Ülkede işsizlik artık uzun süreli ve genç nüfusa yayılan bir hal almaya başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temmuz-eylül dönemine ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı.

Birgün'den Havva Gümüşkaya'nın haberine göre yılın üçüncü çeyreğinde işsiz sayısı 234 bin kişi azalarak 3 milyon 433 bin kişi oldu. İşsiz sayısının azalması sevindirici gibi görünse de veriler de detaylar gerçek durumu ortaya koyuyor.

557 bin üniversite mezunu kayıp: Bu başlıklardan ilki gençlere ilişkin. Buna göre 15-24 yaş arası 11,5 milyon gençten 3 milyon 249 bini ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor. Yani bu yaş grubu her yüz gençten 27’si ‘kayıp’. Bu gruptaki gençlere ilişkin en korkutucu veri ise 1,5 milyon üniversite mezunundan 557 bini ne eğitime devam ediyor ne de istihdama dâhil oluyor. Yaklaşık üç üniversite mezunundan biri boşta.

Yıllar süren işsizlik: TÜİK, işsiz sayısını belirlerken sadece son dört hafta içinde aktif şekilde iş arayan ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek olanları hesaba katıyor. Oysa bir yıldan fazla süredir iş arayanların sayısı 854 bin. Diğer bir ifadeyle 100 işsizden 24’ü uzun süredir işsiz.

Sanayide risk büyük: İktidarın sanayide çarkların dönmesi üzerine yaptığı hesaplar bir kere daha tutmadı. Sanayide krediye erişim, talebin düşmesi gibi nedenlerle üretim hızı azaldı. İşten çıkarmalar başladı. Bunu sonucu TÜİK’in verilerinde de karşılığını buldu. Sanayi sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 107 bin kişi azaldı. Yılın ilk çeyreğinde her 100 çalışandan 22,2’si sanayide istihdam edilirken üçüncü çeyrekte bu rakam 21,3’e düştü. Bu kayıplar önümüzdeki döneme dair endişeleri artırdı.

DURGUNLUK VE TALEP ETKİSİ

Sanayi sektöründe bu düşüşte Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’daki durgunluk ile talebin azalması etkili oldu. Dünya gazetesinin önceki gün yayımladığı Anadolu’nun Nabzı araştırması da firmaların yüzde 68,8’inin işçi çıkarmayı düşündüğünü ortaya koydu.

Sektörün öncü verileri de uzun süredir yaşanan sıkıntılara işaret ediyor.

İstanbul Sanayi Odası’nın geçtiğimiz günlerde yayımladığı son rapora göre eylülde son 28 ayın ilk düşüşünü kaydeden istihdam ekimde de azalmaya devam etti. Raporda istihdamdaki gerilemenin gönüllü ayrılmaların yanı sıra yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak gerçekleştiği belirtildi.

DALGANIN BOYUTUNU ASGARİ ÜCRET BELİRLER

İktisatçı Mustafa Sönmez, istihdamdaki azalmanın dikkat çekici olduğunu belirterek yeni asgari ücretin de bu düşüşü hızlandırabileceğini söyledi.

Üretimde yaşanan yavaşlamanın hem ihracat kanadındaki taleplerin düşmesinden hem de iç talepte bir gerilemeden kaynaklandığını belirten Sönmez, verileri şöyle yorumladı:

“İstihdamda bir azalma beklenir ama boyutuna ilişkin bir tahmin yapmak zor. Buna etki edecek bir faktör de asgari ücretin yüksek oranda artırılması olabilir. İşverenler, yüksek asgari ücreti istihdamı azaltma gerekçesi haline getirebilir. Buna karşılık seçim düzlemine girildiği için işten çıkarma dalgasına müdahale edilebilir. Çünkü sandığa giderken tatsızlık çıksın istenmez. İşten çıkarmaları frenleyecek öge de politik bir öge olabilir.”