Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında sürpriz bir şekilde 100 baz puanlık faiz indirimine gidilmesi ve politika faizinin yüzde 18’e çekilmesi vatandaşın yatırım tercihlerini yeniden sorgulattı.

Dünya'dan Şebnem Turhan'ın haberine göre bu yılın başında sıkı para politikasıyla yükselen politik faizine paralel bankacılık sektöründe de TL mevduat faizleri artmış 7.21 liraya kadar gerileyen dolar/TL ile vatandaş için mevduat faizi cazip bir yatırım aracı olma ihtimalini artırmıştı.

Ayrıca hükümetin TL mevduat stopajında yaptığı indirimler de bu yönde destek vermişti. Ama mart ayından sonra yükselen dolar kuru ve geçen hafta bu yükselişi rekorlarla desteklemesi TL mevduatı tercih eden yatırımcıları zora soktu. Yatırımcı kadar TL mevduatta bankalar da kazançlı sayılmaz. 1 yıl vadeli mevduatta yatırımcıların çoğunun tercihi enflasyona endeksli ve enflasyon korumalı ürünler oluyor. Çıplak 1 yıl vadeli faiz almak yerine vatandaşların korunmalı tercihleri bankaları yüzde 20’nin üzerinde faiz ödemek zorunda bırakıyor.

Eğer bu yılın başında yatırımcı 100 bin TL’sini mevduat faizinde değerlendirmeye karar vermişse o günkü TL mevduat faiz oranı yüzde 17,50’den yararlandı. Net faiz geliri bu yılın sonunda 17 bin 500 TL olacak. Vade sonu henüz gelmediği için yatırımcı bu geliri elde etmeyi hak etmedi ama cuma günü itibariyle tahakkuk eden faiz gelirini teorik olarak hesaplayabiliriz. Yıl sonuna kadar 365 gün vadeli açılmıştı hesap ancak 1 Ocak 2021’den 25 Eylül 2021’e 268 günlük faiz geliri kazanmış olduğunu düşünelim. Hesaplama yatırımcının 25 Eylül itibariyle 12 bin 849 lira faiz gelirine hak kazandığını gösteriyor. Yani getiri oranı yüzde 12,85 seviyesinde.

TL vadeli yatırımcısı yüzde 6,40 zararda

Eylül ayı enflasyon verisi ekim başında açıklanacak. O nedenle yatırımcının reel getirisini hesaplamak için son tüketici enflasyonu verisi ağustosu kullanabiliriz. Yüzde 19,25’lik tüketici enflasyonu sonrasında yatırımcının reel faizi –yüzde 6,40 oluyor. Yani reel getiri elde edemediği gibi yatırımcı TL mevduatta kaldığı için şu an zarar etmiş durumda.

Yılsonu enflasyon beklentisine göre hesaplama yapıldığında bu yılın başında 100 bin lirasını 365 gün vadeli mevduata koyan yatırımcının yılsonunda yaklaşık yüzde 4 zarar etme ihtimali bulunuyor. Yatırımcı 1 yıl vadeli yerine 1 ay vadeli 12 dönemli mevduat hesabı açsa ve faiz gelirini de her ay düzenli olarak anaparasına ekleseydi hesaplamalar değişen faiz oranlarına göre yeniden yapılabilirdi. Ancak sonuç olarak 1 yıl vadeli mevduat hesabı açanlar enflasyon karşısında zararlı çıktılar.

Enflasyon korumalı ürünlerde zarar

Bankalar 1 yıldan uzun vadeli TL mevduatta enflasyona endeksli veya enflasyon korumalı ürünler öneriyor. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre uzun vadeli TL mevduat yatırımı yapan yatırımcıların büyük oranda tercihi de enflasyon korumalı ürünler oluyor. Bankalar enflasyon korumalı hesaplarda vade sonunda en güncel TÜFE oranı artı bankanın belirlediği ek oran üzerinden faiz oranı hesaplayarak yatırımcıların enflasyon oranı üzerinde getiri elde etmesini sağlıyor. Bu ürünlerin de ara faiz ödemeleri seçenekleri bulunuyor böylece 3 veya 6 ayda bir getiri elde edilebiliyor. Bu seçenek de bankaların hem TL mevduat faizi hem de politika faizi üzerinde ödeme yapmalarına yol açıyor. Bankacılık kaynakları şu dönemde en az yüzde 20 faiz verdiklerini ve bankaların enflasyon endeksli ve enflasyon korumalı mevduat ürünlerinden zarar ettiğini vurguladı.

TL mevduatın payı yüzde 46,8

Merkez Bankası haftalık para ve banka verilerine göre 17 Eylül ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 947 milyon dolar azalarak 146 milyar 433 milyon dolara gerilerken, tüzel kişilerin döviz mevduatı 122 milyon dolar artarak 90 milyar 864 milyon dolarla rekor kırdı. Yurtiçi yerleşik gerçek kişiler döviz satışına devam ederken, tüzel kişilerin döviz mevduatı dördüncü haftasında da rekor serisini sürdürdü. Yurtiçi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 17 Eylül ile biten haftada 824.7 milyon dolar azalarak 237 milyar 297 milyon dolar olarak gerçekleşti. 10 Eylül kapanışında 8,4655 olan TCMB dolar alış kuru, 17 Eylül tarihinde 8,4402 seviyesine geriledi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı, 13 milyar TL azalarak 2 trilyon 2,8 milyar TL oldu. Yurt içi yerleşiklerin TL mevduatı aynı dönemde 36.6 milyar TL artarak 1 trilyon 764 milyar TL olarak gerçekleşti. Böylece 10-17 Eylül haftasında yurt içinde yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam mevduatı içindeki döviz mevduat payı 0.7 puan azalarak yüzde 53,2 oldu. Toplam mevduatlar içindeki döviz payı 2014 yılı başındaki yüzde 33 seviyesinden yıllar itibariyle artış göstererek 17 Eylül 2021 itibariyle yüzde 53,2'ye yükselmiş oldu.

Yabancılar hisse senedinde yeniden alıcı

Merkez Bankası haftalık menkul kıymet istatistiklerine göre 10 Eylül haftasında hisse senedinde satıcı olan yabancı yatırımcılar 17 Eylül haftasında yeniden alıma geçti. Verilere göre yurtdışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 89 milyon dolar hisse senedi alımı, 12.3 milyon dolar Devlet İç Borçlanma Senedi satışı ve 1.5 milyon dolar özel sektör tahvili alımı yaptı. Ve geçen hafta yabancılar 4 haftanın ardından ilk kez tahvilde satıcı oldular. Yılbaşından beri yabancı yatırımcılar toplam 1 milyar 250,3 milyon dolarlık hisse senedi satışı, 2 milyar 248,5 milyon dolarlık DİBS alımı ve 61.6 milyon dolar ÖST alımı yaptı. Yabancı yatırımcılar böylelikle 2021’de toplam 1 milyar 59,8 milyon dolarlık menkul kıymet alımı gerçekleştirdi. Bizim Menkul’un hesaplamalarına göre son 1 yıllık süre zarfında yabancı yatırımcılar 79.3 milyon dolarlık hisse senedi, 3 milyar 378,4 milyon dolarlık DİBS ve 26.4 milyon dolar ÖST alımı gerçekleştirirken menkul kıymet piyasasına 3 milyar 484,1 milyon dolar yabancı girişi oldu.