TL'deki değer kaybı bir kez daha ekonomi gündeminin ilk sıralarına yerleşirken, Merkez Bankası rezervleri, yabancıların ülkeden çıkışı, ekonomik daralma, bütçe açığı, döviz cinsinden borçlar, eksiye düşen reel faizler ve jeopolitik gerilimler TL üzerinde baskı yaratıyor.

Dikkatler tekrar TL’nin üzerinde. İki aydır devam eden istikrarlı gidişatın ardından, dolar/TL’nin 7 eşiğini test etmesi ve TL’nin euro karşısında rekor seviyede değer kaybetmesi Ağustos 2018’i hatırlatıyor.

Bugün de dolar/TL yine 7 seviyesine yakın seviyeden güne başladı. Euro/TL’de 8,31 seviyesiyle yeni rekor kırıldı.

TCMB Başkanı Murat Uysal, önceki gün bankanın tükenen döviz rezervlerine dair endişeleri salgın döneminde dalgalanmaların doğal olarak yaşanacağını söyleyerek önemli görmediğine işaret etti. Uysal, açıklamalarında rezerv üzerinde daha da fazla baskı yaratabilecek TL’de bu hafta yaşanan yüzde 1.8’lik gerilemeden bahsetmedi.

DOLAR 6.9634(%-0.27)

EURO 8.2724(%0.04)

ALTIN 441.44(%0.44)

Aşağıda, TL üzerindeki baskının neden bu kadar yoğun olduğunu gösteren beş maddeyi görebilirsiniz:

1/AZALAN REZERVLER

Para birimini desteklemek için elinizde cephane olması gerekiyor. Merkez bankasının ne kadar cephanesi kaldığı ise gündem konusu.

Resmi verilere göre TCMB’nin uluslararası net rezervleri 30 milyar dolar civarında. Ancak, analistlerin hesaplamalarına göre swap mekanizmaları, yurt içi bankalardan sağlanan altın ve diğer mekanizmalar çıkarıldığında rakam eksiye dönüyor.

TD Securities şirketinden Cristian Maggio, “Bu yıl rezervlerdeki azalmanın hızına bakarsak, TCMB’nin brüt rezervini yazın ya da sonbahar sonuna kadar kullanmış olacağını öngörüyoruz” dedi.

2/İLGİ AZALIYOR

Bir yıldır para politikasında devam eden gevşeme döngüsü reel faiz oranlarını eksiye inmesine yol açtı. Bu da yatırımcıların, stresin arttığı dönemlerde TL varlıkların yeteri kadar yüksek getiri sağlayıp sağlamadığını sorgulamasına neden oldu.

Haziran’ın ardından bu ay da faiz oranını sabit tutan Merkez Bankası dün de yıl sonu enflasyon tahminini yükseltti. Artık Merkez Bankası’nın daha sıkı bir para politikasını benimseyip benimsemeyeceği merak ediliyor.

3/EKONOMİK SIKINTILAR

Türkiye ekonomisinin 2020 yılında 10 yıldan uzun bir süreden sonra ilk defa daralması bekleniyor. IMF’ye göre corona virüsü salgınının Türkiye ekonomisinde yüzde 5 daralmaya sebep olması bekleniyor.

S&P Global’ın tahminlerine göre hükümet GSYH’nin yüzde 5’i kadar rekor seviyede bütçe açığı açıklayacak.

Ancak hâlâ umut var. Sanayi üretimi hâlâ negatif olsa bile mayısta beklenenden az daraldı ve düşük ham petrol fiyatlarının petrol ithal eden Türkiye’yi desteklemesi bekleniyor.

4/KREDİ SIKIŞIKLIĞI

TL’deki değer kaybı, Türk hükümeti ve şirketlerin döviz borcunu geri ödemesini zorlaştırıyor. S&P Global, döviz kredilerin nisan ayı itibarıyla toplam kredilerin yaklaşık yüzde 37’sini oluşturduğunu belirtti ve bunu ülke bankaları için önemli bir risk olarak değerlendirdi.

5/SİYASET VE GÜÇ OYUNLARI

TL uzun zamandır siyasetin fazlasıyla etkisi altında kalıyor.

Bunlar arasında, Ankara’nın Rus yapımı S-400 füze sistemini satın alması ile birlikte ABD ilişkilerinde gerilimin tırmanması, Suriye konusunda Moskova ile yaşanan gerginlikler, Avrupa ülkeleriyle yaşanan göçmen sorunu ve yine Avrupa ülkeleriyle Kıbrıs adasının yakınlarındaki petrol ve gaz arama hakları konusunda yaşanan gerilim yer alıyor.

Şimdi ise Libya konusunda Moskova ile yeni bir gerilim yaşanma riski bulunuyor.

Döviz piyasası üzerinde daha sıkı kontrol uygulanması ve hükümetin daha düşük faiz oranları için baskı yapması da TL üzerindeki baskıları artırıyor.