Massachusetts Institute of Technology Öğretim Üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu Bloomberg HT'de Ali Çağatay'ın sorularını yanıtladı.

Türkiye ekonomisinde son 10 senedir derin yapısal sorunlar olduğunu söyleyen Acemoğlu "Durgunluk artık kolay kolay gidecek gibi değil, bunu aşabilmek için de hem piyasa hem bankacılık ve borçluluk konusunda gerçekten radikal sonuçlar getirebilecek reformlara gerek var" yorumunu yaptı.

Acemoğlu bu politikalar izlenmezse ekonominin durumunun kolay kolay iyiye gitmeyeceğini belirtti.

'RADİKAL REFORMLARA İHTİYAÇ VAR'

Bütçe açığı ve cari açığın problemlerin yansıması olduğunu belirten Acemoğlu "Tasarruf açığı bir problem çünkü daha fazla yatırımda ve daha doğru yatırımda bulunmamız lazım. Ama ekonominin çok daha derin problemleri var. Daha derin problemlerin bir bölümü orta vadeli bir bölümü kısa vadeli...  

Yani kısa zamanda ileri gitmek için adım atmamız lazım. Orta vadeli problemler ekonominin kurumsal çökmesiyle ilgili. Yargı kurumlarının kötüleşmesi, yolsuzlukların denetlenmesinin kötü duruma gitmesi, verimliliği artıracak teknolojik adım atılmaması, iş gücü kalitesinin artmaması özellikle eğitim gibi önemli alanlarda doğru yatırımda bulunmamamızdan kaynaklanan şeyler. Bunları çözmek için derin radikal reformlara ihtiyaç var. Kısa vadede ise sorunlar bilançolarda, bankacılıkta ve bunun sonucu olarak hükümet bütçesindeki açıklardan kaynaklı. Yani yeniden yapılanma ve daha doğru tarafa gidilebilmek için bu açıkların kapatılması lazım" diye konuştu.

İstihdamın önemine değinen Acemoğlu "istihdam olmamasının en büyük nedeni kimsenin tembel olmasından değil, yatırımlarımızın verimliliği artırmaması ve eğitim sistemimizin doğru nitelikleri vermemesinden kaynaklanıyor. Eğer okullarımızda yanlış bilgi verirsek tabii istihdam yaratmakta da zorlanırız" ifadesini kullandı.

'ENFLASYONU DÜŞÜRMEK İÇİN FİYAT ARTIŞINI DURDURMAYA ÇALIŞMAK İYİ YÖNTEM DEĞİL'

Enflasyonun bütçe açığının ve büyümenin düşük kaliteli olmasının sonucu olduğunu ifade eden Acemoğlu "2002 - 2007 döneminde Türkiye'nin büyümesi verimliliği artırarak oldu. Yani her koyduğumuz kaynağı daha iyi kullanıp büyümeyi başardık. Son 10 sene içinde verimlilik artışı yok. Üretkenliği artıramadığımız için enflasyonlu, cari açıklı, bütçe açıklı bir yere geldik" şeklinde yorum yaptı.  

Acemoğlu bütçe açığı kapanmadığı sürece enflasyon baskısının da devam edeceğini kaydetti. Enflasyonun önemli olduğunu vurgulayan Acemoğlu alttaki problemlerle uğraşmak gerektiğini söyledi ve ekledi; "Enflasyonu düşüreceğiz diye fiyat artışını zorla durduralım derseniz daha kötü olur. Yapılması gereken üretkenliği artırmak, bütçe açığını ortadan kaldırmak. Doğru yapısal problemlerle bir an önce ilgilenmemiz lazım" dedi.

'AŞIRI BORÇLULUK SORUNU ÇÖZÜLMELİ'

Acemoğlu atılması gereken adımlardan en önemlisinin şirketlerin aşırı borçluluğunun çözülmesi olduğunu, şirketlerin sağlığı iyileştiği zaman yabancı sermayenin de daha fazla geleceğini söyledi. Acemoğlu "Ama bir tek borçluluk problemini yetmez, daha iyi yargı, daha iyi bürokrasi, daha iyi teknoloji ve daha iyi demokrasiye ihtiyaç var" dedi.

ABD dolarının egemenliğinin gelecek yıllar içerisinde bitip bitmeyeceği sorusuna Acemoğlu "olabilir ama gelecek 10 - 20 sene içinde değil. Çünkü insanların bir para biriminden istedikleri sadece alışverişte bulunmaları, dış açıklarını kapatmak değil, güven. Son krizler sonrası gördük ki insanlar dolar ve dolar bazında olan varlıkları daha güvenli buluyorlar. İnsanlar korku artınca altından önce dolara gidiyor. Bu böyle sürdükçe doların durumu değilşmez ama 25 30 yıl sonra örneğin Trump ekonomiyi tamamen batırırsa o da çökmeye başlar" yanıtını verdi.