Türkiye, son çeyrekte yüzde 6 büyüdü. Ekonomistler, Türkiye ekonomisinin, kredi büyümesinin desteklediği iç talebin etkisiyle son çeyrekte yüzde 5 büyümeye geçmesini bekliyordu. 2019 GSYH büyümesi ise yüzde 0.9 oldu. 2019 yılı büyüme beklentisi yüzde 0,6 düzeyindeydi.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 14,9 artarak 4 trilyon 280 milyar 381 milyon TL oldu.

2019 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 51 bin 834 TL, ABD doları cinsinden 9 bin 127 olarak hesaplandı.

GSYH dördüncü çeyrekte yüzde 6,0 arttı

GSYH dördüncü çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, 2019 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6 arttı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,9 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2019 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6 arttı.

Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2019 yılının dördüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 17,0 artarak 1 trilyon 189 milyar 855 milyon TL oldu. GSYH'nin dördüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 205 milyar 692 milyon olarak gerçekleşti.

Son çeyrekteki büyüme 

Ekonominin ilk iki çeyrekteki küçülmesine rağmen son çeyrekteki hızlı büyüme daralmanın önüne geçti. Türkiye ekonomisi 4 trilyon 280 milyar dolarlık büyüklüğe kavuşurken dolar cinsinden ekonominin büyüklüğü 753.6 milyar dolar oldu.

Kredilerdeki büyümeden geldi

Sanayideki hareketlenmenin ve kredilerdeki hızlı artışın büyümeye yaradığı anlaşılıyor. TÜİK verilerine göre sanayide son çeyrekte yüzde 5.9’luk büyümenin ekonomiye katkısı 1.15 puan oldu. Finans ve sigortada ise yüzde 24.2’lik büyümeyle 0.78 puanlık katkı geldi. Merkez Bankası’nın faiz indirimleriyle kredi faizlerindeki düşüş kredi talebini arttırdı. Hem tüketici hem de ticari kredilerde hareketlenme oldu. İnşaatta ise daralma sürüyor. Yüzde 3.8’lik küçülmenin ekonomiye etkisi 0.22 puan. Hizmetler sektörü de tüketimin etkisiyle büyümeye olumlu katkı veren sektörlerden. Hizmetler sektöründe yüzde 7.8’lik artışın büyümeye katkısı 1.52 puan oldu.

İthalatta çok hızlı artış yaşandı

Kredilerin yansıması tüketicinin hareketinde de görülüyor. Vatandaşın tüketimi son çeyrekte yüzde 6.8 arttı ve bu ekonomiye 3.9 puanlık katkı verdi. Yani büyümenin yüzde 66’sı tüketimin hızla artmasından kaynaklandı. Tüketimdeki artış ithalatın da çok hızlı büyümesine neden oldu. Son çeyrekte ithalat yüzde 29.3’lük artış kaydetti. Ve bu 5.79 puanlık küçülme yarattı. İhracatta ise büyüme yüzde 4.4’te kalınca dış ticaretin ekonomiye küçültücü etkisi 4.75 puan oldu.

5 çeyrek sonra ilk kez arttı

Her ne kadar inşaattaki daralma nedeniyle yatırımlarda küçülme sürse de 5 çeyrek sonrasında ilk iyi haber makine teçhizat yatırımlarından geldi. Makine ve teçhizat yatırımları 5 çeyreğin ardından ilk kez son çeyrekte yüzde 11.7 büyüdü.

Vatandaş harcamalarını kısmadı

Taşıt, konut ve tüketici kredi faizlerindeki düşüşler vatandaşın harcamalarını da şekillendirdi. Son çeyrekte dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama yüzde 15.7 arttı. Dayanıksız tüketim mallarına harcamalardaki artış ise yüzde 17.6 oldu. Turizm harcamalarını da barındıran hizmetler kalemindeki harcamalardaki büyüme de yüzde 21.1 olarak belirlendi.

Yıllara göre büyüme oranları (%)

2002      6.4

2003      5.6

2004      9.6

2005      9.0

2006      7.1

2007      5.0

2008      0.8

2009      -4.7

2010      8.5

2011      11.1

2012      4.8

2013      8.5

2014      5.2

2015      6.1

2016      3.2

2017      7.5

2018      2.8

2019      0.9

 Yıllara göre kişi başı milli gelir (dolar)

2002      3.581

2003      4.698

2004      5.961

2005      7.304

2006      7.906

2007      9.656

2008      10.931

2009      8.980

2010      10.560

2011      11.205

2012      11.588

2013      12.480

2014      12.112

2015      11.019

2016      10.883

2017      10.616

2018      9.693

2019      9.127

Dünyada son çeyrekte büyümeler (%)

Filipinler              6.4

Çin         6.0

TÜRKİYE              6.0

Endonezya         5.0

İsrail      3.9

Malezya              3.6

Kolombiya          3.4

Tayvan 3.3

Polonya               3.1

ABD       2.3

G. Kore 2.2