Beş yıl önce enerjide tasarruf amacıyla kalıcı hale getirilen ancak eğitimden iş dünyasına pek çok kesim tarafından çileye dönüşen yaz saati uygulaması finansal piyasalarda da tartışılıyor. Kış saati uygulaması Avrupa'da 31 Ekim'de başlarken, ABD'de 7 Kasım tarihinde başlayacak.

Türkiye artık kış saati uygulamadığı için Avrupa ile Türkiye arasındaki saat farkı 2'ye, İngiltere ile 3'e çıkıyor. Özellikle Avrupa ülkelerinde ya da ABD üzerinden korunma (hedge) amaçlı ya da kredi işlemi yapmak isteyen firmaların saat farkı açıldıkça nakit akışını organize etmekte zorlandıkları belirtiliyor.

Sözcü'den Mehtap Özcan Ertürk'ün haberine göre Noor Capital Market Araştırma Birim Müdürü Arzu Toktay, şirketler için saat farkı arttıkça fiyatlama alma ve takas işlemlerinde sorunlar çıkabildiği bilgisini verdi.

ABD piyasalarında açılış ve kapanış saatleri 1 saat ileri atıldığında, bu piyasalarda aktif işlem başladığı saatlerin Türkiye'de mesai bitimine denk geldiğini aktaran Toktay, “Bu saatlerde yatırımcılar tarafından takip edilmesi giderek güçleşiyor. Yurtdışı güncel veri akışını takip etmek zor hale geliyor. Saat farkı dolayısıyla kritik bir zaman dilimi içerisinde işlemlerin gerçekleştirilmesi gerekiyor “ dedi.

MALİYETİ ARTIRIYOR

Londra ile saat farkının 3 saate çıktığına işaret Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, Türkiye'nin Avrupa ve ABD piyasaları ile saat konusunda kesişim kümesinin küçüldüğünü belirtti. Erkan, işlem saatlerinin aynı anda açık olduğu zaman dilimlerinin piyasanın en likit olduğu saatler olduğunu, likidite düştükçe spreed (finansal varlıkların alış ve satış fiyatı arasındaki fark) oranında açılmalar olabildiği gibi bunun daha yüksek işlem maliyet anlamına geldiğini söyledi.

TÜRK PİYASALARI İÇİN DEZAVANTAJ

Kış saati uygulaması Avrupa'da 31 Ekim'de başlarken, ABD'de 7 Kasım'da devreye giriyor. Artan saat farkı özellikle Borsa İstanbul'da ABD merkezli işlemlerin küçük bir zaman dilimine sıkışmasına neden oluyor. Analistler, kalıcı yaz saatinin Türk piyasaları için bir dezavantaj yarattığını belirtiyor.

‘Enerji şirketleri kâr etsin diye uygulanıyor

Enerjide ‘tasarruf' iddiasıyla kalıcı hale getirilen yaz saati uygulaması bekleneni vermedi. Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Bülent Pala, uygulamanın enerji tasarrufu yerine israfa yol açtığını, enerji tüketiminde manipülatif bir artışa neden olduğunu belirtti. 7 Eylül 2016'da tasarruf amacıyla kalıcı hale getirilen ve bekleneni vermeyen yaz saati uygulaması kamuoyunda tartışılmaya devam ediyor. CHP Burdur Milletvekili Mehmet Göker ise bu uygulamanın, enerji şirketlerinin daha fazla kâr edebilmesi için kalıcı hale getirildiğini savundu.

PSİKOLOJİMİZ BOZULDU

Göker, “Yüz yüze eğitimin yeniden başlamasıyla ‘kalıcı yaz saati' çok erken okula gitmek zorunda kalan öğrencilerin ve ailelerinin psikolojisini olumsuz etkilemektedir” dedi. Eğitim İş Genel Başkanı Kadem Özbay da uygulama nedeniyle çocukların, günün ağarmadan yollara düştüğünü belirtti. Çocukların karanlık sınıflarda ders dinlemeye çalışmasının, hem eğitimciler için hem veliler için hem de öğrenciler için ‘çile' olduğu vurguladı.

RUSYA VAZGEÇTİ

Kalıcı yaz saati uygulamasını Türkiye dışında kullanan ülkelerden biri de Rusya'ydı. 2011-2014 yılları arasında gerçekleştirilen bu uygulama ülke çapında artan şikayetler üzerine 2014'te sonra erdi. Rusya saatleri 1 saat geri alarak kalıcı olarak standart saat dilimine döndü. Türkiye'de de günler kısaldıkça karanlıkta geçirilen mesai saatleri de katlanarak artıyor.

‘Bu faturayı çocuklarımız ve onların aileleri ödüyor'

“AKP'nin elektrik şirketlerine sağladığı kıyağın faturasını sıkıntı yaşayan çocuklarımız ve aileleri ödüyor” diyen CHP Burdur Milletvekili Mehmet Göker “Sabahın zifiri karanlığında, kışın dondurucu soğuğunda, uykusuz, yorgun kalkıp yollara düşmek zorunda kalan binlerce öğrenci, emekçi ve aileleri, üç beş enerji şirketinin daha fazla kâr edebilmesi uğruna sıkıntı yaşamaktadır” ifadelerini kullandı. AKP iktidarı her uygulamasında olduğu gibi bu uygulamada da vatandaştan yana değil şirketlerden yana tavır aldığını belirten Göker, “Hiçbir bilimsel temele dayanmayan, kalıcı yaz saati uygulaması derhal kaldırılmalı” dedi.

Yaz saati elektriği zamlandırıyor

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Olgun Sakarya, 2016'dan bu yana uygulanan sürekli yaz saatinin tüketimi artırdığını, bunun da faturalara ilave zam olarak yansıdığını bildirdi. Kuraklık nedeniyle elektriğin ağırlıklı olarak dövizle alınan pahalı doğalgazdan üretildiğini, sürekli yaz saatinin artırdığı tüketim dolayısıyla ekonominin de zarar gördüğünü söyledi. Sakarya, uygulamanın sadece elektrik üreten ve dağıtan şirketlere kazanç sağladığını söyledi. Sakarya, yaptığı değerlendirmede, 2017 yılında yaptıkları çalışmayla sürekli yaz saatinin uygulandığı kasım, aralık, ocak, şubat ve mart aylarını kapsayan 5 aylık dönemde 7 milyar kilovatsaatlik fazladan elektrik tüketildiğini ortaya koyduklarını bildirdi.

Avrupa ile aynı saat dilimi avantaj olur

Türkiye'de devam eden yaz saati uygulamasına iş dünyası geçen süre boyunca adapte olduğunu açıklarken, Avrupa ile 2, İngiltere ile 3'e çıkan saat farkının indirilmesinin avantaj yaratacağı belirtildi.

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Gültepe, “Pandemi sonrasında eskisi kadar zamanı problem edecek bir durum yok. Ofislerden evlere geçiş nedeniyle sahada bir sorun yaşanmıyor. Sistem alıştı artık. Avrupa ile aynı saat dilimi içinde çalışmak avantajlı bir durum” diye konuştu.