An Ugly Truth: Inside Facebook's Battle for Domination adlı kitap Facebook'ta neler olduğunu, şimdiye kadar basına yansımamış skandalları gün yüzüne çıkarıyor.

New York Times yazarları Sheera Frenkel ve Cecilia Kang, sosyal medya devi ile ilgili kapsamlı araştırmalar ve röportajlar yaparak hazırladıkları kitaplarıyla çok konuşulacak iddialar sürüyorlar. Frenkel ve Kang; Facebook yöneticileri, mevcut ve eski çalışanlar, danışmanlar ve diğerleri ile 1000 saatten fazla görüşme gerçekleştirdiler ve dikkat çekici bir kitap çıkardılar. 

ÇALIŞANLARININ İHANETİ

Kitabın en dikkat çekici bölümlerinden biri son zamanlarda kullanıcı verilerinin güvenliği ile sık sık gündeme gelen Facebook’un, çalışanlarının ihaneti ile de karşılaşmış olması. Sosyal medya platformunun mühendisleri, kişisel çıkarları için kullanıcı verilerine erişerek görevlerini kötüye kullanmışlar.

Şirket; Ocak 2014 ile Ağustos 2015 arasında kullanıcı verilerini kişisel amaçlarla sömürdükleri için 52 çalışanını işten çıkarmış.

AYRILDIKLARI KİŞİLERİ VERİLERİ KULLANARAK TAKİP ETTİLER

Kitaba göre; bir Facebook mühendisi tatildeyken kavga ettikten sonra otel odasından ayrılan bir kadının izini sürmek için kullanıcı verilerine erişmiş.

Adı açıklanmayan mühendisin, Avrupa’da tatil yaptığı bir kadınla ayrıldıktan sonra yüzleşebilmek için verilerden yararlandığı belirtiliyor.

Mühendis, farklı bir otele geçen kişinin yerini veriler sayesinde öğrenebilmiş.

Başka bir Facebook mühendisi ise randevuya çıktığı bir kadının mesajlarına yanıt vermeyi bırakması üzerine hakkında bilgi toplamak için çalışan erişimini kullandı.

Şirketin sistemleri sayesinde mühendis, kadının arkadaşlarıyla Facebook Messenger üzerinden yıllarca süren özel sohbetlerine, katıldığı etkinliklere, yüklenen fotoğraflara (silinmiş olanlar dahil) ve yorum yaptığı veya tıkladığı gönderilere erişim sağlamış.

Ayrıca, telefonuna yüklediği Facebook uygulaması aracılığıyla, gerçek zamanlı olarak konumunu da görebilmiş.

MÜHENDİSLER GÖREVLERİNİ KÖTÜYE KULLANDILAR

Kitapta, mühendisleri yavaşlatan bürokrasiyi ortadan kaldırmak için Facebook çalışanlarına kullanıcı verilerine erişim izni verildiği belirtiliyor.

Facebook, konuyla ilgili Insider’a yaptığı açılamada; kullanıcı verilerine ticari olmayan amaçlarla eriştiği tespit edilen çalışanları işten çıkardığını söyledi: “Her zaman kötüye kullanıma karşı sıfır tolerans gösterdik ve verilere uygunsuz şekilde eriştiği tespit edilen her bir çalışanı işten çıkardık. 2015’ten beri çalışan eğitimini, kötüye kullanım tespitini ve önleme protokollerimizi güçlendirmeye devam ettik. Ayrıca, hizmetlerimizi oluşturmak ve desteklemek için çalışırken mühendislerin bazı veri türlerine erişme ihtiyacını azaltmaya devam ediyoruz.”

Facebook’un baş güvenlik görevlisi Alex Stamos Eylül 2015’te konuyu gündeme getirerek Mark Zuckerberg’i haberdar ediyor. Zuckerberg ve şirketin üst düzey yöneticilerine yaptığı bir sunumda Stamos, mühendislerin erişimi neredeyse her ay kötüye kullandığını söyledi.

ALINABİLECEK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ MARK’IN DNA’SINA AYKIRI

Kitapta yazılanlara göre; o sırada 16.000’den fazla çalışanın kullanıcıların özel verilerine erişimi vardı. Stamos, bu erişimi 5.000’den az çalışan ve parolalar gibi özellikle hassas bilgiler için 100’den az çalışan önerdi. Zuckerberg, konuyla ilgili değişikliklerin birinci öncelik olduğunu söyledi ve Stamos’a bir yıl içinde bir çözüm bulmak ve bir güncelleme yapmakla görev verdi.

Ancak bir çalışan, kitabın yazarlarına; verilerin saklanmasını sınırlayacak değişikliklerin Mark’ın DNA’sına aykırı olduğunu söyledi.

ZUCKERBERG’IN SANDBERG HAYRANLIĞI

Kitabın iddiaları sadece Facebook mühendisleri ile ilgili değil. Platformun kurucusu Zuckerberg’in Sandberg’e olan hayranlığına da bir bölümde yer verilmiş. Kendisinden sonra şirketin en güçlü ismi olarak görülen Sheryl Sandberg için Zuckerberg’in pek de profesyonel olmayan açıklamalar yaptığı belirtiliyor. Ancak bu açıklamaların doğru olup olmadığı netliğe kavuşmamış.

İddialara göre; Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, çalışanlarına Sheryl Sandberg’in güzel bir cilde sahip olduğunu ve ona aşık olmaları gerektiğini söylemiş. İddiaların sahibi Facebook çalışanı Katherine Losse, bu durumu kendi yazdığı kitaba da yansıtmıştı.

Losse’nin iddiaları bu kadarla da kalmıyor. Bir şirket toplantısında bir erkek çalışanın bir kadın meslektaşına söylediği cinsel içerikli sözü gündeme getiren Losse Zuckerberg için şunları söylüyor: “Beni dinledi, ki bunu takdir ettim, meselenin püf noktasını anlamıştı; yani, düşük rütbemiz ve az sayımız nedeniyle kadınların zaten ofiste savunmasız bir durumda olduklarını anlamıştı. Yorumun ele alındığı toplantıda, yorumu okudu ve kabul edilemez olduğunu açıkça belirtti.”

Başka bir Facebook sözcüsü ise Zuckerberg’in Sandberg hakkındaki uygunsuz açıklamalarına ilişkin iddialar için “Bu yanlış. Mark bunu asla söylemedi” dedi. Eski bir Facebook çalışanı da Insider’a Zuckerberg’in yaptığı bu açıklamalardan hiçbirini duymadığını söyledi: “Eğer söylediyse, hatırlamıyorum; benim zamanımda söylenmedi. Çok erkek egemenmiş gibi hissettiren bu yorum veya kadınların hepsinin düşük rütbeli olduğu ve hepsinin savunmasız olduğu ve etrafta dolaşan tüm bu cinsiyetçi sözlerin olduğu Facebook, benim deneyimlediğim Facebook değil.”

ZUCKERBERG: YAPTIKLARIMIZA İNANMIYORLARMIŞ

Kitapta yer alan iddialar arasında Zuckerberg ve yönetim kadrosunun düştüğü fikir ayrılıkları da var. Yahoo, 2006’da Facebook’u satın almak için 1 milyar dolar teklif ettiğinde, Mark Zuckerberg parayla ne yapacağını bilemeyeceğini ve muhtemelen yeni bir Facebook kuracağını söyleyerek teklifi reddetmiş.

The New York Times gazetecileri Sheera Frenkel ve Cecilia Kang’ın yazdıklarına göre; Facebook yönetim kurulu üyeleri ve danışmanları Zuckerberg’e 1 milyar dolarlık teklifin yarısıyla çekip gidebileceğini ve istediğini yapabileceğini söylemişler. Ancak Yahoo’nun teklifinden bir ay sonra Zuckerberg, Facebook’un yönetim kurulu üyesi Peter Thiel’e ve risk sermayedarı Jim Breyer’e parayla ne yapacağını bilemeyeceğini ve kabul ederse muhtemelen başka bir sosyal medya platformu yaratacağını söylemiş.

2004-2007 yılları arasında Friendster, Google, Viacom, Myspace ve News Corp. gibi birçok şirket Facebook’u satın almak istedi. En yüksek teklif ise Haziran 2006’da Yahoo’dan geldi.

Kitapta, Facebook çalışanları Zuckerberg’e o sırada Yahoo’nun anlaşmasını kabul etmesi gerektiğini söylemiş. Zuckerberg, teklifi geri çevirdikten sonra da tüm yönetim ekibi Zuckerberg’i protesto etmek için ayrılmış.

Zuckerberg, Yahoo’nun anlaşmasını reddettikten sonra yaptığı açıklamada, “Acı veren kısım teklifi geri çevirmek değildi. Şirketin büyük bir kısmının bizim yaptıklarımıza inanmadıkları için istifa etmesiydi” dedi.

KONGRE BİNASI BASKINI ÖNLENEBİLİR MİYİDİ?

Kitapta ABD seçimleri döneminde yaşanan kargaşa ile ilgili de çarpıcı iddialara yer veriliyor.

Mark Zuckerberg’den Donald’ı aramasını isteyip Trump’ın seçim sonuçlarını protesto etmek için toplanan destekçilerine ne söylemeyi planladığını öğrenmeyi düşünmüşler. Ancak yöneticiler bu planı rafa kaldırmış, çünkü medyanın böyle bir telefon görüşmesini öğreneceğinden ve bundan sonra ne olursa olsun Facebook’un karışacağından endişelenmişler.

Ve evde oturup Trump’ın öfkeli kalabalığı harekete geçirmesini ve Facebook gönderilerindeki tehditlerin gerçekleşmesini izlemişler. Günler sonra, Reuters ile yaptığı bir video görüşmesinde ise şirketin COO’su Sheryl Sandberg, isyancıları suçladı.

Sheera Frenkel ve Cecilia Kang’e göre; sosyal medya devi, felaketleri önlemek için mümkün olduğunca az şey yapıyor, ama daha sonra da suçlamalardan kaçınmaya ve halka açık görünmeye çalışıyor.