E-ticaret son yıllarda en çok yükselen sektörlerden biri. Pandemi ise e-ticaretin yükselişine ekstra destek olarak birçok kullanıcının internet alışverişlerine yönelmesine sebep oldu.

Pandemi E-Ticareti Nasıl Etkiledi?

Ticaret Bakanlığı’nın istatistiklerine göre 2019 yılında, yani hemen pandemi öncesinde ülkemizde e-ticaretin geleneksel ticarete göre oranı en yüksek %11 olabilmişti. Yani yapılan her 10 alışverişin yalnızca 1’i elektronik ortamda yapılıyordu. Pandeminin etkisini gösterdiği 2020 Mart ayında bu oran %18.4’e çıktı. 2021 yılında bu oran daha da arttı. Kasım 2021 yılında e-ticaretin genel ticarete oranı %20.4’ü buldu.

Yani pandeminin de etkisiyle öncesinde her 10 alışverişten 1’i elektronik ortamda yapılırken bu oran 2 yıl içinde neredeyse her 5 alışverişten 1’ine kadar yükseldi. Yalnızca 2 yıllık süreçte yaşanan bu büyük  artış bile sektöre birçok yeni oyuncunun girmesini sağladı. Aynı zamanda e-ticaret alanında güçlü şirketler de bu süreçte çok hızlı bir büyüme yakaladı.

2019 yılında ülkemizde toplam 68.457 işletme pazar yerlerinde ve/veya kendi web siteleri üzerinden satış yaparken 2021 yılında bu sayı 484.347’e yükseldi. Yani satışlar pandemi sürecinde artmaya devam etse de satış yapan işletme sayısı satış hızının sağladığı yükselişi de oldukça aştı. 

Peki pandeminin etkisini yitirmesi ve insanların tekrar rahatlıkla yüz yüze alışveriş yapabilmesiyle bir şeyler değişiyor mu?

Pandemi Sonrası Dönemde E-Ticaret Şirketleri Küçülüyor mu?

Pandemi sonrası dönemde uzun yıllar içeren projeksiyonlara baktığımızda e-ticaret büyümeye devam edecek fakat 2 yıl içinde yaşanan büyük ivme kesilmiş gibi görünüyor.

Dünyanın en popüler e-ticaret yazılımı şirketlerinden biri olan Shopify, çalışanlarının yüzde %10’unu işten çıkarıyor. Şirket CEO’su Tobi Lütke çevrim içi satışların pandemi öncesi tahminlerden 5 ila 10 yıl ileri sıçrayacağını tahmin ettiklerini fakat maalesef tahminlerinin doğru çıkmadığını söylüyor. Hızlı büyümenin yarattığı sorunlarla boğuşan diğer bir şirket ise bu topraklardan doğan Getir. Toplamda 32 bin kişinin üzerinde çalışanı olan Getir de birçok farklı ülkedeki operasyonlarında yüzde 10’luk bir küçülmeye gitti. 

Pandeminin e-ticarette etkisini kaybettiği Amerikan şirketlerinin hisse değerlerinde de ortaya çıkıyor. Özellikle el yapımı ürünlerin satışında dünyanın en popüler sitesi haline gelen Etsy’nin Mart 2020’de hisse değeri 60$’dı. Pandemi etkilerinin en yoğun şekilde hissedildiği Kasım 2021’de hisse değeri 291$’a kadar çıkmıştı. Ağustos 2022’de ise hisse değeri 100$’a kadar geriledi.

Pandemi e-ticaret sektöründe büyüyen bir ivme yaratmıştı. Bu ivmeden faydalanan birçok şirket pandemi öncesi yapılan e-ticaret büyümesine dair projeksiyonları hiçe sayarak pandeminin yarattığı çevrim içi alışveriş alışkanlarının yükselen bir ivmeyle devam edeceğini düşündü fakat şimdilik yanıldıklarını görüyoruz. 

Önümüzdeki Yıllarda Neler Olacak?

E-ticaret, pandeminin yarattığı etki olmasaydı da büyüyen bir çizgide ilerliyordu. Şimdi büyüme rakamları konusunda tekrar pandemi öncesi seviyelere geri dönüyoruz. Ayrıca dünyada birçok ülkede yaşanan resesyon riski ve yüksek enflasyon rakamlarının e-ticarete nasıl bir etkisi olacağını yakın gelecekte göreceğiz. 

Yine de e-ticaretin önümüzdeki yıllarda küçülmesi, beklentiler arasında yer almıyor. Fiziksel mağazaya da sahip hibrit modelli e-ticaret siteleri önümüzdeki yılların en çok kazananları olabilir. Aynı zamanda pazar yerlerindeki toplam e-ticaret işletmelerinin sayısını da göz önüne alınca kendi sitesine sahip e-ticaret siteleri de bu sürecin kazananları olacaktır.

E-Ticaret Sektörüne Girmek Hâlâ Mantıklı Mı?

E-ticaretin toplam ticaret içindeki yüzdesi pandemi dönemi rakamlarının altına düşebilir. Yine de ivmenin yıllar içinde yükselen bir trendde olacağını öngörebiliriz. Bu süreçte e-ticarete atılmak isteyenlerin yapması gerekenler müşterilerin e-ticarette yaşadığı sorunlara çözüm bulmak ve markalaşarak güven yaratmak. 

Özellikle çok büyük bir sermayeyle sektöre girmeyecekseniz sadece fiyat kırarak rakiplerinizle yarışmanız mümkün değil. Her gün değişen ve gelişen bu sektörde uzun vadeli bir plan yapmalısınız. 

Satacağınız ürünlere karar verirken kendinize uygun hedef kitlenizin yer aldığı pazar yerlerini tespit etmek de oldukça önemli. Örneğin yurt dışına satış yapma hedefiniz varsa ve çok yüksek stok rakamlarına ulaşmanız zor görünüyorsa daha niş bir pazar yeri olan Etsy’de mağaza açmak planlarınız arasında yer alabilir. 

Özetle fark yaratabileceğiniz ve rakiplerinizden ayrışabileceğiniz ürünler ve bu ürünleri destekleyen bir müşteri hizmeti e-ticarette uzun yıllar başarılı olmanızı sağlayacak formül olabilir. Kısa süreli trendlerden faydalanmak işinize yarayabilir fakat tüm iş modelinizi kısa süreli trendler üzerine kurarak uzun yıllar sektörde var olmanız kolay olmayacaktır.