Art arda elektriğe gelen zamlar, hem üreticileri hem de vatandaşı zor durumda bıraktı. Eylül ayında elektrik ve doğalgaza gelen zamlardan sonra ilk zamlı faturalarla karşı karşıya kalan sanayici, esnaf, çiftçi ve vatandaş şokta. 

Sözcü'den Taylan Büyükşahin/Gamze Bal'ın haberine göre geçen ay sanayicinin kullandığı elektriğe yüzde 50, doğalgaza ise yüzde 50.8 zam gelmesinin ardından, sanayicinin son bir yılda maruz kaldığı enerji zamları yüzde 430'u aştı. 

Yılbaşından bu yana konut elektriği yüzde 184, sanayi elektriği de yüzde 266 arttı. Üretim bandında yeni maliyet artışlarına yol açan söz konusu enerji zamları ayrıca, vatandaşa da yansımaya başladı. Eylül ayındaki son zammın nihai ürün fiyatlarını yüzde 15-20 civarında artırdığı ifade ediliyor. Enerji maliyetlerindeki artışla birlikte ihracatın da olumsuz etkileneceği belirtiliyor.

SAADET ZİNCİRİ VAR

Elektrikte yapılan özelleştirmeler sonrası özel dağıtım şirketlerinin kârları korunurken, sanayici ve vatandaşlar büyük bedel ödüyorlar. Dövizle elektrik alım garantileri verilen özel şirketler herhangi bir indirim yapmazken, sanayici ve vatandaş zamlı faturaları ödemek zorunda bırakılıyor.

Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ, enerji ithalatının kayırılmış şirketler üzerinden yapıldığını söyledi. İthal edilen enerji ile yapılan elektrik üretiminin de yüzde 80'den fazlasının özel sektörün elinde olduğunu belirten Özdağ, “Dağıtım ve perakende satış hizmetlerinin de yüzde 100'ü özel sektörün elinde. Dolayısıyla ortada bir saadet zinciri var. Enerjiyi ithal eden, o enerjiden elektrik üreten ve o elektriği bize dağıtan ve satan şirketler açısından bir saadet zinciri ile karşı karşıyayız. Şirketler için tatlı kâr, bizim içinse her geçen gün daha da fakirleşmemiz anlamına geliyor” dedi.

ACİL ÇÖZÜM BEKLENİYOR

Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan, önceden hammadde ve işçilik maliyetlerinin ilk sırada olduğunu, günümüzde ise enerjinin bunların önüne geçtiğini söyledi. Turhan, “Döviz bu kadar artmasa bize bu kadar pahalılık olarak dönmeyecek. Enerji maliyetleri yüzde 300-400 arttı. Önümüzdeki dönemde enflasyonun çok daha yükseleceğini düşünüyorum” dedi.

İşler ileride zorlaşacak

Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, enerji giderlerindeki büyük artışlar nedeniyle, asıl olumsuzlukların ilerleyen aylarda kendisini göstereceğini anlattı. Rekabet ettikleri ülkelerdeki enerji maliyetlerinin Türkiye'ye göre düşük olduğunu, bu yüzden de rekabetçiliklerinin zayıfladığını kaydeden Zeytinoğlu, “Bundan sonra işlerimiz daha da zorlaşacaktır” dedi.

İşçiliğin yerini elektrik aldı

OSTİM Sanayici ve İş İnsanları Derneği Başkanı Süleyman Ekinci, “En büyük girdimiz olan işçiliğin yerini enerji giderleri almaya başladı. Birim maliyetin içindeki oranı yüzde 30 ise 60'a çıktı. Geçen sene 5 lira ödüyorsak, bu sene 15 lira ödemeye başladık. Finansal olarak çok zorlanıyoruz. Sermayelerimiz eridi, satın alma gücümüz azaldı” dedi.

Elektrik desteği talep ediliyor

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz, artan enerji maliyetleri nedeniyle dışarıdaki rekabetçiliklerinin zayıfladığının altını çizdi. Öksüz, elektriğin iplik maliyetindeki payının yüzde 10-15 seviyelerinde iken, son zamlarla birlikte yüzde 25'lere çıktığını söyledi ve sanayicinin elektriğinin desteklenmesi talebinde bulundu.

Zamla, ekmek satışları azaldı

Eylülde yapılan yüzde 50'lik elektrik zammı ile maliyetlerin katlanarak arttığını söyleyen Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Başkanı Cihan Kolivar, vatandaşın alım gücünün düştüğünü ve ekmek satışlarının azaldığını kaydetti. Ruhsatlı fırınlara elektrik, doğalgaz ve SGK prim desteği verilmesi gerektiğini anlatan Kolivar, esnafın da tehdit edildiğini ifade etti.

Faturalar bire dört arttı

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, “Eylülde gelen son elektrik ve doğalgaz zamlarıyla birlikte faturalar gelmeye başladı ve net bir şekilde gördük. Bir önceki seneye göre neredeyse bire üç, bire dört artışla karşı karşıyayız. Hammadde fiyatları düşse de enerji ve işçilik maliyetleri arttığı için maalesef ürün fiyatlarını düşüremiyoruz” dedi.

Finansman sıkıntısı yaşanıyor

Sanayicinin finansman sıkıntısı çektiğini belirten İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçılar Birliği Başkanı Çetin Tecdelioğlu, kullandıkları elektriğin tahsilatını 5 ay sonra satılan malla finanse ettiklerini söyledi. Tecdelioğlu, öz kaynak sıkıntısına dikkat çekti.