Sayıştay, kamu işletmeleri 2018 genel raporunda dikkat çeken saptamalara yer verdi. Hükümetin değişikliklerle delik deşik ettiği Kamu İhale Kanunu’na (KİK) dikkat çekildi.

İşletmelerin KİK kapsamı dışına çıkarıldığına işaret edildi. Hükümet tarafından zarar ettikleri gerekçesiyle özelleştirme sırasına sokulan kamu işletmelerinin yeni alım yapılmayarak nasıl personelsiz bırakıldığı da Sayıştay raporunda yer aldı.

Sayıştay’ın “Kamu İşletmeleri 2018 Yılı Genel Raporu” yayımlandı. Rapora göre, kamu işletmelerinde istihdam edilen personel sayısı 2016’da 210 bin 926 kişiden 2018 yıl sonunda 186 bin 785 kişiye geriledi. Diğer yandan personele yapılan harcamalar 18.9 milyar TL’den 21.7 milyar TL’ye yükseldi.

Personel sayısı tüm gruplarda azalırken; personel giderleri özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar ve mali kuruluşlar dışındaki iki grupta arttı. 2018 yıl sonu itibarıyla kamu iktisadi teşebbüslerinde ise (KİT) toplam personel sayısı önceki yıla göre yüzde 1.3 azalarak 95 bin 429 kişiye düştü.

Raporda, “KİK’in yayımlandığı 2002’de 6 bent olarak düzenlenen istisnalar, ilgili maddede yapılan değişikliklerle 2018 yıl sonu itibarıyla 23 bent olmuş ve istisnaların kapsamı genişletilmiştir” denildi. 

KÂR DÜŞTÜ

Şu anda ise KİK’in 3. maddesinde yer alan istisnalar toplam 25 bende ulaşmış durumda. Rapora göre, kamu işletmelerinin (mali kuruluşlar hariç) dönem kârı ise 2016’da 22.4 milyar TL’den, 2018’de 14.2 milyar TL’ye düştü.

Kamu işletmelerinden 18’i 2018 yılında zarar etti. Raporda, “En çok kâr elde eden kuruluşlar ise TOKİ (7.1 milyar TL), TPAO (5.7 milyar TL) ve Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (3.3 milyar TL) olmuştur” denildi.

2018 sonu itibarıyla zarar eden işletmeler ile zarar miktarları da şöyle: 

Et ve Süt Kurumu 491.1 milyon lira. Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü 213 bin lira.

BOTAŞ 2.4 milyar lira. EÜAŞ 1.6 milyar lira. Çaykur 657 milyon lira. TİGEM 9.3 milyon lira. TCDD 2.5 milyar lira. TCDD Taşımacılık AŞ 924.6 milyon lira. TEDAŞ 41.8 milyon lira. TTK Amasra İşletmesi 71.8 milyon lira.

TTK Armutçuk İşletmesi 105.8 milyon lira. TTK Karadon İşletmesi 321.5 milyon lira. TTK Kozlu İşletmesi 211.2 milyon lira.

TTK Üzülmez Taşköprü İşletmesi 187.4 milyon lira. Sümer Holding AŞ 10.3 milyon lira. Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ. 1.3 milyar lira. Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret AŞ 2.2 milyon lira. 

Mustafa Çakır/Cumhuriyet