Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TCDD ile TÜBİTAK-Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü “Demiryolu KİT’leri Kurumsal Dönüşüm Projesi” adıyla bir çalışma hazırladı. 

Bu çalışmada Avrupa başta olmak üzere dünyadan örnekler verilirken Türkiye’deki demiryolu KİT’lerinin hem gelir hem personel verimliliğinin düşük olduğu ileri sürülüyor ve zarara dikkat çekiliyor.

Çalışmadaki iddiaya göre dönüşüm olmadığı sürece TCDD+Taşımacılık AŞ’nin zararı 2030 yılına kadar 2017’ye göre yaklaşık 2 kat artarak 7.7 milyar lirayı bulacak. Ayrıca kurum içinde anket yapıldığı belirtilerek “kurum işleyişi” konusunda TCDD Taşımacılık, TÜDEMSAŞ için yüzde 41-50 oranında “hasta kurum, çöküntü, iflas veya başarısızlık riski” görüşü çıktığı kaydediliyor.

Bu nedenlerle hedef yapı olarak “yüzde 100 kamu sermayeli topluluk şirketi” öngörülüyor ve “özelleştirmemek için özerk yapı” isteniyor. Yine çalışmada demiryolu KİT’lerdeki “personel rejimi dönüşümü”nde şu başlıklara yer veriliyor: 

ÇALIŞANA TEK STATÜ

“Tüm personelin aynı statü ve hakları ile yeni şirketlere geçişi; yeni personel alımında özel hukuk hükümlerine tabi tek tip personel rejimi ve bunun özendirilmesi; emeklilik teşviki, personel nakil imkânı.” Buna göre yeni işe alımlar tamamen 4857 sayılı İş Yasası çerçevesinde sözleşme ile olacak. Kurumda halen 13 bin 449 sözleşmeli ve 986 kadrolu memur, 11 bin 221 daimi ve 489 geçici işçi var. Çalışmada ayrıca işletmelerdeki “problemler” sıralanırken “çalışanların esnek çalışma anlayışına sahip olmaması, ödüllendirme ve ceza mekanizmalarının etkin olmaması” sayılıyor. 

Çalışmayı değerlendiren Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Başkanı Murat Oral, “TCDD’yi holding haline getirirseniz bu özelleştirme değil de nedir” diye sordu.

TCDD’nin TTY’ye tabi şirket haline getirileceğine işaret eden Oral, “Bu şekilde Sayıştay denetiminden de çıkarılıyor. Kamu İhale Yasası’na tabi olmayacak. Herkes işçi olacak. Personeli önce havuza gönderecekler. İş güvencesi ortadan kalkacak. Görevde yükselme, kamu personeli sınavları olmayacak. Sermaye devlete, yönetim iktidara ait. Şirketlerde bile böyle olmaz” dedi.

Mustafa Çakır/Cumhuriyet