım gücü eklenince yeni bir otomobil sahibi olmak artık gerçekten hayal oldu. Türkiye’de en çok satan ilk 10 modele bakıldığında fiyatların ortalama yüzde 19 arttığı görülürken, TÜİK enflasyonuna göre artış yüzde 8 oldu.

Türkiye’de yeni bir araç sahibi olmak artık hiç de kolay değil. Artan özel tüketim vergisi (ÖTV) ve kur fiyatları uçurdukça uçuruyor.

Alım gücünün düşmesiyle birlikte artan fiyatlar karşısında tüketicinin eli kolu bağlanırken, ÖTV matrahı her geçen gün geçen liste fiyatları sorunu bir adım daha öteye götürüyor. Neredeyse yüzde 45’lik ÖTV diliminde araç kalmazken, her ay değişen fiyatlar yüzde 50 ÖTV’ye giren araç sayısını da azaltıyor.

Geçtiğimiz günlerde gündeme gelen fiyat konusunda 4 yıl öncesine göre, araç fiyatlarının yüzde 200 arttığı ortaya koyulmuştu. Haziran 2021’de kurdaki yeni rekor zirvesiyle birlikte fiyatların Mayıs 2021’e göre en az yüzde 5 artması da beklentiler arasındaydı. 2021 yılında en çok satılan ilk 10 modele bakıldığında kur ve vergi yansımalarının çoktan etiketleri vurduğu gözüküyor.

Sadece baz ve giriş donanımla ilk 10 şöyle sıralanıyor; Fiat Egea sedan, Toyota Corolla sedan, Renault Megane sedan, Renault Clio, Honda Civic sedan, Volkswagen Passat, Dacia Duster, Fiat Egea Cross, Volkswagen Polo ve Hyundai i20. Sadece en fazla satılan bu 10 modele bakıldığından Ocak-Haziran 2021 döneminde ortalama fiyat farkının yaklaşık 37 bin lira olduğu görülüyor. Bu da ortalama yüzde 19’luk artışı ortaya koyuyor. 

Sürekli yeni rekorlara imza atan euro ve dolar Ocak 2021 dönemindeki çizgisini çoktan aştı. Otomobilde daha çok kullanılan euro Ocak ayında 9 lira iken geçtiğimiz günlerde 10.73’e kadar çıktı. Böylece sadece euro tarafında neredeyse 6 ayda kur kaynaklı yüzde 18’lik bir artış gerçekleşti. 5 aylık enflasyon ise ortalama yüzde 6 olarak hesaplandı.

Fakat fiyatlar özellikle ÖTV kaynaklı ne enflasyon ne de kur dinledi. Baz donanımlarda bile Türkiye’nin en çok satan ilk 10 modelinde fiyat artışları yüzde 8,5’ten başlayarak yüzde 35,6’ya kadar çıktı. İlk 10 araçta Ocak 2021’de (baz model) 195 bin lira olan etiket Haziran 2021’de 232 bin lira seviyelerini gördü.

Uzmanlar fiyat artışlarının devam edeceğini paylaşırken, hükümetten ÖTV tarafında bir matrah artışı hamlesi şimdilik gözükmüyor. Zaten ithalatı kısmak için arttırılan ÖTV’nin düşürülmesi de gündem de değil. Ama fiyatlar böyle arttıkça tüketici sıfır araçtan gün geçtikçe uzaklaşıyor.

150 BİN LİRASI OLANIN SADECE 4 SEÇENEĞİ VAR

Cardata CEO’su Hüsamettin Yalçın tabloyu şöyle değerlendirdi: “Bu yılın Ocak-Mayıs döneminde 0 km araç fiyatları %16,6 arttı. Haziran ayında da yaklaşık %5’lik bir artış olacak ve yılın ilk 6 ayında 0 km araçlarda ortalama artış %20’ler civarında olacak. Bu bağlamda 0 km araç satın almanın zorlaştığı bir dönemde olduğunu belirtmek gerek.

Gerek Ocak ayından beri yükselen döviz kuru ve buna bağlı olarak araçlarda artan vergi matrah dilimleri, yüksek faiz ve düşen alım gücü 0km bir araç satın almayı oldukça zor hale getiriyor. Öyle ki şu an piyasada satılmakta olan yaklaşık 1.300 adet 0km otomobile baktığınızda 150 bin TL’ye kadar sadece 4 model tipinin, 200 bin TL’ye kadar ise sadece 64 adet model tipinin kaldığını görüyorsunuz. 

Öyle ki çoğunluğu B ve C segmentinden oluşan bu 200 bin TL’ye kadar olan otomobillerin fiyat ortalaması da 180 bin TL. Yani alım gücüne göre oldukça yüksek. 4 sene önce 80 bin TL’ye satılmakta olan C segmenti baz bir otomobilin bugünkü fiyatı 240 bin TL olmuş durumda, yani 4 senede 3 katı bir artış var. Yükselen bir fiyatın Türkiye’de hiçbir zaman düşmediğini düşünürsek, döviz kurunda bir gerileme olmadığı, faizlerin düşmediği, vergilerin daha normal seviyelere gelmediği, kişi başına düşen gelir artmadığı ve enflasyonun makul seviyelere inmediği sürece bu gidişle 0km araç satın almak çok daha zorlaşır.

Bu yüzden artık çok yakın bir zamanda otomobil sadece A noktasından B noktasına gitmek için bir araç olacak ve insanlar da bu nedenle internet’ten 3 bin-4 bin dolar seviyesindeki o 2 kişilik elektrikli araçlardan satın alacak gibi duruyor durum. Özellikle Z Kuşağı böyle basit, fiyatı çok çok düşük elektrikli mini araçlara yönelecek. Zaten otomotivde tüm oyuncuların gelecek planlamaları ve stratejik yönelimleri de bu yönde.”

ORTALAMA FİYAT 626 BİN LİRADAN 730 BİN LİRAYA ÇIKTI

Ocak 2021’de satılan tüm 0km araçların fiyat ortalamasından da bahseden Hüsamettin Yalçın şöyle devam etti: “Sıfır araçların fiyat ortalaması 626 bin TL. Haziran da bu ortalama 730 bin TL’ye yükselmiş. Yani yüzde 16,6’lık bir artış olmuş 0 km fiyatlarında.

Ocak-Haziran 2021 arasında euro kurundaki değişime bakıldığında ise oransal olarak fiyat artışı yüzde 16 olarak görülüyor. Esasında markalar zam yapmıyor. Kur fiyatları zorluyor. Dözvizle çok paralel bir 0 km pazarımız var. Bu yüzden fiyatlar durmuyor.”

EN ÇOK EGEA SATTI, EN DÜŞÜK FİYAT ARTIŞI HYUNDAİ İ20 VE TOYOTA COROLLA DA OLDU

Vergi farkından dolayı fiyatlar ne enflasyon ne de kur dinledi. Yine en çok satan ilk 10 otomobil arasında (başlangıç baz modeller) kimi modellerde ilk 6 ayda fiyatlar yüzde 35 artarken kimisinde yüzde 8’lik artış görüldü. Satış grafiğinde listenin ilk sırasında olan Fiat Egea Ocak 2021’den bu yana yüzde35’lik fiyat artışı yaşadı.

Satışlarda listeye 5’inci sıradan giren Honda Civic sedanda da fiyat artışı yüzde 31’i buldu. Renault Megane sedan da yüzde 21’lik artış görülürken, Fiat Egea Cross’un fiyatı lansmandan bu yana yüzde 19 arttı. Volkswagen Polo yüzde 19, Passat fiyatı ise yüzde 17 arttı. Renault Clio’nun fiyatı yüzde 16 yükselirken, Toyota Corolla sedan ve Hyundai i20’de de yüzde 8’lik fiyat farkı oldu.

TÜİK’İN ENFLASYONUNA GÖRE FİYATLAR YÜZDE 8 ARTTI

TÜİK’in enflasyon verilerine göre, otomobil fiyatları (benzinli) ilk 5 ayda sadece yüzde 8 arttı. Sadece baz ve benzinli modellerden oluşan ayrıca en çok satan ilk 10 modele bakıldığında fiyatların ortalama yüzde 19 arttığı görüldü.

TÜİK verilerine göre Ocak 2021’de benzinli otomobillerin ortalama fiyatı 272 bin lira olurken, haziranda bu rakam 295 bin liraya çıktı. En ucuzların oluşturduğu listede bile fiyatlar 6 ayda 232 bin lira olduğu görüldü.

Ali Yıldırım/Karar