Müteahhit şirketlerle ilişkileri, Sayıştay denetçilerini “Etik” hatırlatması yapma mecburiyetinde bırakan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndaki denetimler, çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor.

Bakanlığın, devlet bütçesinden şirketlere verdiği Türk lirası ve döviz cinsinden milyonlarca liralık avansın kullandığı yerlere ilişkin belgelerin kanıtlayıcı olmadığı, geçerli olmayan faturaların bile kabul edildiği saptandı.

Sayıştay’ın Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2019 Denetim Raporu’ndaki avanslarla ilgili ilk tespiti, Sarıdağlar isimli şirketin pazarlık yöntemiyle verildiği “Küçük Çamlıca TV-Radyo Kulesi İlave Çelik Yapı, Cephe Kaplama ve Yangın Güvenliği İnşaatı” ile ilgili yapıldı.

İkinci tespit ise açık ihale ile Gülermak-YSE ortaklığının aldığı “Sabiha Gökçen Havalimanı Raylı Sistem Bağlantısı İnşaat ve Elektro - Mekanik Sistemler Temin, Montaj ve İşletmeye Alma İşleri” için oldu.

İPTAL EDİLEN FATURALAR

Müteahhitlerin avansları, sözleşmesi yapılan iş kapsamında ve taahhüt edilen yerlerde kullandığını kanıtlayıcı belgeleri zamanında sunmadığı, bakanlığın buna uyulmamasına karşın harekete geçmediği, aralarında iptal edilen faturaların da olduğu kanıtlayıcı belgeler dışındaki belgeleri kabul ettiği görüldü.

SİPARİŞ AVANSI BELGE SAYILDI

Usulsüz avans işlemlerine konu olan projeler ve Sayıştay’ın tespitleri özetle şöyle:

? Küçük Çamlıca TV-Radyo Kulesi İlave Çelik Yapı, Cephe Kaplama ve Yangın Güvenliği İnşaatı:

Yüklenicinin başvurusu üzerine 26 Nisan 2019 tarihinde sözleşme bedelinin yüzde 15’ine karşılık gelen 13 milyon 732 bin 350 TL tutarında avans verildi. Avansın bildirilen yerlere sarf edildiğini gösteren fatura suretlerinin ve geçerli belgelerin 26 Haziran 2019’a kadar idareye verileceği taahhüdüne uyulmadı. 3 Temmuz 2019’da hak ediş başvurusu yaparken malzeme alımlarına ilişkin sipariş avansı muhasebe kaydı sunuldu, fatura verilmedi.

Kanıtlayıcı belgelerin yüklenici tarafından sözleşmesinde belirtilen süre içerisinde sunulamaması halinde avans teminat mektubunun idare tarafından derhal nakde çevrilmesi gerekiyordu. Bu konuda sözleşmenin belirtilen maddesi emredici niteliktedir ve idareye herhangi bir takdir hakkı tanımamaktadır.

23 MİLYON AVRO HAKSIZ AVANS

? Sabiha Gökçen Havalimanı Raylı Sistem Bağlantısı İnşaat ve Elektro - Mekanik Sistemler Temin, Montaj ve İşletmeye Alma İşleri: Yükleniciye kullandırılan avansın kullanım yerleri konusunda yüklenici firma tarafından idareye zamanında bildirim yapılmadı, bildirim ekinde yer alan fatura suretlerinin iptal edilen faturalara ait olduğu tespit edildi.

İş ortaklığını oluşturan firmalar, elindeki mevcut malların üçüncü şahıslardan almış gibi gösteren faturaları idareye sundu ve bunlar da kabul edildi.
Yüklenicinin 5 Haziran 2015’te istediği 25 milyon 425 bin 121 avro tutarındaki avans 14 gün sonra kullandırıldı. Yüklenici tarafından sunulan ilk bildirimde ağırlıklı olarak proforma faturalara, sözleşmelere ve sipariş taleplerine yer verilmesine karşın yükleniciye ödenen 25 milyon 425 bin 121 euro tutarındaki avans miktarından sadece 2 milyon 188 bin 237 avrosu uygun bulundu. Avans 3 yıl 4 ayı aşkın bir süre boyunca yüklenici tarafından haksız olarak kullanıldı.

Nurcan Gökdemir/Birgün